«Η υγεία με μια ματιά»: τείνουμε χείρα βοηθείας, δεν επικρίνουμε

του Xavier Prats Monné, γενικού διευθυντή της ΓΔ «Υγεία και Ασφάλεια των Τροφίμων» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η νέα έκθεση «Η υγεία με μια ματιά: Ευρώπη 2016», που δημοσιεύθηκε στις 23 Νοεμβρίου, είναι απόρροια του πρώτου διετούς κύκλου για την κατάσταση στον τομέα της υγείας στην ΕΕ. Παρέχει στα κράτη μέλη αξιόπιστα στοιχεία και εμπεριστατωμένες αναλύσεις εμπειρογνωμόνων, που μπορούν να τα βοηθήσουν να χαράξουν κατάλληλες πολιτικές.

Η έκθεση, η οποία βοηθά επίσης στον εντοπισμό τομέων όπου η προστιθέμενη αξία της ΕΕ θα ήταν ιδιαίτερα σημαντική, εξετάζει την κατάσταση του τομέα της υγείας και των επιμέρους συστημάτων των χωρών της ΕΕ και επισημαίνει τα εμπόδια που δεν αφήνουν τα συστήματα αυτά να είναι όσο αποτελεσματικά, προσβάσιμα και ανθεκτικά θα μπορούσαν να είναι.

Στην έκθεση υπάρχουν και καλά και κακά νέα.  Για παράδειγμα, το καλό νέο είναι ότι πάνω από ένα εκατομμύριο θάνατοι στην ΕΕ θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.  Αυτό όμως είναι συγχρόνως και κακό νέο, γιατί σημαίνει ότι πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα στην ΕΕ εξακολουθούν να πεθαίνουν από αποτρέψιμες ασθένειες και αποτρέψιμους τραυματισμούς.  Η έκθεση μάς δείχνει πώς αυτό μπορεί να αλλάξει.  Για παράδειγμα, αναφέρει ότι το 16% των ενηλίκων στην ΕΕ είναι παχύσαρκοι, ενώ το 20% καπνίζουν – παράγοντες κινδύνου που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.

Με βάση τα πορίσματα της έκθεσης, τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας παρουσιάζουν επίσης ορισμένα προβλήματα που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν.  Το 27% των ασθενών στην ΕΕ πηγαίνουν κατευθείαν στα έκτακτα περιστατικά, επειδή δεν έχουν πρόσβαση στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.  Το 15% των δαπανών για την υγεία καταβάλλεται κατευθείαν «από την τσέπη» των ασθενών, ενώ οι φτωχοί Ευρωπαίοι παρουσιάζουν συνήθως 10 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν πρόβλημα στην παροχή κατάλληλης υγειονομικής περίθαλψης.  Και, παρόλο που δεν μπορεί κανείς να αποτιμήσει με αριθμούς την υγεία, μπορεί να υπολογίσει τον οικονομικό αντίκτυπο της κακής υγείας και της ανεπάρκειας των σχετικών συστημάτων. Για παράδειγμα, κάθε χρόνο η οικονομία της ΕΕ χάνει περίπου 115 δισ. ευρώ σε παραγωγικότητα εξαιτίας των πρόωρων – και συχνά αποτρέψιμων – θανάτων ενηλίκων που είναι σε ηλικία εργασίας. Τέτοια προβλήματα ευελπιστεί να εντοπίσει και να εξετάσει καλύτερα ο διετής κύκλος για την κατάσταση στον τομέα της υγείας στην ΕΕ. Το επόμενο στάδιο είναι η κατάρτιση εκθέσεων με το προφίλ υγείας καθεμιάς από τις 28 χώρες της ΕΕ, όπου θα συνοψίζεται η σημερινή κατάσταση και θα υπογραμμίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε χώρα. Τα προφίλ αυτά θα είναι έτοιμα μέχρι το τέλος του επόμενου έτος.

Η έκθεση «Η υγεία με μια ματιά», που εκπονήθηκε από τον ΟΟΣΑ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποτελεί, όπως υποδηλώνει και η ονομασία της, μια πρώτη ματιά σε συγκρίσιμα δεδομένα των κρατών μελών στον τομέα της υγείας. Ο κύκλος για την εν γένει κατάσταση στον τομέα της υγείας θα παρέχει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση που θα βασίζεται στην έκθεση αυτή και στα λεπτομερή προφίλ ανά κράτος μέλος.

Στο τέλος του κύκλου, η Επιτροπή θα συντάξει ένα αναλυτικό έγγραφο που θα συνοδεύει τα προφίλ, συνδέοντας τα αποτελέσματα με τη γενικότερη ατζέντα της ΕΕ. Εν συνεχεία, θα προταθεί στα κράτη μέλη να ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές σε προαιρετική βάση.

Έχει ιδιαίτερη σημασία να τονίσουμε ότι τα προφίλ ανά χώρα σκοπό έχουν να βοηθήσουν και όχι να επικρίνουν.  Βεβαίως, ο τελικός μας στόχος είναι ένας στόχος στον οποίο έχουν συμφωνήσει όλοι, δηλαδή να βοηθηθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες να έχουν πρόσβαση στις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, πρόληψης των ασθενειών και προαγωγής της υγείας τους, ανεξάρτητα από το ποιο κράτος μέλος θεωρούν χώρα τους.

Η δημοσίευση της έκθεσης «Η υγεία με μια ματιά: Ευρώπη 2016» συμπίπτει με την υπογραφή της συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ΟΟΣΑ. Η στενότερη συνεργασία μας θα συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των συστημάτων υγείας και των αποτελεσμάτων τους, στη θέσπιση νέων, ανθρωποκεντρικών μέτρων βάσει εμπειρίας και αποτελεσμάτων, και στην ενίσχυση των ικανοτήτων οικονομικής ανάλυσης για τη δημόσια υγεία και τα συστήματα υγείας.