Καρκίνος Προστάτη: Κρατάμε αποστάσεις, λόγω COVID-19, αλλά όχι από τον Γιατρό!

Του Φλωράτου Διαμαντή,

 Ουρολόγος

Συμπληρώνοντας ένα χρόνο από το περιστατικό «μηδέν» του COVID-19 στη χώρα μας, η κατάσταση παραμένει τουλάχιστον κρίσιμη. Κύριος ανασταλτικός παράγοντας εξάπλωσης της πανδημίας είναι η αποφυγή συνωστισμού, οπότε οι πολίτες καλούνται να ιεραρχήσουν τις προτεραιότητές τους, με επίκεντρο την αποφυγή έκθεσης στον ιό. Επειδή όμως, συγχρόνως με την πανδημία, υφίστανται και όλες οι άλλες παθήσεις, θα πρέπει να γίνεται προσεκτική ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και καθορισμός, με επιστημονικά κριτήρια, των ασθενών που χρήζουν ιατρικής φροντίδας. Ειδικά στους ασθενείς με κακοήθεις νεοπλασίες, η αμέλεια στην διαχείρισή τους εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους.             

Ο κίνδυνος λοίμωξης από COVID-19 είναι υψηλότερος σε άτομα με καρκίνο, ενώ οι ασθενείς με ιστορικό καρκίνου ή λήψης αντι-νεοπλασματικής αγωγής παρουσιάζουν υψηλότερη συχνότητα σοβαρών επιπλοκών (νοσηλεία σε ΜΕΘ, διασωλήνωση και θάνατο). Ειδικά για τον καρκίνο του προστάτη, τέσσερεις διεθνείς και εννέα εθνικές ουρολογικές εταιρείες έχουν δημοσιεύσει κατευθυντήριες οδηγίες διαχείρισης της νόσου. Οι οδηγίες αυτές είναι μέτριας βαρύτητας και έχουν εκδοθεί μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας, χωρίς να έχουν στοιχεία για την μελλοντική «χρόνια» φάση της. Επίσης, υπάρχουν διαφορετικοί γεωγραφικοί, κοινωνικο-οικονομικοί, πολιτισμικοί παράγοντες αλλά και φορείς υγείας, οπότε η εφαρμογή των κατευθυντήριων οδηγιών δεν καθίσταται άκαμπτη και αυστηρή.

Ο έλεγχος και η παρακολούθηση της νόσου σημαντικός παράγοντας

Έτσι, για το check–up, συστήθηκε η αναβολή ελέγχου των ασυμπτωματικών ανδρών (PSA και δακτυλική εξέταση), μέχρι την υποχώρηση της πανδημίας, αφού η καθυστέρηση της διάγνωσης για 6 μήνες θεωρείται ανεκτή για τους περισσότερους ασθενείς με καρκίνο προστάτη ⁵. Παρόμοια, προτάθηκε η εκτέλεση άμεσης βιοψίας μόνο σε ασθενείς με υποψία όγκου υψηλής κακοήθειας με τοπικά προχωρημένη ή συμπωματική νόσο, ενώ σε ήπιες περιπτώσεις η βιοψία μπορεί να καθυστερήσει 3-4 μήνες. Συνεπώς, και η θεραπεία σε ασθενείς χαμηλού κινδύνου μπορεί να καθυστερήσει ανάλογα.

Οι επισκέψεις παρακολούθησης συστήθηκε να αναβάλλονται ή να εκτελούνται μέσω τηλεϊατρικής, εκτός εάν υπάρχουν ενεργά συμπτώματα, ή νέος προχωρημένος καρκίνος.

Ανάλογα με την κατάσταση της νόσου και τις ενδείξεις που παρουσιάζει ο ασθενής, ο θεράπων ιατρός θα αποφασίσει για την θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου. Είτε είναι η χειρουργική αντιμετώπιση, ή η αντιμετώπιση με τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, ή  εξατομικευμένης θεραπείας.  Η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία θεωρεί ότι η θεραπεία του μεταστατικού ευνοχοάντοχου καρκίνου του προστάτη αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Οι θεραπείες που παρατείνουν τη διάρκεια ζωής, θα πρέπει να γίνονται εντός 6 εβδομάδων.

Αυτές οι κατευθυντήριες οδηγίες των Διεθνών Ουρολογικών Εταιρειών, δημοσιεύθηκαν τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο και στηρίζονται σε δεδομένα του πρώτου κύματος (άνοιξη 2020). Τα αρχικά δεδομένα από το δεύτερο κύμα (φθινόπωρο 2020) δείχνουν μια διαφορετική εικόνα του ιού. Έτσι, το πρώτο κύμα χαρακτηρίσθηκε από την υψηλή τοξικότητα του COVID-19, ενώ στο δεύτερο κύμα παρατηρήθηκε εξασθένηση της τοξικότητάς του αλλά αύξηση της μεταδοτικότητας, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση του απόλυτου αριθμού θανάτων ανά εβδομάδα σε σχέση με την κορυφή του πρώτου κύματος.

Έχοντας συμπληρώσει ένα χρόνο από την έναρξη της πανδημίας, υπάρχει πλέον μεγαλύτερη εμπειρία για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων ασθενών με προστάτη. Έτσι, στο πολύ έγκριτο περιοδικό JAMA δημοσιεύθηκε μελέτη που έδειξε ότι όταν το μεσοδιάστημα διάγνωσης – θεραπείας είναι  μικρότερο, υπάρχει μειωμένη  θνητότητα, άρα θα πρέπει και την περίοδο της πανδημίας να συνεχίζεται η θεραπεία βάσει των οδηγιών του θεράποντος ιατρού και με την λήψη των απαραίτητων μέτρων προστασίας.

ΒΙΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Obek C, Doganca T, Argun OB, Kural AR. Management of prostate cancer patients during COVID-19 pandemic. Prostate Cancer Prostatic Dis. 2020;23(3):398-406.
2. Amparore D, Campi R, Checcucci E, et al. Forecasting the Future of Urology Practice: A Comprehensive Review of the Recommendations by International and European Associations on Priority Procedures During the COVID-19 Pandemic. Eur Urol Focus. 2020;6(5):1032-1048.
3. Rassweiler JJ, Pini G, Liatsikos F, Georgiev M, Roupret M, Breda A, Knoll T, Micali S, Stenzl A, Goezen AS, Yanev K, Rassweiler-Seyfried MC. COVID-19 in der europäischen Urologie : Was haben wir bisher gelernt? [COVID-19 in european urology: Which lessons have we learned?]. Urologe A. 2021 Feb 8:1–10.
4. Cone EB, Marchese M, Paciotti M, Nguyen DD, Nabi J, Cole AP, Molina G, Molina RL, Minami CA, Mucci LA, Kibel AS, Trinh QD. Assessment of Time-to-Treatment Initiation and Survival in a Cohort of Patients With Common Cancers. JAMA Netw Open. 2020 Dec 1;3(12):e2030072.
5. Ribal MJ et al, Eur, Urol, 2020, Vol 78; 21-28