Μεγάλα κενά στην Ελλάδα για τις ηπατίτιδες

Ανοχύρωτη εμφανίζεται η χώρα μας έναντι της ιογενούς ηπατίτιδας. Όπως έδειξε μεγάλη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά σε 27 χώρες της Ευρώπης, στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλα κενά τόσο στην ενημέρωση και πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση των ηπατίτιδων B και C.

Η έκθεση φέρει τον τίτλο: Hep-CORE Report και τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν χθες στο Βερολίνο στη σκιά του τρομοκρατικού χτυπήματος στη γερμανική πρωτεύουσα. Η έρευνα, που πραγματοποιείται για πρώτη φορά εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ασθενών Ήπατος (ELPA) με βάση ειδικό ερωτηματολόγιο, που περιλάμβανε 39 ερωτήσεις.

Η έκθεση συντάχθηκε από τους J. Lazarus (Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Υγεία με έδρα τη Βαρκελώνη), K. Safrred-Harmon (πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης) και S. R. Stumo (κέντρο Rigshospitaket από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης στη Δανία). Από την Ελλάδα, στην υλοποίηση της μελέτης συμμετείχε ο σύλλογος ηπατοπαθών «Προμηθέας».

Όπως είπε η πρόεδρος της ELPA, Tatjana Reic, η μελέτη είναι ένα μοναδικό εργαλείο, το οποίο καθοδηγείται από τους ίδιους τους ασθενείς και ελπίζουμε να την επαναλαμβάνουμε σε τακτική βάση, ώστε να παρακολουθούμε την κατάσταση, που επικρατεί σε κάθε χώρα. Αναγνωρίζουμε ότι κάθε χώρα έχει διαφορετικές προτεραιότητες και δυνατότητες, όμως, με δεδομένο ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν εγκρίνει το Σχέδιο Δράσης, που έχει καταστρώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για τις ιογενείς ηπατίτιδες, είναι ζωτικής σημασίας να παρακολουθούμε τις εξελίξεις σε κάθε χώρα.

Ορόσημο

Το 2016, ήταν χρονιά ορόσημο στη μάχη κατά της ιογενούς ηπατίτιδας. Πρόσφατα, ο Παγκόσμιος Οργανισμό Υγείας παρουσίασε την πρώτη στον κόσμο παγκόσμια στρατηγική για το πρόβλημα, θέτοντας ως στόχο την εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας μέχρι το έτος 2030.

Στόχος ο οποίος είναι φανερό ότι συνδέεται άρρηκτα με το γεγονός ότι εδώ και 2-3 χρόνια είναι διαθέσιμες νέες θεραπείες, που εκριζώνουν τον ιό σε ποσοστά περίπου κατά 95% μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ωστόσο, υπάρχει ένα μείζον πρόβλημα: Οι θεραπείες είναι πανάκριβες με την τιμή τους από χώρα σε χώρα να κυμαίνονται μεταξύ 40-90.000 δολαρίων.

Υπό το πρίσμα αυτό, αρκετές χώρες έχουν φτιάξει εθνικό σχέδιο δράσης και εθνική στρατηγική για το θέμα. Στα πλαίσια αυτά, έχουν προχωρήσει σε μυστικές διαπραγματεύσεις με τις φαρμακοβιομηχανίες (Gilead, BMS, Abbvie και MSD) σε μία προσπάθεια να πετύχουν μείωση του κόστους και να προσφέρουν τη θεραπεία σε όσο το δυνατόν περισσότερους ασθενείς.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, όπως αποτυπώθηκε και στη μελέτη έχουμε μείνει πίσω. Παρά τις εξαγγελίες της τελευταίας διετίας (Ξανθός και Μπασκόζος), ούτε εθνικό σχέδιο έχουμε φτιάξει ούτε εθνική στρατηγική, ενώ και η διαπραγμάτευση με τις εταιρείες ξεκίνησε το καλοκαίρι, αλλά έκτοτε κόλλησε…

Οι ελλείψεις

Ας δούμε όμως ποιες είναι οι σημαντικές αδυναμίες της Ελλάδας, σύμφωνα με την έκθεση:

