Η Υγεία σε όλες τις πολιτικές

Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Υγείας του Gastein γιορτάζει φέτος την 20ή του επέτειο και το PhB μίλησε με τη γενική γραμματέα του συνεδρίου, Dorli Kahr-Gottlieb, για την εξέλιξη της συζήτησης γύρω από τις πολιτικές της Υγείας, τις νέες προκλήσεις και την πορεία εξεύρεσης λύσεων.

Τη θέση της Υγείας στο επίκεντρο όλων των πολιτικών αναδεικνύει το φετινό Ευρωπαϊκό Φόρουμ Υγείας Gastein (European Health Forum Gastein-www.ehfg.org). H 20^ή επέτειος του Φόρουμ έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία τα κράτη της Ευρώπης αναζητούν τρόπους διασφάλισης της καθολικής πρόσβασης στην περίθαλψη στο πλαίσιο βιώσιμων συστημάτων υγείας.

«Η αντίληψη της «Υγείας σε όλες τις πολιτικές» είναι κάτι που συζητείται εδώ και δέκα χρόνια, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη όσο ευρέως θα περιμέναμε» σημειώνει στο PhB η γενικής γραμματέας του Φόρουμ, Dorli Kahr-Gottlieb, η οποία συμμετέχει ενεργά στον τομέα της δημόσιας υγείας τα τελευταία 15 χρόνια.

Στόχος του Φόρουμ φέτος είναι αυτή η αντίληψη να μετατραπεί σε αποτελεσματικές πολιτικές. Κυρίαρχο παραμένει και φέτος το θέμα «πρόσβαση στην καινοτομία & υψηλές τιμές φαρμάκων», με στόχο την εξεύρεση των καλών πρακτικών. Αλλά με τους επιμέρους τομείς –ακόμη και στο πεδίο της υγείας– να συνδέονται και να διαχέονται, η ανάγκη για συζήτηση επί πολλαπλών θεμάτων είναι εμφανής στην πλούσια ατζέντα του Φόρουμ.

Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Υγείας διεξάγεται κάθε χρόνο στην πόλη Gastein της Αυστρίας. Από το 1998 έχει εξελιχθεί σε μία από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις στον χώρο της υγείας. Προσελκύει πολιτικούς, υψηλόβαθμα στελέχη φορέων και βιομηχανίας, εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων και ειδικών στο πεδίο της περίθαλψης και της δημόσιας υγείας.

Φέτος, το πρόγραμμα αποτελείται από τέσσερις θεματικές ενότητες: «Υγεία σε όλες τις πολιτικές», «Συστήματα Υγείας», «Πρόσβαση στα φάρμακα και Καινοτομία» και «Μεγάλα Δεδομένα και Τεχνολογία».

ΕΡ_Για σχεδόν δύο δεκαετίες, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Υγείας του Gastein (European Health Forum Gastein–EHFG) είναι το μέρος στο οποίο πραγματοποιούνται οι μεγαλύτερες και σημαντικότερες πολιτικές συζητήσεις για την Υγεία στην Ευρώπη. Πώς έχουν εξελιχθεί τα θέματα συζήτησης όλον αυτόν τον καιρό;

ΑΠ_Κοιτάζοντας κανείς το πρόγραμμα του Φόρουμ από τη «γέννησή» του, το 1998, θα διαπιστώσει ότι κάθε χρόνο περιλαμβάνει όλα τα «καυτά θέματα» της υγείας, όλες τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ασθενείς, τα συστήματα υγείας, οι επαγγελματίες υγείας και οι πολιτικοί. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε καταφέρει, όλα αυτά τα χρόνια στο Φόρουμ, να συζητήσουμε μια πληθώρα θεμάτων: από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην υγεία μέχρι τη μετανάστευση και το Brexit. Πέρα από αυτά τα προσφάτως αναδυόμενα θέματα, υπάρχουν ζητήματα –όπως η γήρανση του πληθυσμού, οι μη μεταδιδόμενες ασθένειες και η κλιματική αλλαγή– που βρίσκονται σταθερά στην ατζέντα της συζήτησης. Το Φόρουμ είναι ένα μέρος όπου αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις γύρω από θέματα που άπτονται της πολιτικής της υγείας, μπορούν να αντιληφθούν τον σφυγμό των μεγάλων θεμάτων και προκλήσεων του αύριο, καθώς και να δοκιμάσουν κάποιες από τις ιδέες. Για παράδειγμα, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, κ. Vytenis Andriukaitis, πριν από μερικά χρόνια «χρησιμοποίησε» το Φόρουμ για να «δοκιμάσει» τη στρατηγική των τριών «Π»: Πρόληψη, Προώθηση και Προστασία. Πρόσθεσε, μάλιστα, μια τέταρτη, τη Συμμετοχή (σ.σ. στα αγγλικά participation). Η στρατηγική του κυρίου Andriukaitis αναδείχθηκε σε κεντρικό άξονα της πολιτικής του. Είμαστε, στην πράξη, το μοναδικό συνέδριο που εξειδικεύεται στην ευρωπαϊκή πολιτική υγείας, κάτι που έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις. Για παράδειγμα, έχουμε οργανώσει συζητήσεις γύρω από θέματα όπως η αναμόρφωση των συστημάτων υγείας και η προσωπική ιατρική. Το Φόρουμ έχει συμβάλει ευθέως στην ανάπτυξη κατευθυντήριων οδηγιών (guidelines), καθώς και στη διασυνοριακή συνεργασία, ανταλλαγή εμπειριών, πληροφοριών. Διαρκής αποστολή μας είναι να συνεχίσουμε να παρέχουμε αυτή τη θετική συμβολή.

