Η μάχη κατά του μελανώματος – Εκστρατεία με Δωρεάν Εξετάσεις

Ένα Εθνικό Πρόγραμμα για τη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος προτείνουν οι Δερματολόγοι, εκτιμώντας πως θα βελτίωνε τη διαχείριση της νόσου και θα μείωνε αισθητά τη σχετική δαπάνη των Κρατικών Συστημάτων Υγείας.
Την παραπάνω προτροπή εξέφρασαν στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου για την Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος και την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος, στο πλαίσιο των οποίων πολίτες θα έχουν δωρεάν πρόσβαση σε σημαντικές δερματολογικές εξετάσεις.

Η πιθανότητα να αναπτύξει ο μέσος Έλληνας μελάνωμα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι αρκετά υψηλή, για αυτό και οι δερματολόγοι εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες προτρέπουν τους πολίτες να προσέλθουν στα ιατρεία τους κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας.
«Κατά την εκστρατεία εξέτασης και ενημέρωσης του 2015, εξετάστηκαν 7.753 άτομα, έναντι σχεδόν 6.600 ατόμων το 2014 και η φετινή εκστρατεία φιλοδοξούμε να ξεπεράσει και πάλι τις προσδοκίες μας», τόνισε, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, ο Δημήτριος Ρηγόπουλος, Καθηγητής Δερματολογίας & Αφροδισιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας.

Με κεντρικό μήνυμα «από την ομορφιά μιας ελιάς… στον κίνδυνο του καρκίνου του δέρματος», η Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία (ΕΔΑΕ) και η Συντονιστική Επιτροπή Ευρωμελανώματος Ελλάδος, υπογραμμίζουν τη σημασία της σωστής ενημέρωσης γύρω από την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση.
Από όσους εξετάστηκαν στην περσινή Εβδομάδα Κατά του Καρκίνου του Δέρματος, το 64% ήταν γυναίκες (62,1% το 2014). Εξ αυτών, 122 άτομα παρουσίαζαν ύποπτη βλάβη, πιθανό μελάνωμα (121 το 2014), 121 άτομα υποψία βλαστοκυταρρικού καρκινώματος (91 το 2014), 19 άτομα υποψία ακανθοκυτταρικού καρκινώματος (18 το 2014), ενώ σε 292 άτομα δεν μπορούσε να γίνει σαφής κλινική διάγνωση της βλάβης (350 το 2014).
Όπως ανέφερε ο κ. Ρηγόπουλος, 8 στους 10 πολίτες που επισκέφθηκαν δερματολόγο, στο πλαίσιο της περσινής εβδομάδας, συμμετείχαν για πρώτη φορά. Το ανησυχητικό είναι πως το 20% των συμμετεχόντων παραδέχθηκε πως δεν χρησιμοποιεί αντηλιακό όταν βρίσκεται σε ανοικτό χώρο, ενώ ένα 8% ανέφερε ότι δεν χρησιμοποιεί ούτε όταν κάνει ηλιοθεραπεία!

Φέτος, η εκστρατεία θα πραγματοποιηθεί από 9 έως 13 Μαΐου, στα ιδιωτικά ιατρεία των συμμετεχόντων δερματολόγων και στα εξωτερικά ιατρεία των Δερματολογικών Τμημάτων Νοσοκομείων που έχουν δηλώσει συμμετοχή.
Ήδη λειτουργεί ανοιχτή γραμμή ενημέρωσης και εξυπηρέτησης του κοινού. Καλώντας τον αριθμό 215 215 8523, από κάθε περιοχή της χώρας, οι ενδιαφερόμενοι μαθαίνουν σε ποιους δερματολόγους μπορούν να απευθυνθούν, προκειμένου να υποβληθούν σε δωρεάν εξέταση του δέρματος για τυχόν ύποπτες βλάβες.
Πάντως, όπως τόνισε ο κ. Ρηγόπουλος ακόμη και όσοι δεν προλάβουν να επισκεφθούν κάποιο δερματολόγο που θα συμμετάσχει στην Εβδομάδα, μπορούν πάντα να απευθυνθούν σε κάποιο από τα δημόσια νοσοκομεία, όπου η εξέταση γίνεται δωρεάν όλο το χρόνο
«Ο προληπτικός έλεγχος τόσο για το μελάνωμα, όσο και για τους μη μελανωματικούς καρκίνους και η έγκαιρη διάγνωσή τους είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τη μείωση της επίπτωσης του μελανώματος και των σχετιζόμενων με αυτό θανάτων. Ένα Εθνικό Πρόγραμμα για τη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος θα μείωνε αισθητά τη σχετική δαπάνη των Κρατικών Συστημάτων Υγείας. Σημαντικότερο όλων είναι βέβαια το γεγονός ότι η διάγνωση στα πρώιμα στάδια των καρκίνων του δέρματος, αλλά και των προκαρκινικών δερματικών βλαβών, είναι εύκολο να γίνει με μια απλή κλινική εξέταση, και μπορεί πραγματικά να οδηγήσει σε μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας», προσέθεσε.

Δερματικοί Καρκίνοι
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η συχνότητα εμφάνισης δερματικών καρκίνων συνεχίζει να αυξάνεται. Καταγράφονται περισσότερες από 2 εκατομμύρια περιπτώσεις δερματικών καρκίνων κάθε χρόνο, διεθνώς, από τις οποίες οι 130.000 αφορούν στο μελάνωμα. Το ένα τρίτο του συνόλου των διαγνωσμένων καρκίνων στον κόσμο αφορά σε δερματικούς καρκίνους. Ο αριθμός των θανάτων που οφείλονται σε καρκίνο του δέρματος φτάνει τις 66.000, ετησίως.

