Η πρώτη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική μελέτη στην Πυλαιοπνευμονική Υπέρταση

Τα αποτελέσματα της πρώτης τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης κλινικής μελέτης στην Πυλαιοπνευμονική Υπέρταση (PoPH) ανακοίνωσε η Actelion Pharmaceuticals Ltd, σύμφωνα με τα οποία η μακιτεντάνη βελτίωσε σημαντικά τις πνευμονικές αγγειακές αντιστάσεις (PVR) συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο, εκπληρώνοντας το κύριο καταληκτικό σημείο της.

Η μελέτη PORTICO (PORtopulmonary hypertension Treatment wIth maCitentan ─ a randOmized clinical trial) που παρουσιάστηκε ως προφορική ανακοίνωση (late breaking) στη διάρκεια του συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ERS) στη Γαλλία, έδειξε ότι το προφίλ ασφάλειας της μακιτεντάνης στην PoPH ήταν συνεπές με αυτό που έδειξαν προηγούμενες κλινικές μελέτες.

H PoPH είναι μια υποκατηγορία της Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης (ΠΑΥ), που σχετίζεται με την πυλαία υπέρταση (αυξημένη πίεση στην πυλαία φλέβα) που συχνά οφείλεται σε κίρρωση. Η PoPH είναι μια ολοένα και πιο αναγνωρίσιμη νοσολογική οντότητα και τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι είναι η τέταρτη σε συχνότητα μορφή της ΠΑΥ. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασθενείς με PoPH διαγιγνώσκονται κατά τη διάρκεια αξιολόγησης για μεταμόσχευση ήπατος, ωστόσο η σοβαρή ΠΑΥ αποτελεί αντένδειξη για τη μεταμόσχευση εξαιτίας της δυσμενούς μετεγχειρητικής πρόγνωσης.

«Τα ευρήματα της PORTICO είναι σημαντικά γιατί αν οι ασθενείς με πυλαιοπνευμονική υπέρταση μπορούν να θεραπευτούν αποτελεσματικά έτσι ώστε να μειωθούν οι πνευμονικές αγγειακές πιέσεις και αντιστάσεις, τότε περισσότεροι ασθενείς θα πληρούν τις προϋποθέσεις για μεταμόσχευση, έχοντας καλύτερη μετεγχειρητική πρόγνωση» δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Olivier Sitbon, MD, PhD, Καθηγητής  Πνευμονολογίας στο South Paris University. «Το γεγονός ότι το προφίλ ηπατικής ασφάλειας της μακιτεντάνης σε ασθενείς με PoPH ήταν συνεπές με αυτό που παρατηρήθηκε σε παλαιότερες κλινικές μελέτες είναι ιδιαίτερα εφησυχαστικό, καθώς οι ασθενείς με PoPH συνήθως εξαιρούνται από τις κλινικές μελέτες της πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης για λόγους ασφαλείας».

Τα δεδομένα που υποστηρίζουν τη χρήση εγκεκριμένων θεραπειών για ΠΑΥ σε ασθενείς με  PoPH είναι εξαιρετικά περιορισμένα και προέρχονται ως επί το πλείστον από μονοκεντρικές, ανοιχτές μελέτες. Μέχρι σήμερα, καμία από τις εγκεκριμένες θεραπείες για την ΠΑΥ δεν έχει δείξει βελτίωση των καρδιο- αναπνευστικών αιμοδυναμικών παραμέτρων στην PoPH, σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική μελέτη.

Στην μελέτη PORTICO, οι ασθενείς έλαβαν με τυχαιοποιημένο τρόπο μακιτεντάνη 10mg (n=43) ή εικονικό φάρμακο (n=42) μια φορά ημερησίως. Μετά από 12 εβδομάδες θεραπείας, η μακιτεντάνη βελτίωσε σημαντικά τις πνευμονικές αγγειακές αντιστάσεις (το κύριο καταληκτικό σημείο επιτεύχθηκε, μείωση 35% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, p<0.0001), τη μέση πίεση της πνευμονικής αρτηρίας (μείωση κατά 5.99 mmHg σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, p<0.0001) και τον καρδιακό δείκτη (αύξηση κατά 0.52 L/min/m² σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, p=0.0009).

Δεν υπήρξε κάποια σημαντική διαφορά μεταξύ της ομάδας της μακιτεντάνης και της ομάδας του εικονικού φαρμάκου όσον αφορά στην εξάλεπτη δοκιμασία βάδισης (6MWD) ή το λειτουργικό στάδιο κατά Π.Ο.Υ. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες (μακιτεντάνη vs. εικονικού φαρμάκου) ήταν το περιφερειακό οίδημα (25.6 vs. 11.9%) και ο πονοκέφαλος (16.3 vs. 16.7%).

Η μακιτεντάνη είναι ένας ανταγωνιστής των υποδοχέων της ενδοθηλίνης (ERA) που λαμβάνεται από το στόμα, και είναι εγκεκριμένος στις Η.Π.Α. και την Ευρώπη για τη θεραπεία της Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης (ΠΑΥ).