ΕΡ_Ποιος είναι ο σκοπός του φετινού Φόρουμ; Πώς κατάφερε το περσινό συνέδριο να συμβάλει στην προώθηση της συζήτησης συγκεκριμένων θεμάτων και τι μπορούμε να περιμένουμε από εσάς; Ποια είναι τα σχέδια για το μέλλον του Φόρουμ;

ΑΠ_Το θέμα για την 20^ή επέτειο του Φόρουμ είναι «Υγεία σε όλες τις πολιτικές-Ένα καλύτερο μέλλον για την Ευρώπη». Από τη μια πλευρά, θέλουμε να αναδείξουμε το γεγονός ότι η αντίληψη της «Υγείας σε όλες τις πολιτικές» είναι κάτι που συζητείται εδώ και δέκα χρόνια, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί στην πράξη όσο ευρέως θα περιμέναμε. Ταυτόχρονα, θέλουμε να συζητήσουμε πώς θα μπορούσαμε –επιτέλους– να πετύχουμε μια ξεκάθαρα πρακτική προσέγγιση αυτού του όρου, ώστε να μετατραπεί σε de facto πολιτικές. Από την άλλη, θέλουμε να ασχοληθούμε με αυτό που βρίσκεται στο μυαλό πολλών αυτήν την περίοδο. Αναφέρομαι, φυσικά, στις προκλήσεις των πολιτικών της «μετα-αλήθειας» και το φαινόμενο που παρουσιάζεται ως αυξανόμενος ευρωσκεπτικισμός.

Ένα από τα κυρίαρχα θέματα του Φόρουμ το 2016 ήταν η δύσκολη συζήτηση γύρω από την πρόσβαση, τις τιμές των φαρμάκων και την ιατρική καινοτομία. Φέτος, θέλουμε να το εξετάσουμε εκ νέου και περισσότερο σε βάθος. Πρόκειται για μόνο ένα παράδειγμα από μια μακρά λίστα θεμάτων πολιτικής της υγείας που απαιτούν συνεχιζόμενο διάλογο μεταξύ όλων των φορέων, έτσι ώστε να διασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών. Το Φόρουμ διευκολύνει την πραγματοποίηση τέτοιων συζητήσεων και την ανταλλαγή απόψεων. Φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, το Φόρουμ θα αναζητήσει αυτές τις καλές πρακτικές και λύσεις που θα επιτρέψουν την ένταξη των θεμάτων της υγείας σε όλα τα φάσματα της πολιτικής –ευελπιστώντας πως θα διαμορφώσει τα επόμενα 20 χρόνια.

ΕΡ_Γιατί θα πρέπει να είναι η Υγεία τμήμα όλων των πολιτικών;

ΑΠ_Αρχικά, υπάρχουν κανονιστικοί και ηθικοί λόγοι. Η υγεία είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Σήμερα, οι πολιτικές υγείας έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Γνωρίζω ότι η πρόσβαση σε ένα ποιοτικό σύστημα υγείας είναι, για παράδειγμα, για πολλούς Έλληνες μια καθημερινή πρόκληση. Σε όλη την Ευρώπη βλέπουμε πολλά προβλήματα τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με πολιτικές στον χώρο της υγείας. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το ότι πολλά από τα προβλήματα επηρεάζονται από εξελίξεις σε άλλα πεδία, όπως η ψηφιακή καινοτομία και η κλιματική αλλαγή. Πιστεύω εις βάθος ότι είναι αναγκαία μια πλήρης και ολοκληρωμένη προσέγγιση, χτίζοντας γέφυρες μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής, οι οποίες θα είναι από πλευράς τους ξεκάθαρα ρυθμισμένες, αποβλέποντας στην καλύτερη υγεία των Ευρωπαίων. «Υγεία σε όλες τις πολιτικές» σημαίνει ότι διαφορετικές πολιτικές και διαδικασίες συμπληρώνουν η μία την άλλη. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν είναι ξεχωριστά το ένα από το άλλο και χρειάζεται να βρούμε ώστε η αντιμετώπισή τους να είναι κοινή, πιο έξυπνη και πιο αποδοτική.

