Η σχέση IVF και γυναικολογικών καρκίνων στο μικροσκόπιο Ελλήνων ερευνητών

Ένας από τους βασικούς φόβους των γυναικών που πρόκειται να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση είναι το ενδεχόμενο εμφάνισης κάποιας μορφής γυναικολογικού καρκίνου, αποτέλεσμα της λήψης της ορμονικής θεραπείας.
Πηγή της ανησυχίας είναι η σημαντική αλλά παροδική αύξηση των οιστρογόνων στην κυκλοφορία του αίματος, αποτέλεσμα της χορήγησης ορμονικών σκευασμάτων για πρόκληση πολλαπλών ωοθυλακίων στο πλαίσιο της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Τα οιστρογόνα μπορούν να φθάσουν παροδικά και τις 4000 pg/ml σε κάθε κύκλο θεραπείας (που διαρκεί 10 με 15 ημέρες), όταν στο φυσικό κύκλο δεν ξεπερνούν τα 300 pg/ml.

Λίγες μελέτες έχουν επιχειρήσει να διερευνήσουν αν υπάρχει σχέση γυναικολογικού καρκίνου και εξωσωματικής γονιμοποίησης, σε βάθος μεγάλου χρονικού διαστήματος από την ολοκλήρωση της τελευταίας θεραπείας, όπως σημείωσε ο Βασίλης Καπετανάκης, Διευθυντής Γυναικολογικού Κέντρου Αναπαραγωγής και Γενετικής Αθηνών και επιστημονικός συνεργάτης της MAYO Clinic.

Μια από τις μεγαλύτερες μελέτες στην Ευρώπη και μοναδική στην Ελλάδα, ολοκληρώθηκε πρόσφατα στο Γυναικολογικό Κέντρο Αναπαραγωγής & Γενετικής με επικεφαλής τον Εμ. Καπετανάκη σε συνεργασία με το Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Πειραιώς και την επίβλεψη του Καθηγητή Εφαρμογών Πληροφορικής και Στατιστικής Πανεπιστημίου Πειραιώς, Μιχάλη Σφακιανάκη.

Όπως τονίστηκε σε συνέντευξη τύπου, μια από τις συχνότερες ερωτήσεις είναι εάν η χορήγηση των ορμονών και η παροδική αύξηση των οιστρογόνων στο αίμα μπορεί να προκαλέσει αύξηση του κινδύνου για καρκίνο σε γυναίκες μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση.
Την απάντηση ανέλαβε να δώσει η μελέτη του Γυναικολογικού Κέντρου Αναπαραγωγής & Γενετικής, στην οποία συμμετείχαν 4.994 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε IVF, την περίοδο 1989-2006, στο Γυναικολογικό Κέντρο, σε σύνολο 27.201 κύκλων, για την εμφάνιση καρκίνου ωοθηκών και μαστού με περίοδο παρακολούθησης ενός έτους από την τελευταία θεραπεία ως το 2013 (6 -24ετη).

Το ποσοστό επιπολασμού των γυναικών που έκαναν εξωσωματική και νόσησαν από κάποιο τύπο καρκίνου συγκρίθηκε με το αντίστοιχο ποσοστό στο γενικό πληθυσμό της χώρα μας την ιδία περίοδο.

«Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις πιθανότητες να εμφανίσει μια γυναίκα καρκίνο μαστού ή των ωοθηκών με βάση την χορήγηση ή όχι φαρμάκων εξωσωματικής γονιμοποίησης», σημείωσε ο κ. Καπετανάκης.

• Σε σύνολο 4.994 γυναικών που μπήκαν σε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης την περίοδο 1989 έως 2006 εμφάνισαν καρκίνο το 1.26% (63 γυναίκες / 4.994 γυναίκες = 0.0126).
• Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 1260 ασθενείς ανά 100.000 γυναίκες (0.0126×100.000).
• Ο καρκίνος του στήθους εμφανίζεται σε ποσοστό 0.88% (44 γυναίκες / 4.994 γυναίκες = 0.0088), ποσοστό που αντιστοιχεί σε 880 γυναίκες με καρκίνο του στήθους ανά 100.000 γυναίκες.

«Η εργασία αυτή αποδεικνύει ότι στις γυναίκες μετά από εξωσωματική δεν υπάρχει αύξηση του καρκίνου σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Εξάλλου είναι γνωστό ότι η υπογονιμότητα, είναι ανεξάρτητος προδιαθεσικός παράγοντας εμφάνισης γυναικολογικού καρκίνου και ενδεχομένως το μικρό αυτό ποσοστό των γυναικών που παρουσίασαν γυναικολογικό καρκίνο μετά από την εξωσωματική να είχε παρουσιάσει την νόσο και χωρίς την θεραπεία αυτή», σημείωσαν οι καθηγητές διευκρινίζοντα πως τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας είναι καθησυχαστικά για τις γυναίκες που καταφεύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση σχέση της ορμονικής θεραπείας στην εξωσωματική γονιμοποίηση με γυναικολογικά νεοπλάσματα.

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πιο συχνή μορφή καρκίνου μεταξύ των γυναικών και μια από τις κυριότερες αιτίες θανάτου, με περίπου 1.000.000 νέα κρούσματα παγκοσμίως. Στην Ελλάδα αναφέρονται 4.500 περίπου νέες περιπτώσεις το χρόνο, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Γυναικείες φυλετικές ορμόνες , και πιο ειδικά τα οιστρογόνα, έχουν ξεκάθαρο ρόλο στην εμφάνιση καρκίνου του μαστού με περίπου 75% όλων των καρκίνων του μαστού να είναι ορμονοεξαρτώμενοι.