ΚΕΘΕΑ: Ανησυχία αύξησης των εξαρτήσεων λόγω πανδημίας

Χείρα βοηθείας σε ανθρώπους με πρόβλημα εξάρτησης από τα ναρκωτικά και τις οικογένειές τους στον δρόμο, στις μονάδες του στην κοινωνία και στις φυλακές προσέφερε το ΚΕΘΕΑ διαθέτοντας 14.556 θέσεις θεραπείας το 2019.

Οι 8 στους 10 στα προγράμματα απεξάρτησης είναι άνδρες με μέση ηλικία τα 31 έτη και είχαν την πρώτη επαφή με τις ουσίες σε ηλικία 16 ετών, οι 9 στους 10 δοκιμάζοντας κάνναβη, όπως περιγράφεται στον απολογισμό του κέντρου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών.

Άξιο λόγου είναι ότι ως κύρια ουσία χρήσης, για την οποία ζητούν βοήθεια  οι επωφελούμενοι από το ΚΕΘΕΑ αναφέρουν την ηρωίνη και τα οπιοειδή (41,7%), την κάνναβη (36%) και με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια την κοκαΐνη (14,2 % το 2019 έναντι 7,3% το 2015). Οι μισοί είναι άνεργοι, 1 στους 3 αναφέρει σοβαρά ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα και οι 4 στους 10 έχουν δικαστικές εκκρεμότητες.

Νέα όψη αποκτούν οι εξαρτήσεις με τις λεγόμενες «νόμιμες εξαρτήσεις», από το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια, το διαδίκτυο και τις εφαρμογές του. Γι’ αυτές τις εξαρτήσεις το ΚΕΘΕΑ προσέφερε 1.689 θέσεις θεραπείας το 2019, διευρύνοντας τον αριθμό, τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες όσων έχουν ανάγκη από βοήθεια.

Η καραντίνα

Ανησυχία εκφράζεται για τις επιπτώσεις της πανδημίας σε ψυχοκοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, οι οποίες είναι πιθανό να οδηγήσουν σε επιδείνωση του φαινόμενου των εξαρτήσεων. «Ψυχοπιεστικές καταστάσεις όπως το lockdown αυξάνουν το άγχος και την κατάθλιψη και ενισχύουν την καταφυγή σε νόμιμες και παράνομες ουσίες ή άλλες μορφές εθισμού ως μια μορφή αυτοθεραπείας» τονίζεται στην ανακοίνωση του ΚΕΘΕΑ, εκφράζοντας φόβους για μακροπρόθεσμη επίδραση.

Από το κέντρο τονίζεται ότι «το ίδιο διάστημα οι πρωτοφανείς περιορισμοί στη λειτουργία των οργανισμών θεραπείας απείλησαν το κοινωνικό δικαίωμα των εξαρτημένων σε φροντίδα».

Ωστόσο, το ΚΕΘΕΑ πέτυχε σε μεγάλο βαθμό να διασφαλίσει τη θεραπευτική συνέχεια για τα μέλη του και να διατηρήσει ανοικτή την πρόσβαση σε βοήθεια για νέους εξυπηρετούμενους.

Επίσης, το κέντρο απέφυγε πλήρως την εκδήλωση κρουσμάτων στις δομές του.

Πιθανές συνέπειες

Το ζήτημα των εξαρτήσεων αναμένεται να επηρεαστεί είτε λόγω ενός δεύτερου κύματος είτε  λόγω της προβλεπόμενης οικονομικής κρίσης.

«Οι οικονομικές κρίσεις συνδέονται με επιδείνωση της σωματικής και ψυχικής υγείας του πληθυσμού, όξυνση του φαινομένου των εξαρτήσεων και περαιτέρω περιθωριοποίηση των ευάλωτων ομάδων, με ταυτόχρονη μείωση πόρων και προσωπικού στον χώρο της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας».

Φόβοι εκφράζονται ότι μπορεί να επανεμφανιστούν φαινόμενα ανάλογα  της κρίσης του 2010 (φθηνά και επικίνδυνα ναρκωτικά, αύξηση της αστεγίας,  εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, μείωση του κινήτρου για θεραπεία και  μεγέθυνση των δυσκολιών κοινωνικής και εργασιακής ένταξης για όσους απεξαρτώνται).

Μέριμνα πρέπει να υπάρξει στο πλαίσιο ενίσχυσης του δημόσιου συστήματος υγείας  για προγράμματα πρόληψης και θεραπείας των εξαρτήσεων, για να μειωθούν οι ανισότητες στην υγεία και το κοινωνικό-οικονομικό κόστος των εξαρτήσεων.

Στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται, σύμφωνα με το ΚΕΘΕΑ στοχευμένη εκπαίδευση των επαγγελματιών για την αποτελεσματική υποστήριξη των εξαρτημένων στις νέες συνθήκες, διευρυμένη συνεργασία μεταξύ των θεραπευτικών προγραμμάτων και των δημόσιων μονάδων υγείας για τη φροντίδα της υγείας των εξαρτημένων καθώς και διαρκής παρακολούθηση και ανάλυση των νέων δεδομένων.