ΕΡ_Ο κόσμος είναι γεμάτος από καλές ιδέες. Πώς μπορούν, λοιπόν, οι ιδέες να μετατραπούν σε ξεκάθαρες πολιτικές;

ΑΠ_Με τη συμμετοχή όλων των σωστών ανθρώπων στην αναζήτηση και ανάπτυξη νέων λύσεων για την αντιμετώπιση πεδίων προβληματισμού στον τομέα της υγείας, το Φόρουμ προσπαθεί να θέσει τα θεμέλια για πραγματική αλλαγή. Εργαζόμαστε με στόχο την προσέλκυση προσώπων που λαμβάνουν τις αποφάσεις και ειδικών από τους τέσσερις πυλώνες του κόσμου της υγείας: πολιτικούς, ασθενείς, ακαδημαϊκούς και βιομηχανία. Όλοι ενθαρρύνονται να έρθουν στο συνέδριο φέρνοντας μαζί τους τις γνώσεις του και τις καλές πρακτικές και να το χρησιμοποιήσουν ως πλατφόρμα για να δοκιμαστούν νέες ιδέες ή να επιστρέψουν στη βάση τους με νέα γνώση. Είναι πάντα δύσκολο το να μετρήσεις την άμεση επίδραση τέτοιων προσπαθειών, αλλά, μέσα από τις διάφορες ομάδες εργασίας, το Φόρουμ φροντίζει να διευκολύνει το ταίριασμα ιδεών, πόρων και ανθρώπινου κεφαλαίου.

ΕΡ_Πώς καταφέρνετε όμως να ισορροπήσετε την ανάγκη αναβάθμισης της σημασίας της υγείας στην πολιτική με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες σήμερα; Με άλλα λόγια, στην εποχή των περικοπών των δαπανών και των διαρκών πιέσεων που δέχονται τα συστήματα υγείας, πώς είναι δυνατόν να ισορροπήσουν οι οικονομικές απαιτήσεις με αυτές της υγείας;

ΑΠ_Αυτό είναι κάτι που καλούμαστε με τους συμμετέχοντες να ανακαλύψουμε. Είναι ακριβώς η ουσία του φετινού θέματος του Φόρουμ. Η διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, και αυτό καλούμαστε να κάνουμε, εργαζόμενοι από κοινού. Ενώ η Ευρώπη βρίσκεται σε μια περίοδο οικονομικής ανάκαμψης, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα μια σειρά πολιτικών, οικονομικών και δημογραφικών προκλήσεων, οι ψηφοφόροι περιμένουν από τις κυβερνήσεις τους να τους παρέχουν ποιοτική υγειονομική περίθαλψη. Πράγματι, ενώ παγκοσμίως στόχο αποτελεί η επίτευξη, έως το 2020, της ολοκληρωτικής υγειονομικής κάλυψης (Universal Health Coverage), που αποτελεί στόχο του ΟΗΕ, η Ευρώπη ως παράδειγμα των κερδών μιας τέτοιας κάλυψης, που ήδη παρέχεται, παλεύει να βρει λύσεις για βιώσιμες πολιτικές. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη χρονική στιγμή για να διεξαχθεί, λοιπόν, μια συζήτηση για το μέλλον της Υγείας στην Ευρώπη.

ΕΡ_Ποιες θα είναι οι θεματικές του φετινού Φόρουμ;

ΑΠ_Φέτος, αποφασίσαμε να χωρίσουμε το πρόγραμμα σε τέσσερις θεματικές ενότητες: «Υγεία σε όλες τις πολιτικές», «Συστήματα Υγείας», «Πρόσβαση στα φάρμακα και Καινοτομία» και «Μεγάλα Δεδομένα και Τεχνολογία». Αυτές οι τέσσερις θεματικές προσφέρουν πολλές ευκαιρίες, ώστε να καλυφθεί όλο το φάσμα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο τομέας της υγείας: από την παγκόσμια υγεία στις υγιείς κοινωνίες και τους χώρους εργασίας, από την προσωπική ιατρική στον σκεπτικισμό για τα εμβόλια, από τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης μέχρι την αλλαγή των συστημάτων τροφίμων.

