Μεγάλο ποσοστό επαγγελματιών υγείας στην Ελλάδα με υψηλό επίπεδο εξουθένωσης

Τα δυο τρίτα των επαγγελματιών υγείας εκδήλωσαν υψηλό επίπεδο επαγγελματικής εξουθένωσης έπειτα από την πανδημία Covid-19, σύμφωνα με μελέτη που διεξήγαγε το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ. Η μελέτη α δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Nursing Reports».

Στόχος της μελέτης ήταν η γ εκτίμηση της εξουθένωσης και της ικανοποίησης των επαγγελματιών υγείας έπειτα από την πανδημία λόγω της COVID-19. Επίσης αξιολογήθηκαν και οι παράγοντες που επηρεάζουν την εξουθένωση και την ικανοποίηση των επαγγελματιών υγείας. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τον Επίκουρο Καθηγητή Πέτρο Γαλάνη, την Καθηγήτρια Δάφνη Καϊτελίδου, την Επίκουρη Καθηγήτρια Όλγα Σίσκου, τους Διδάκτορες Ολυμπία Κωνσταντακοπούλου, Ειρήνη Βράκα, Ιωάννη Μωύσογλου και Ευαγγελία Μεϊμέτη και την υποψήφια διδάκτορα Αγλαΐα Κατσιρούμπα (νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc).

Αναλυτικά, η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2023, μετά τη λήξη της πανδημίας. Ο μελετώμενος πληθυσμός περιλάμβανε 1.760 επαγγελματίες υγείας σε όλη την Ελληνική Επικράτεια, οι οποίοι εργάζονταν σε υπηρεσίες υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας κ.ά. Ως προς το προφίλ τους:Η μέση ηλικία των επαγγελματιών υγείας ήταν 41,1 έτη, ενώ η μέση διάρκεια προϋπηρεσίας στον κλινικό χώρο ήταν 16,2 έτη. Το 53,8% των συμμετεχόντων ήταν νοσηλευτές. Η πλειονότητα των επαγγελματιών υγείας (83,3%) δήλωσαν ότι εργάζονται σε υποστελεχωμένες υπηρεσίες υγείας.

Ευρήματα:

• Το 69,1% των επαγγελματιών υγείας εμφάνισαν υψηλό επίπεδο επαγγελματικής εξουθένωσης,
• το 16,8% μέτριο επίπεδο εξουθένωσης και
• το 14,1% χαμηλό επίπεδο εξουθένωσης.
• Μεγαλύτερη εξουθένωση είχαν οι νοσηλευτές σε σχέση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας, δηλαδή το 91,1% των νοσηλευτών δήλωσαν ότι είναι εξουθενωμένοι σε μεγάλο βαθμό, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας ήταν 79,9%.

Επαγγελματική  ικανοποίηση:

• Το 50,7% δήλωσε χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης,
• το 36,1% μέτρια επίπεδα ικανοποίησης και
• το 13,1% υψηλά επίπεδα ικανοποίησης.
• Οι νοσηλευτές ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι σε σχέση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας, καθώς το 61% των νοσηλευτών ήταν ικανοποιημένοι σε μικρό βαθμό από το επάγγελμα τους, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας ήταν 38,8%.

Οι πιο εξουθενωμένοι:

• οι γυναίκες,
• οι επαγγελματίες υγείας με μεταπτυχιακό/διδακτορικό δίπλωμα,
• οι νοσηλευτές,
• οι εργαζόμενοι σε κυκλικό ωράριο,
• οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης,
• οι εργαζόμενοι σε υποστελεχωμένες υπηρεσίες υγείας και
• οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα βίωσαν υψηλότερα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης.

Σημειώνεται πως η αύξηση των ετών προϋπηρεσίας στον κλινικό χώρο σχετίζονταν με αύξηση της εξουθένωσης.  Σχεδόν οι ίδιες ομάδες δήλωσαν χαμηλό ποσοστό ικανοποίησης από  την εργασία τους

Άξιο λόγου είναι πως το τέλος της πανδημίας συνοδεύτηκε από την αποχώρηση μεγάλου αριθμού επαγγελματιών υγείας από τις υπηρεσίες υγείας τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς εξαιτίας αυτών των δυο αιτιών.  Συνέπεια ήταν περισσότερα ακόμη προβλήματα στη λειτουργία των συστημάτων υγείας παγκοσμίως.  Επομένως η μελέτη καταδεικνύει την αναγκαιότητα  βελτίωσης των συνθήκων εργασίας  ώστε να διαμορφωθεί το κατάλληλο πλαίσιο υποστήριξής τους τόσο σε εργασιακό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο.  Επιτακτική είναι η λήψη μέτρων ώστε οι επαγγελματίες υγείας που αποτελούν την πλέον καθοριστική παράμετρο σε ένα σύστημα υγείας όχι για να παραμείνουν απλώς στην εργασία τους, αλλά να εργάζονται κάτω από ανθρώπινες συνθήκες και να λαμβάνουν ικανοποίηση από το επάγγελμά τους.

Δημιουργία Κλίμακας Μέτρησης της εξουθένωσης

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, προσφέροντας νέα γνώση στην έρευνα με σκοπό την προαγωγή της δημόσιας υγείας, δημιούργησε για πρώτη φορά διεθνώς, μια κλίμακα για τη μέτρηση της εξουθένωσης του γενικού πληθυσμού εξαιτίας της πανδημίας που προκλήθηκε από την COVID-19.

Η κλίμακα μέτρησης της εξουθένωσης λόγω της πανδημίας προέκυψε από την ερευνητική μελέτη του Επίκουρου Καθηγητή Πέτρου Γαλάνη, της υποψήφιας Διδάκτορος Αγλαΐας Κατσιρούμπα (νοσηλεύτριας ΠΕ, MSc), των Καθηγητριών Δάφνης Καϊτελίδου και Παναγιώτας Σουρτζή, της Επίκουρης Καθηγήτριας Όλγας Σίσκου και της Διδάκτορος Ολυμπίας Κωνσταντακοπούλου και έχει ήδη δημοσιευθεί στο έγκριτο περιοδικό “Journal of Mental Health”.