Κολπική Μαρμαρυγή: Εφικτή η φυσιολογική ζωή για τους ασθενείς

Ο ουσιαστικός διάλογος μεταξύ των γιατρών και των ασθενών τους αποτελεί «κλειδί» για την πρόληψη δυνητικά επικίνδυνων για την υγεία καταστάσεων.

Περίπου 1 στα 5 εγκεφαλικά επεισόδια αποδίδεται στην κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) – μια ιατρική κατάσταση που προκαλεί διαταραχή του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού, με αποτέλεσμα να πενταπλασιάζεται ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου*.

Καθώς τα εγκεφαλικά επεισόδια που οφείλονται στην ΚΜ είναι συνήθως σοβαρά, στους ασθενείς χρησιμοποιούνται συχνά αντιπηκτικά για την πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου, μέσω της μείωσης του σχηματισμού θρόμβων. Αν και τα φάρμακα αυτά είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά, μπορούν να περιπλέξουν τις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης σε οξείες καταστάσεις (π.χ ατυχήματα, μείζων αιμορραγία, χειρουργικές επεμβάσεις), με αποτέλεσμα ασθενείς με ΚΠ να μην ζουν τη ζωή τους στο έπακρο**.

Η περίπτωση του κυρίου Αριστείδη, ενός 70χρονου ο οποίος παίρνει αντιπηκτικά εδώ και πέντε χρόνια, οπότε και διαγνώστηκε με ΚΠ, είναι χαρακτηριστικό.

Ενεργός στα νιάτα του ο κ. Αριστείδης είχε ασχοληθεί με τον αθλητισμό, ενώ τώρα ασχολείται με αρκετές δραστηριότητες με προτεραιότητα τον κήπο του. Εκτός από τον αθλητισμό και την οικογένειά μου, το τρίτο πάθος που έχει στη ζωή είναι τα ταξίδια. Με τη σύζυγό του, την Άννα, ταξίδευε σε ολόκληρο τον κόσμο – μέχρι που γεννήθηκαν τα δύο παιδιά τους. Πριν από έξι μήνες που η κ. Άννα βγήκε στη σύνταξη, το ζευγάρι βρήκε ευκαιρία να “ξαναπάρει τους δρόμους”, με πρώτο “σταθμό” τις Άλπεις.

“O μεγάλος μου γιος με ρώτησε πάνω στην κουβέντα αν είναι ασφαλές να κάνω τόσο μακρινό ταξίδι με μια τέτοια ιατρική κατάσταση και τότε συνειδητοποίησα ότι θα μπορούσαν ενδεχομένως να υπάρχουν κίνδυνοι” λέει ο κος Αριστείδης. Τότε αποφάσισε να συμβουλευτεί τη γιατρό του, η οποία και του επιβεβαίωσε τους αυξημένους κινδύνους που διατρέχουν όσοι παίρνουν αντιπηκτικά, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως μια χειρουργική επέμβαση η οποία μπορεί να προκύψει σε ένα περιπετειώδες ταξίδι σαν αυτό που σχεδίαζε το ζευγάρι. Η ανησυχία και η απογοήτευση έδωσε όμως γρήγορα τη θέση στην ανακούφιση, καθώς η γιατρός εξήγησε στον ασθενή της ότι για το συγκεκριμένο αντιπηκτικό που λαμβάνει υπάρχουν λύσεις.

“Αυτό σημαίνει ότι οι γιατροί των επειγόντων μπορούν να διακόψουν αμέσως την αντιπηκτική δράση του φαρμάκου που παίρνω για την ΚΜ” σημειώνει ο κος Αριστείδης. “Μια άλλη χρήσιμη συμβουλή που μου έδωσε είναι ότι πρέπει πάντα να ενημερώνω τους άλλους γιατρούς, ιδιαίτερα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ότι παίρνω αντιπηκτική αγωγή και να διευκρινίζω ποιο είναι το αντιπηκτικό που παίρνω” συμπληρώνει. 

Ο κος Αριστείδης έχει πλέον μια Κάρτα Προειδοποίησης Ασθενούς, που τώρα την παίρνει πάντα μαζί του, όπου κι αν πηγαίνει. “Ακόμα κι έτσι, ο γιος μας δεν ήταν καθόλου ενθουσιασμένος με την ιδέα ότι θα ταξιδεύαμε κάπου τόσο μακριά. Πάντως, εμείς πήγαμε και περάσαμε καταπληκτικά μαζί, χωρίς να μας τύχει κανένα απρόβλεπτο!” καταλήγει ο “ανήσυχος” ηλικιωμένος. Το ζευγάρι καταστρώνει, μάλιστα, ήδη το επόμενο εγχείρημά του, αφού ξέρει ότι η θεραπεία για την ΚΜ δεν είναι ανάγκη να σταθεί εμπόδιο!