ΕΡ_Η πρόσβαση στα φάρμακα και η καινοτομία αποτελούν ένα αρκετά δύσκολο θέμα. Τι επιθυμεί να πετύχει το φόρουμ σε αυτόν τον τομέα;

ΑΠ_Το Φόρουμ οφείλει να παίξει έναν σημαντικό ρόλο σε αυτήν τη συζήτηση. Η πρόσβαση στα φάρμακα είναι ένα από τα πιο επείγοντα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα της εποχής μας. Γι’ αυτό και το επιλέξαμε ως ένα από τα κεντρικά θέματα στην εικοστή επέτειό μας. Πρέπει να γίνουν δύσκολες επιλογές, και οι λύσεις δεν είναι ξεκάθαρες, ακριβώς γιατί το ζήτημα έχει επιπτώσεις σε πολλές πλευρές της πολιτικής. Το Φόρουμ αναγνωρίζει την αυξανόμενη θέληση των πολιτικών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο να αναζητηθούν από κοινού λύσεις με τη βιομηχανία. Το Φόρουμ παρέχει την πλατφόρμα για να γίνουν τέτοιες δύσκολες συζητήσεις.

ΕΡ_Πού οφείλει να εστιαστεί η συζήτηση ώστε να διασφαλιστεί καλύτερη πρόσβαση στα φάρμακα, ειδικά για τους ευάλωτους πληθυσμούς;

ΑΠ_Οι κοινές ευρωπαϊκές αξίες αποτελούν ιδανική βάση για έναν εποικοδομητικό διάλογο γύρω από την πρόσβαση στα φάρμακα. Η υγειονομική περίθαλψη θα πρέπει να είναι διαθέσιμη για όλους και η αλήθεια είναι ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουμε καταφέρει να το κάνουμε πραγματικότητα σε μεγάλο βαθμό αυτό. Το φετινό Φόρουμ σκοπεύει να δείξει πώς τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας μπορούν να χρησιμοποιηθούν πιο αποτελεσματικά ώστε να εγγυηθούμε πρόσβαση για όλους, αλλά και να αποφασίσουμε ποια είναι τα εργαλεία που μας λείπουν.

ΕΡ_Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των δεδομένων, της πληροφορίας και των νέων τεχνολογιών για την Υγεία;

ΑΠ_Η καινοτομία, οι νέες τεχνολογίες και τα μεγάλα δεδομένα μπορούν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των συστημάτων υγείας, απαντώντας καλύτερα στις ανάγκες των ασθενών. Είναι σημαντικά στοιχεία στη λήψη αποφάσεων στον τομέα της υγείας καθώς και στη διασφάλιση της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας, σε βάθος χρόνου. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν από μόνες τους να αποδειχθούν σημαντικά εργαλεία στον επανασχεδιασμό της υγειονομικής περίθαλψης. Η ανάλυση των δεδομένων, αν εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να μας βοηθήσει παρέχοντας καλύτερη αντίληψη των αναγκών και των προβλημάτων των ασθενών.

ΕΡ_Είναι, τελικά, η συνεργασία το «κλειδί» στην αντιμετώπιση όλων αυτών των εμποδίων και στην επίτευξη των στόχων;

ΑΠ_Δεν υπάρχει μία λύση για όλα στην πολιτική και η Υγεία είναι ένας τομέας που αυτό είναι ξεκάθαρο. Κάθε στόχος και κάθε εμπόδιο είναι μοναδικά και απαιτούν ξεχωριστές λύσεις. Δεν χρειάζονται όλα τα προβλήματα να αντιμετωπίζονται από πληθώρα φορέων, αλλά όταν πρόκειται για ζητήματα που αφορούν πολλούς τομείς, τότε η αναζήτηση πόρων, εξειδίκευσης και ιδεών, είναι αναγκαία για να πετύχουμε λύσεις που θα κάνουν τη διαφορά.

ΕΡ_Τέλος, πείτε μας, τι είναι το Φόρουμ Νέων στο Gastein;

ΑΠ_Το Φόρουμ Νέων ξεκίνησε πριν από έντεκα χρόνια ως ένα κοινό πρόγραμμα υποτροφιών από το Φόρουμ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πρόγραμμα στοχεύει σε νέους επαγγελματίες από τον χώρο της υγείας από όλη την Ευρώπη, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ της τωρινής και των μελλοντικών γενεών πολιτικών, ερευνητών κ.λπ., προσφέροντας την ευκαιρία εκμάθησης και γνωριμιών. Κατά τη διάρκεια του ετήσιου Φόρουμ, οι Νέοι Gasteiners, αναλαμβάνουν ρόλους ομιλητών και, πλέον, αποτελούν σημαντικό κομμάτι του Φόρουμ μαζί με τους ειδικούς. Περιμένω με ανυπομονησία να τους γνωρίσω και φέτος.

Πηγή: PhB