Καινοτόμα ανάλυση κλινικών δειγμάτων στην Ελλάδα σε ασθενείς με μακροσφαιριναιμία Waldenström

Την ενδοκαρκινική κλωνική ετερογένεια σε ασθενείς με μακροσφαιριναιμία Waldenström με πιθανές προγνωστικές και θεραπευτικές επιπτώσεις εντόπισαν Έλληνες ερευνητές αξιοποιώντας τη τεχνολογία της ανάλυσης μοναδιαίων κυττάρων (Single Cell analysis unit) με την πλατφόρμα Chromium Controller 10X . Η τεχνολογία αυτή αναπτύχθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Κέντρο Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας (ΚΕΝΕΒΙΑ), από επιστημονική ομάδα που αποτελείται αποκλειστικά από Έλληνες γιατρούς και ερευνητές, σε μια πρωτοφανή για τα Ελληνικά δεδομένα ανάλυση κλινικών δειγμάτων ασθενών.

Η εν λόγω πλατφόρμα παρέχει την δυνατότητα ανάλυσης χιλιάδων μοναδιαίων κυττάρων για την δημιουργία ενός προφίλ έκφρασης γονιδίων που επιτρέπει την ανίχνευση μοναδικών μεταγραφών ανά κύτταρο. Η τεχνολογία αυτή  απαιτεί  την χρήση ειδικού εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, καθώς και άρτια εκπαιδευμένο επιστημονικό προσωπικό.  Αξιοσημείωτο είναι ότι αξιοποιήθηκε η μέθοδος Εξατομικευμένης Ιατρικής για την αποτελεσματικότερη πρόγνωση και θεραπεία ειδικά ασθενειών όπως η μακροσφαιριναιμία Waldenström που εμφανίζει μεγάλη ετερογένεια μεταξύ των ασθενών.

Η Θεραπευτική Kλινική (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) σε συνεργασία με την Ελληνική Ερευνητική Υποδομή για την Εξατομικευμένη Ιατρική (pMedGR) που λειτουργεί στο Κέντρο Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας (ΚΕΝΕΒΙΑ) δημοσιεύσαν στο περιοδικό Hemasphere την πρωτότυπη μελέτη που αφορά την μεταγραφική ανάλυση μοναδιαίων κυττάρων σε MYD88L265P και MYD88WT ασθενείς με μακροσφαιριναιμία Waldenström.

Σε αυτήν την μελέτη η Δρ. Τίνα Μπαγκρατούνι με τους συνεργάτες της (Τίνα Μπαγκρατούνι, Φωτεινή Ακτύπη, Ουρανία Θεολογή, Μαρία Σάκκου, Κλειώ Μαρία Βέρρου, Νεφέλη Μαυριάνου Κουτσούκου, Δημήτριος Πατσέας, Χριστίνα Λιάκος, Σταματία Σκούρτη, Αλεξάνδρα Παπαδήμου, Κωσταντίνα Ταουξή, Φωτεινή Θεοδωρακάκου, Γεώργιος Κόλλιας, Πέτρος Σφηκάκης, Ευάγγελος Τέρπος, Μελέτιος Α. Δημόπουλος, Ευστάθιος Καστρίτης) πραγματοποίησαν αλληλούχηση RNA σε μοναδιαία κύτταρα(SC-RNA seq) σε CD19+ επιλεγμένα κύτταρα από πέντε ασθενείς με MYD88L265P και δυο ασθενείς με γονότυπο MYD88WT καθώς και δυο υγιείς δότες. Εντόπισαν διακριτά μεταγραφικά μοτίβα στους κλωνικούς υποπληθυσμούς μεταξύ των δύο γενετικά διακριτών υποομάδων WM, αλλά και μεταξύ ασθενών με MYD88L265P που επηρέασαν τη σύνθεση των Β κυττάρων στις διάφορες υποομάδες. Η σύγκριση των κλωνικών και των φυσιολογικών/πολυκλωνικών Β κυττάρων σε κάθε δείγμα ασθενούς επέτρεψε την αναγνώριση μεταγραφικών αλλαγών που σχετίζονται με τον ασθενή. Οι ερευνητές προσδιόρισαν γονιδιακές υπογραφές ενεργές σε ένα υποσύνολο ασθενών MYD88L265P, ενώ άλλες υπογραφές ήταν ενεργές σε ασθενείς MYD88WT. Τέλος, η ανάλυση γονιδιακής έκφρασης έδειξε κοινά μεταγραφικά χαρακτηριστικά μεταξύ των ασθενών σε σύγκριση με τον υγιή μάρτυρα, αλλά και διαφορικά εκφρασμένα γονίδια μεταξύ ασθενών MYD88L265P και MYD88WT που επίσης εμπλέκονται σε διακριτά μονοπάτια σηματοδότησης συμπεριλαμβανομένων NFκΒ, BCL2 και BTK.