Όπως ανέφερε και ο Αλέξανδρος Κατούλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Δερματολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών η αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων φαίνεται να σχετίζεται με την αλλαγή στη συμπεριφορά των ατόμων απέναντι στον ήλιο και ειδικότερα τις διακοπές σε ηλιόλουστες χώρες, την ηλιοθεραπεία με σκοπό το μαύρισμα του δέρματος κ.λ.π, συνήθειες που προστέθηκαν στη ζωή μας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.

«Η πρωτογενής πρόληψη είναι κρίσιμη» σύμφωνα με τον κ. Κατούλη, με βασικές παραμέτρους της την ενημέρωση, την εκπαίδευση, την προσυμπτωματική εξέταση αλλά και την ανίχνευση και παρακολούθηση ατόμων υψηλού κινδύνου.

Το μελάνωμα είναι δερματικός καρκίνος που προσβάλλει σχεδόν εξίσου άνδρες και γυναίκες. Οι περιοχές που εμφανίζεται κατ’ εξοχήν το μελάνωμα στις γυναίκες είναι τα πόδια, ενώ στους άνδρες ο κορμός. Ωστόσο, η θνησιμότητα των ανδρών από μελάνωμα εμφανίζεται μεγαλύτερη εκείνης των γυναικών, ίσως γιατί οι άνδρες συχνά συμβουλεύονται το δερματολόγο τους καθυστερημένα όταν το μελάνωμα είναι σε προχωρημένο στάδιο. Σε σύγκριση με άλλες μορφές καρκίνου, το μελάνωμα εμφανίζεται περισσότερο σε νεαρά άτομα και άτομα μέσης ηλικίας.
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος αποτελούν τα ηλιακά εγκαύματα κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία, το οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό μελανώματος, ο μεγάλος αριθμός ελιών, η παρουσία συγκεκριμένων μορφών σπίλων, το χρώμα των μαλλιών, των ματιών και του δέρματος (ανοιχτό χρώμα) κ.α. Επίσης, από τα μελανώματα, σε ποσοστό 20%-30% εμφανίζονται σε προϋπάρχουσα ελιά που αλλάζει, ενώ τα υπόλοιπα εμφανίζονται σαν καινούργια βλάβη.

Σημεία που μπορεί να κινήσουν την υποψία:
• Αύξηση του μεγέθους μιας ελιάς
• Αλλαγή του χρώματος μιας ελιάς
• Αλλαγή του σχήματος μιας ελιάς
• Ασυμμετρία μιας ελιάς
• Περισσότερα από 1-2 χρώματα σε μια ελιά

Δεδομένου των παραπάνω, οι ειδικοί συνιστούν σε όλους να αυτοεξετάζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και μια φορά τον χρόνο να εξετάζονται προληπτικά από δερματολόγο. Εάν παρατηρήσουν στο δέρμα τους «καινούργιες» ή «περίεργες» βλάβες ή αλλαγή χρώματος ή σχήματος ή μεγέθους κάποιας ελιάς πρέπει να απευθυνθούν αμέσως στο δερματολόγο.

Όσον αφορά στους μη μελανωματικούς καρκίνους του δέρματος, αυτοί είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος παγκοσμίως. Πιο συγκεκριμένα, οι μη μελανωματικοί καρκίνοι του δέρματος είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη κακοήθεια στο λευκό πληθυσμό, ενώ η επίπτωσή τους διαρκώς αυξάνεται. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο μέσος ρυθμός ετήσιας αύξησής τους στο λευκό πληθυσμό στην Ευρώπη, την Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία είναι 3-8% από το 1960 και μετά. Κρίσιμης σημασίας σχετικά με την πρόληψη των μη μελανωματικών καρκίνων του δέρματος είναι η έγκαιρη διάγνωση της ακτινικής υπερκεράτωσης, μιας προκαρκινικής βλάβης, πριν την εξέλιξή της σε ακανθοκυτταρικό ή βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Ενδεικτικά:
• Οι ακτινικές υπερκερατώσεις είναι ο πιο συχνός παράγοντας κινδύνου για ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, ενώ εκτιμάται ότι το 40-60% όλων των ακανθοκυτταρικών καρκίνων αναπτύσσονται σε έδαφος ακτινικών υπερκερατώσεων.
• Το να προβλεφθεί ποια ακτινική υπερκεράτωση θα εξελιχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι αδύνατο. Επομένως, είναι απαραίτητο να θεραπεύονται όλες οι ακτινικές υπερκερατώσεις, προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος εμφάνισης ακανθοκυτταρικών καρκίνων. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει πως η πλειονότητα των ακτινικών υπερκερατώσεων που είχαν στοιχεία εξέλιξης σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα ήταν ακτινικές υπερερατώσεις πολύ αρχόμενουσταδίου.
• Υπάρχει ανάγκη για καλύτερη πρόληψη των ακτινικών υπερκερατώσεων και των μη μελανωματικών καρκίνων του δέρματος στα άτομα που εκτίθενται τακτικά στον ήλιο, είτε λόγω της εργασίας τους (οικοδόμοι, ναυτικοί, γεωργοί κτλ), είτε λόγω των χόμπι τους (ιστιοπλοΐα, τένις, σκι, γκόλφ), είτε κάνουν συχνά τεχνητό μαύρισμα (solarium). Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας συνιστά τακτικό έλεγχο των ατόμων που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους, προκειμένου να αποφευχθεί η εξέλιξη των ακτινικών υπερκερατώσεων σε μη μελανωματικούς καρκίνους του δέρματος.
Η εκστρατεία πραγματοποιείται με την υποστήριξη των Δερματολογικών Εργαστηρίων Avène και της LEO Pharma Hellas.