Η ψυχολογία των ασθενών με ρευματικά νοσήματα κατά την σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων

Κουσουρή Νικολέττα,

Ψυχολόγος, Ομαδική Ψυχοθεραπεύτρια ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.

Από την Δευτέρα, 4/5/2020, η πολιτεία ξεκίνησε να άρει σταδιακά τα περιοριστικά μέτρα, για την προστασία του πληθυσμού από την εξάπλωση του covid-19. Τα κρούσματα, μέχρι τώρα, φαίνεται να μειώνονται και ο περιορισμός των μετακινήσεων μάλλον υπήρξε αποδοτικός στην Ελλάδα. Το διάστημα που διανύσαμε ήταν πρωτόγνωρο και όλοι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας ήταν σε επαγρύπνηση για τις τυχόν αναδυόμενες δυσκολίες του εγκλεισμού και των επιπτώσεών του (π.χ. οικονομικών).

Τώρα, όμως, βρισκόμαστε σε μία φάση, και πάλι άγνωστη, και μάλλον αρκετά πιο δύσκολη. Οι περιορισμοί που είχε επιβάλει η πολιτεία, το προηγούμενο διάστημα, μπορεί να φαίνονταν, ίσως σκληροί για κάποιους, όμως παρείχαν το αίσθημα της ασφάλειας. Δεν ήταν ευχάριστοι, ούτε ανώδυνοι. Όμως, δημιουργούσαν την πεποίθηση, πως όσο είμαστε κλεισμένοι μέσα, μπορεί και να «σωθούμε». Σήμερα, αυτή η πεποίθηση μειώνεται, καθώς πολύς κόσμος ξεκίνησε να πηγαίνει στην εργασία του, οι επιβάτες στα μέσα μαζικής μεταφοράς αυξάνονται μέρα με τη μέρα, οι περισσότεροι έχουν κουραστεί από τον εγκλεισμό και ο φόβος που είχε παραλύσει τα πάντα τις πρώτες εβδομάδες εξασθενεί.

Αυτό, λοιπόν, το διάστημα οι άνθρωποι που νοσούν από κάποιο ρευματικό νόσημα και οι οποίοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, αφού έχουν ήδη αντιμετωπίσει εξαιρετικές αντιξοότητες (μη αναγνώριση από το υπουργείο ως ομάδα υψηλού κινδύνου για παροχή άδειας ειδικού σκοπού, τεράστια δυσκολία εύρεσης φαρμάκων, κ.ά.), τώρα καλούνται να ανταπεξέλθουν στον φόβο της διασποράς του covid-19, εφόσον τα μέτρα περιορισμού σταδιακά μειώνονται.

Φαίνεται πως το επόμενο διάστημα, θα είναι πιο δύσκολο για τους ασθενείς με ρευματικά νοσήματα, αφού θα χρειάζεται να προσέχουν διπλά, θα εξαρτώνται αρκετά από την  ατομική ευθύνη των ανθρώπων που τους περιβάλλουν, και το πιο σημαντικό, θα χρειαστεί οι ίδιοι να αναλάβουν την ευθύνη για το αν είναι ασφαλές να βγουν έξω. Σε αυτό το σημείο συναντάμε και τη μεγαλύτερη πρόκληση. Το αν κάποιος νιώθει ασφαλής ή όχι, δεν εξαρτάται μόνο από τις αντικειμενικές συνθήκες (μείωση των κρουσμάτων, οδηγίες της πολιτείας, κ.α.), αλλά και από την ψυχική κατάσταση στην οποία βρίσκεται.

Κάποιοι ασθενείς φοβούνται πολύ και τηρούν με ακρίβεια και προσοχή τους κανόνες, με αποτέλεσμα τη παράταση της περιόδου απομόνωσής τους. Νιώθουν πιο ασφαλείς στο σπίτι, όμως συχνά χρειάζεται να αντιμετωπίσουν μερικά σχόλια της οικογένειας, των φίλων και συναδέρφων, οι οποίοι τους θεωρούν υπερβολικούς. Κάποιοι φοβούνται λιγότερο, και βγαίνουν σταδιακά από το σπίτι μαζί με τον υπόλοιπο πληθυσμό, με περισσότερη προφύλαξη. Σε αυτούς το άγχος της μετάδοσης του ιού μπορεί να είναι πιο υψηλό, καθώς βρίσκονται με περισσότερα άτομα. Τέλος, υπάρχουν και οι ασθενείς που δεν βιώνουν καθόλου τον φόβο, σχεδόν αρνούνται την ύπαρξη απειλής, με αποτέλεσμα να διακινδυνεύουν πολύ περισσότερο την υγεία τους.

Όλες οι παραπάνω αντιδράσεις είναι απόλυτα αναμενόμενες, καθώς η περίοδος που διανύουμε βιώνεται σε ασυνείδητο επίπεδο εξαιρετικά απειλητική από όλους.  Ο φόβος και το άγχος είναι αυξημένα και οι αντιδράσεις ποικίλουν. Οι ρευματοπαθείς δεν διαφέρουν από τον γενικό πληθυσμό σε όλα αυτά. Όμως, η διαφορά έγκειται στο μέγεθος της απειλής που βιώνει κανείς, καθώς και στην ήδη υπάρχουσα ψυχική κατάσταση του ατόμου, που πολλές φορές είναι επιβαρυμένη λόγω του ρευματικού νοσήματος.

Υπενθυμίζουμε πως η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα λειτουργεί την Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης για ρευματικά νοσήματα, όλη αυτήν την περίοδο, με σκοπό την στήριξη των ασθενών σε αυτή τη δοκιμασία. Η γραμμή λειτουργεί Δευτέρα με Παρασκευή, 10.00-20.00 (210 8237302).