Lockdown: Τί βοηθά στην ψυχολογική διαχείριση

της Ιωάννας Θεοδωρακόπουλου,

PsyD, MSc, Συμβουλευτική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια

Εν μέσω 2^ου lockdown, είναι χρήσιμο να σκεφτούμε τί «δούλεψε» την πρώτη φορά που βρεθήκαμε σε αυτή την κατάσταση. Την ίδια στιγμή, αξίζει να αναλογιστούμε και τί «δεν δούλεψε» κατά το 1^ο lockdown.

Το 1^ο lockdown ήταν μια αιφνιδιαστική και σοκαριστική εμπειρία. Τεράστια και βαθιά αλλαγή ρίσκαρε να επηρεάσει ανεπιστρεπτί την συναισθηματική μας κατάσταση – καταλήγοντας σε σημαντική αλλαγή, απώλεια και σύγχυση σε μια πολύ σύντομη χρονική περίοδο κάνοντας την εμπειρία δύσκολη να την επεξεργαστείς και να δημιουργήσεις παρακαταθήκη.  Κλονισμένοι από μια κρίση που πολλοί δεν είχαν ποτέ ξαναζήσει κάτι ανάλογο, το να «μείνεις στο σπίτι» ήταν μια μη-οικεία προσδοκία. Πώς έπρεπε να το διαχειριστούμε ; Τι έπρεπε να κάνουμε ; ¨Έμοιαζε εξωγήινο …..τότε.

Όσον αφορά την ψυχική υγεία,  βλέπουμε ότι όσοι είχαν δουλέψει με τον εαυτό τους και όποια θέματα τους απασχολούσαν προ του 1^ου lockdown, εν γένει, τα πήγαν σχετικά καλά. Έχουν μάθει ότι το να ζητάς και να βρίσκεις στήριξη σε στιγμές μεγάλου άγχους και στρες, δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπεσαι και εν τέλει να μην το κάνεις.  Το να εστιάσεις στην μεθόδευση μιας αλλαγής εν μέσω διαφόρων απωλειών, είναι κάτι που συχνά φέρνει καλά αποτελέσματα μέσω της ψυχοθεραπείας.

Είναι ζωτικής σημασίας να σκεφτούμε τί δούλεψε και τί δεν δούλεψε. Είναι μια διαδικασία  προσωπικής ανάλυσης και κάτι που ο καθένας μας πρέπει να εξετάσει σε ατομική βάση.  Όμως, ακόμα κι αυτοί που προέβλεπαν ότι θα περνούσε πολύς καιρός πριν επανέλθει η κανονική ζωή,  βίωσαν την συναισθηματική πτώση όπως το τραινάκι του τρόμου. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τί προκλήσεις στην ψυχική και σωματική μας υγεία θα εμφανίζονταν και ποιες θα μπορούσαν να ήταν οι μακραίωνες συνέπειες.

Άρα είναι απαραίτητο να αναλύσουμε τί δούλεψε και τί όχι σε ατομικό επίπεδο. Πρέπει να δούμε συνειδητά πού θέλουμε να πάμε τη ζωή μας και ποιες αποφάσεις πρέπει να πάρουμε για να φθάσουμε εκεί (να συνειδητοποιήσουμε τί μπορούμε να ελέγξουμε και να δεχτούμε όσα δεν μπορούμε να ελέγξουμε). Κοιτώντας το παρελθόν, καταλαβαίνοντας το παρόν και κρατώντας το μέλλον κατά νου, βοηθάει να ορίσουμε το πού κοιτάμε. Αυτό που πρέπει να βάλουμε προτεραιότητα είναι να προστατεύσουμε την υγεία μας και να επενδύσουμε στην ανθεκτικότητα και την αυτό-φροντίδα, ώστε να βγούμε από την κατάσταση πιο δυνατοί και καλύτερα προετοιμασμένοι για μελλοντικές κρίσεις.

Βρες τί δούλεψε!

Πολλοί ωφελήθηκαν από μια νέα δραστηριότητα ή επανάφεραν μια παλιά και ανακάλυψαν την αξία της στο σήμερα, μιλώντας με τους άλλους διαδικτυακά, κάνοντας καθημερινά άσκηση στην ύπαιθρο, κρατώντας ρουτίνες και βρίσκοντας ποικίλες διεξόδους για να βοηθήσουν το μυαλό να μην κυριευτεί από αρνητικές και δυσλειτουργικές σκέψεις ώστε να μην νοιώσουμε δυσφορία και συμφόρηση. Αν κάτι από αυτά δούλεψαν για σένα, τότε έχει νόημα να τα ξαναχρησιμοποιήσεις.