ΚΜ και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης

Κάθε χρόνο, 1ας στους 50 ασθενείς με ΚΜ αντιμετωπίζει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, π.χ. μια επείγουσα χειρουργική επέμβαση, ένα ατύχημα ή μια ανεξέλεγκτη αιμορραγία. Για έναν ασθενή που παίρνει αντιπηκτικά, μια επείγουσα χειρουργική επέμβαση έχει πενταπλάσια πιθανότητα να οδηγήσει σε μείζονα αιμορραγία από ό,τι μια προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση. Σε αυτές τις καταστάσεις, η ταχεία αναστροφή της αντιπηκτικής δράσης μπορεί να βοηθήσει πολύ.

“Η προσωπική ιστορία του κ. Αριστείδη δείχνει ότι τα αντιπηκτικά που συνταγογραφούνται για την κολπική μαρμαρυγή δεν είναι υποχρεωτικό να εμποδίζουν την εκπλήρωση των ονείρων ενός ασθενούς, όποια κι αν είναι η ηλικία του”, σχολιάζει ο Κωνσταντίνος Τσιούφης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας, Πρόεδρος Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, και προσθέτει: “Θα συνιστούσα σε κάθε ασθενή με κολπική μαρμαρυγή που θέλει να κυνηγήσει τα όνειρά του να συμβουλευτεί πρώτα τον γιατρό του ώστε να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι”.

Μέσα, λοιπόν, από το διαρκή και ουσιαστικό διάλογο με το γιατρό, ένας ασθενής όπως ο κ. Αριστείδης μπορεί να καταλάβει τις διαθέσιμες επιλογές του, είναι σε θέση να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τη θεραπεία του και επίσης γνωρίζει ποιες πληροφορίες είναι σημαντικό να κοινοποιεί αν προκύψει μια έκτακτη ανάγκη. Αυτή η γνώση τον καθησυχάζει και του επιτρέπει να ελέγχει την κατάστασή του κι έτσι μπορεί να ζει τη ζωή του στο έπακρο.

*Στην Ελλάδα έχουμε κάθε χρόνο 32.585 νέα περιστατικά αγγειακής εγκεφαλικής νόσου, τα οποία αποτελούν την 1η αιτία αναπηρίας στη χώρα. 

**The Burden of Stroke in Europe. Report. King’s College London for the Stroke Alliance for Europe (SAFE) safestroke.eu

Η κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) είναι μια ιατρική κατάσταση στην οποία διαταράσσεται ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός. Οι άνω κόλποι της καρδιάς δεν συσπώνται κανονικά, αλλά παρατηρείται ένα τρέμουλο. Η γρήγορη και ακανόνιστη κολπική δραστηριότητα μειώνει την αποδοτικότητα της άντλησης του αίματος από τους κόλπους προς τις κοιλότητες της καρδιάς (ή κοιλίες). Το αίμα που λιμνάζει μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη θρόμβων στην καρδιά. Ένας τέτοιος θρόμβος μπορεί να αποκολληθεί και, μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, να φτάσει σε μικρότερα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο ή σε άλλα μέρη του σώματος και να τα αποφράξει. Γι’ αυτό, η ΚΜ μπορεί να έχει αρκετές σοβαρές επιπλοκές. Όταν τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου υποστούν απόφραξη, μπορεί να προκληθεί εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου για τα άτομα που υποφέρουν από ΚΜ είναι πενταπλάσιος από τον κίνδυνο για άτομα χωρίς ΚΜ. Περίπου 1 στα 5 εγκεφαλικά επεισόδια αποδίδεται στην ΚΜ. Τα εγκεφαλικά επεισόδια που οφείλονται στην ΚΜ είναι συνήθως σοβαρά και οδηγούν σε υψηλότερο κίνδυνο παράλυσης και θανάτου. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα αντιπηκτικά χρησιμοποιούνται συχνά σε ασθενείς με ΚΜ για την πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου μέσω της μείωσης του σχηματισμού θρόμβων. Τα φάρμακα αυτά είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά, ωστόσο μπορούν να περιπλέξουν τις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης σε οξείες καταστάσεις όπως τα ατυχήματα, η μείζων αιμορραγία ή οι χειρουργικές επεμβάσεις.