Kαλύτερη όραση με φάρμακο κατά του αλκοολισμού: Τι έδειξε έρευνα σε ποντίκια

Αποκατάσταση της όρασης έως ένα βαθμό σε ασθενείς με σοβαρές παθήσεις του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού πέτυχε η χορήγηση φαρμάκου κατά του αλκοολισμού σε σχεδόν τυφλά ποντίκια. Τα ζώα ανέκτησαν μέρος της ευκρίνειας της όρασης.

Πρόκειται για την δισουλφιράμη, η οποία ερευνάται από τα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ για χρήση στους ανθρώπους εγκρίθηκε για πρώτη φορά (στις ΗΠΑ) το 1951. Το εν λόγω φάρμακο χορηγήθηκε σε ποντίκια σχεδόν χωρίς όραση λόγω καταστροφής των φωτοευαίσθητων κυττάρων του αμφιβληστροειδή τους. Συνήθως προέχρονται από παθήσεις όπως  είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια (είναι μία κληρονομούμενη οφθαλμοπάθεια). Μετά την επιτυχία στα ζώα οι ερευνητές ετοιμάζουν μελέτες σε ανθρώπους για να επαληθεύσουν τα ευρήματά τους.

Γιατί φάρμακο για τον αλκοολισμό

«Το κλειδί κρύβεται στο μοριακό μηχανισμό που μπλοκάρει το φάρμακο για να θεραπεύσει τον αλκοολισμό. Ο μηχανισμός αυτός είναι παρόμοιος με εκείνον που ενεργοποιείται όταν σταδιακά εκφυλίζονται και πεθαίνουν τα ραβδία και τα κωνία, δηλαδή τα φωτοευαίσθητα κύτταρα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα», εξηγεί ο Χειρουργός – Οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School).

Οι ερευνητές είχαν διαπιστώσει ότι όταν πεθαίνουν τα ραβδία και τα κωνία εκλύεται ρετινοϊκό οξύ. Η ουσία αυτή προκαλεί υπερδραστηριότητα στα κύτταρα του αμφιβληστροειδή (γαγγλιακά κύτταρα) τα οποία φυσιολογικά στέλνουν τις οπτικές πληροφορίες στον εγκέφαλο για να μετατραπούν σε εικόνες. Η υπερδραστηριότητα των κυττάρων αυτών επεμβαίνει στην κωδικοποίηση και στη μεταφορά των πληροφοριών, θολώνοντας την όραση.

«Τη διαδικασία αυτή μπορεί να αναχαιτίσει η δισουλφιράμη, λόγω του τρόπου δράσης της», επισημαίνει ο καθηγητής. «Στην περίπτωση του αλκοολισμού, προκαλεί οξεία ευαισθησία στην αιθανόλη (αλκοόλ) καταστέλλοντας ένα ένζυμο απαραίτητο για τη διάσπασή της. Έτσι, μόλις ο πάσχων πιεί έστω και μικρή ποσότητα αλκοόλ, αναπτύσσει αμέσως παρεπόμενα της μέθης».

Επίσης, η δισουλφιράμη καταστέλλει και ορισμένα άλλα, τα οποία εμπλέκονται στην παραγωγή του ρετινοϊκού οξέος. Οι ερευνητές διερεύνησαν την ελλάτωση της υπερδραστηριότητας των γαγγλιακών κυττάρων και το θόλωμα της όρασης. Οι ίδιοι κατέληξαν  πως βελτιώθηκε αισθητά η όραση των σχεδόν τυφλών ζώων σε καλύτερα επίπεδα από τα αναμενόμενα, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές στο ιατρικό περιοδικό Science Advances. Αξίζει να σημειωθεί ότι η βελτίωση της όρασης,  επιτεύχθηκε ακόμα και σε ζώα που την είχαν χάσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ελπιδοφόρα είναι τα ευρήματα, σύμφωνα με τον κ. Κανελλόπουλο, που σχολιάζει αν μπορούσε να βελτιωθεί έστω και λίγο η όραση ασθενών με προχωρημένη ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς ή μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, ο αντίκτυπος στην ποιότητα ζωής τους θα ήταν σημαντικός». Εκτιμάται ότι η θετική έκβαση των κλινικών μελετών θα επιτρέψει ανάπτυξη φαρμάκων.