Το να πάρουμε απόσταση από συνεχής ενημέρωση για την πανδημία , μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή της υπερανάλυσης και της καταστροφολογίας. Ο περιορισμός της χρήσης των κοινωνικών δικτύων και η επιλεκτικότητα σχετικά  με το τί θα δούμε και τί βλέπουμε, μπορεί επίσης να βοηθήσει να περιορίσουμε  τις μη-βοηθητικές αρνητικές σκέψεις στο μυαλό μας. Και έχουμε μεγάλη ανάγκη να γίνει αυτό το ξεκαθάρισμα ώστε να καταλάβουμε πόσο πολύτιμός είναι ο κενός χρόνος και εν συνεχεία να επιλέξουμε να τον χρησιμοποιήσουμε υπέρ του εαυτού μας και των προσωπικών μας αναγκών.

Δεν πιστεύω ότι είναι βοηθητικό απλά να μας κρατούμε απασχολημένους γιατί αυτό είναι  απλά απόσπαση. Αν βλέπουμε ότι κατά το lockdown έχουμε μεγαλύτερη την αίσθηση απώλειας αλλά βιώνουμε και περισσότερες σε αριθμό –  τον θάνατο αγαπημένου, χωρισμό, διαζύγιο, κατοικίδιου  ή οποιαδήποτε απώλεια ζούμε – όσο και απασχολημένοι να μένουμε στο τέλος της ημέρας , το κενό μέσα μας παραμένει. Η συνεχής ενασχόληση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε εξάντληση,  άρα άλλο ένα στην λίστα όσων έχουμε να διαχειριστούμε , και μάλλον πρώτο απ` όλα τα άλλα.

Η απώλεια προκαλεί συγκρουόμενα συναισθήματα γιατί οδηγεί στο τέλος ή σε αλλαγές κάποιας οικείας συμπεριφοράς. Το γεγονός παραμένει και είναι δύσκολο να προσαρμοστείς στη ζωή μετά την απώλεια. Άρα είναι σημαντικό να αποφύγεις την απομόνωση από άλλους. Το μυαλό αυτόματα βρίσκει διέξοδο σε όσα έχει μάθει: μερικές φορές πρέπει να μάθουμε πώς να ξε-μάθουμε και να ξανα-μάθουμε. Κάτι που ευτυχώς μπορούμε όλοι να κάνουμε.

Βρες τί δεν δούλεψε!

Είναι σημαντικό να το βρεις. Ίσως να ανακάλυψες την αξία της δουλειάς με τον εαυτό σου με ειδικό, αποφασίζοντας να μοιραστείς τις ανησυχίες σου αντί να συσσωρεύεις μέσα σου όλες τις αγωνίες. Στο 1^ο lockdown, πολλές σχέσεις πέρασαν μεγάλη και αφόρητη πίεση, και η χαλάρωση των περιορισμών μπορεί να έχει βοηθήσει ανθρώπους να κάνουν ένα βήμα πίσω και να αναλογιστούν τη δική τους συμπεριφορά.  Ένα διάλειμμα από το «εσωτερικό κλείδωμα» μπορεί να δημιουργήσει ψυχικό και σωματικό κενό. Και είναι η στιγμή της διαδικασίας κατά την οποία δουλεύουμε με τον εαυτό μας, που οι παλιές και μη-επεξεργασμένες εντάσεις έρχονται στην επιφάνεια. Ίσως να είναι η κατάλληλη στιγμή  να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες μας σε ένα ασφαλές και μη-επικριτικό περιβάλλον.

Μίλα!

Υπάρχει πληθώρα μελετών που αναφέρουν ότι η καταπίεση των συναισθημάτων επιφέρει χρόνια παθολογικά προβλήματα σωματικής υγείας όπως έμφραγμα, εγκεφαλικό ή υπέρταση. Όλα έχουν αντίκτυπο στο προσδόκιμο ζωής και σε ιατρικές καταστάσεις που αλλάζουν τη ζωή.

Αν βρούμε τρόπους να εξωτερικεύσουμε την συναισθηματική μας κατάσταση,  θα βοηθήσουμε τον εαυτό μας να πάρει τον έλεγχο της ψυχικής, πνευματικής και σωματικής υγείας μας. Αναλογιζόμενοι τί δούλεψε για εμάς όταν ήμασταν στο 1^ο lockdown μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο στο 2^ο.

Κυριολεκτικά.