• Αποτυπωμένη γραπτώς στρατηγική για τις ηπατίτιδες Β ή και C.
• Συμβουλευτική επιτροπή εργασίας για τις ιογενείς ηπατίτιδες.
• Εκδηλώσεις και εκστρατείες ενημέρωσης από την πλευρά της κυβέρνησης για την Παγκόσμια Ημέρα Ήπατος το 2015 και 2016.
• Χρηματοδότηση από την κυβέρνηση ενημερωτικής εκστρατείας εκτός από την παγκόσμια ημέρα ήπατος
• Καμία κυβερνητική υπηρεσία δεν έχει κάνει ενημερωτικές δράσεις για το θέμα σε επαγγελματίες υγείας
• Δεν υπάρχει πρόγραμμα παρακολούθησης της εξέλιξης της υγείας των ασθενών στα διάφορα στάδια
• Δεν έχουμε μητρώο ασθενών με ηπατίτιδα Β
• Δεν διαθέτουμε εθνικό αρχείο κρουσμάτων ηπατοκυτταρικού καρκίνου
• Εθνική πολιτική για την πρόληψη της μόλυνσης στις υπηρεσίες υγείας
• Ο έλεγχος αίματος, ιστών και μοσχευμάτων δεν γίνεται με μοριακό έλεγχο, αλλά μόνο ορολογικά. Συνολικά, σε 16 χώρες γίνεται διπλός έλεγχος, ακόμη και στη FYROM!
• Δεν διαθέτουμε προγράμματα διανομής συριγγών στις φυλακές, παρά μόνο προγράμματα υποκατάστασης σε ορισμένες
• Δεν προσφέρουμε υπηρεσίες ελέγχου και διαγνωστικών εξετάσεων εκτός νοσοκομείων για το γενικό πληθυσμό και κυρίως για τις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Από την άλλη, η χώρα μας πληροί ορισμένες βασικές προϋποθέσεις, δηλαδή, διαθέτει:

• Εθνικές κλινικές οδηγίες για τη διάγνωση και θεραπεία της ηπατίτιδας Β και C. Όλες οι χώρες έχουν εκτός από την Πορτογαλία.
• Εθνική νομοθεσία, που να προστατεύει τους ασθενείς με ηπατίτιδα Β και C από δυσμενή μεταχείριση λόγω της νόσου.
• Υπάρχει συνεργασία της κυβέρνησης με κοινωνικούς φορείς για το σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης και ελέγχου
• Διαθέτουμε μητρώο ασθενών με ηπατίτιδα C. Ωστόσο, όπως έχει καταγγείλει πρόσφατα ο σύλλογος ασθενών «Προμηθέας» το μητρώο τελεί εν υπνώσει και δεν έχει αξιοποιηθεί όπως θα έπρεπε για να δοθεί θεραπεία σε περισσότερους ασθενείς – αυτός άλλωστε ήταν και ο βασικός λόγος δημιουργίας του.
• Προγράμματα μείωσης της βλάβης στην υγεία σε άτομα που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών ουσιών (διανομή συριγγών, υποκατάσταση με μεθαδόνη κλπ).

Οι ασθενείς

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του συλλόγου «Προμηθέας» κ. Γιώργο Καλαμίτση «για να καταφέρουμε ως χώρα, να τηρήσουμε τις δεσμεύσεις μας απέναντι στον Π.Ο.Υ και παράλληλα να βρεθούμε σε τροχιά εκρίζωσης των ιογενών ηπατιτίδων μέχρι το 2030, είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε σε ριζικές αλλαγές στα ζητήματα που αφορούν την πρόσβαση των ασθενών στην θεραπεία, την πρόληψη των ευαίσθητων πληθυσμιακών ομάδων καθώς και στην έγκαιρη διάγνωση των χιλιάδων αδιάγνωστων ασθενών.

Οι περισσότερες χώρες κινήθηκαν ταχύτητα εφαρμόζοντας γενναία προγράμματα εκρίζωσης της νόσου με όχημα τους τις νέες θεραπείες. Στην Ελλάδα παρά τις επαναλαμβανόμενες δεσμεύσεις σχετικά με την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαπραγμάτευσης, που θα συνεπάγεται με την σειρά της καθολική πρόσβαση των ασθενών στην θεραπεία, υπάρχουν τεράστιες, ανεξήγητες καθυστερήσεις σε αυτό το θέμα».