Μεγαλύτερος κίνδυνος προβλημάτων ψυχικής υγείας για καρκινοπαθείς ακόμη και καιρό μετά τη διάγνωση

O κίνδυνος ψυχικής υγείας επιμένει χρόνια μετά τη διάγνωση του καρκίνου. Τα άτομα που διαγιγνώσκονται με καρκίνο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο προβλημάτων ψυχικής υγείας ακόμη και πέντε χρόνια μετά τη διάγνωσή τους.

Η ανάγκη υποστήριξης για τους ασθενείς αναδείχθηκε μελέτη με πληθυσμό μεγαλύτετρου από 850.000 ασθενείς. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία προέκυψαν από μελέτη που διεξήχθη από το London School of Hygiene & Tropical Medicine (LSHTM) και δημοσιεύτηκε στο eClinical Medicine . 

Οι ασθενείς εμφανίζουν σημαντικά αυξημένους κινδύνους αυτοκτονίας και μη θανατηφόρου αυτοτραυματισμού μεταξύ ορισμένων καρκίνων με χαμηλή επιβίωση, όπως είναι ο καρκίνος του πνεύμονα και του παγκρέατος.  Τα στατιστικά στοιχεία διέφεραν ανάλογα με τον τύπο καρκίνου.  Τα στοιχεία παρουσιάζουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), η Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος), η Μαγδαληνή Μήγκου (Δρ. Παθολόγος – Ογκολόγος – Επιμελήτρια ΕΣΥ) και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) .

Η μελέτη

Η ομάδα  των ερευνητών ανέλυσε δεδομένα από 853.177 ενήλικες που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο μεταξύ 1998 και 2018, τα οποία αντιστοιχίστηκαν με 8.106.643 άτομα χωρίς καρκίνο για να καταστεί δυνατή η σύγκριση. Η ανάλυση επικεντρώθηκε στους 20 πιο κοινούς καρκίνους: στοματική κοιλότητα, οισοφάγος, στομάχι, παχύ έντερο, ήπαρ, πάγκρεας, πνεύμονας, κακόηθες μελάνωμα, μαστός (γυναικείος), τράχηλος, μήτρα, ωοθήκες, προστάτης, νεφρός, ουροδόχος κύστη, κεντρικό νευρικό σύστημα, θυρεοειδής, λέμφωμα Non-Hodgkin, πολλαπλό μυέλωμα και λευχαιμία.

Ευρήματα

Ειδικότερα, οι ασθενείς διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο να βιώσουν νέα επεισόδια άγχους και κατάθλιψης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση, σε σύγκριση με άτομα που δεν είχαν καρκίνο. Οι κίνδυνοι δυσμενών αποτελεσμάτων ψυχικής υγείας ήταν γενικά υψηλότεροι για τα άτομα με τύπους καρκίνου με χειρότερη πρόγνωση:

• τα άτομα με κακόηθες μελάνωμα είχαν περίπου 10-20% αυξημένο κίνδυνο άγχους και κατάθλιψης,
•  οι ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα είχαν σχεδόν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άγχος και κατάθλιψη, σε σύγκριση με άτομα χωρίς καρκίνο.
• Η χρήση φαρμάκων κατά του άγχους και των αντικαταθλιπτικών ήταν σταθερά υψηλότερη σε άτομα που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο (σε σύγκριση με άτομα που δεν είχαν καρκίνο) κατά τη διάρκεια των 10 ετών μετά τη διάγνωση για τους περισσότερους καρκίνους.

Από τους 20 τύπους καρκίνου που μελετήθηκαν, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε 17 τύπους καρκίνου ήταν πιο πιθανός ο αυτοτραυματισμός και σε 8 τύπους ήταν πιο πιθανός ο θάνατος από αυτοκτονία, σε σύγκριση με άτομα χωρίς καρκίνο.

Η χρήση ανώνυμων ηλεκτρονικών αρχείων υγείας επέτρεψε στην ομάδα να διερευνήσει το ζήτημα σε μεγάλη κλίμακα: Εντοπίστηκαν λεπτομερή πρότυπα κινδύνου με βάση το σημείο στο οποίο οι περισσότεροι αναφέρουν προβλήματα ψυχικής υγείας για να δώσει μια πληρέστερη εικόνα της κατάστασης που επηρεάζει τα άτομα που είχαν καρκίνο.  Διαπιστώθηκε ότι κάποιες φορές είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος χωρίς να χρειάζεται επίσης να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως είναι η κατάθλιψη ή το άγχος που μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από τον ίδιο τον καρκίνο.

Χρησιμότητα

Τα ευρήματα της έρευνας υποδηλώνουν την ανάγκη για βελτιωμένη ψυχολογική υποστήριξη για όλους τους ασθενείς με καρκίνο, όχι μόνο όταν έχουν μόλις διαγνωστεί, αλλά και τα επόμενα χρόνια. Απαιτούνται επίσης πιο στοχευμένες στρατηγικές πρόληψης. Ο ίδιος ο καρκίνος και οι θεραπείες του μπορεί να έχουν ποικίλες παρενέργειες, όπως  είναι ο χρόνιο πόνο,  το λεμφοίδημα,  η σεξουαλική δυσλειτουργία,  ηκακή κινητικότητα,  η οικονομική αστάθεια ή έλλειψη, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν βαθιά τη ζωή των ανθρώπων, οδηγώντας δυνητικά σε προβλήματα ψυχικής υγείας. Με την καλύτερη κατανόηση του τι συμβαίνει στους ανθρώπους αυτούς, οι σχετικοί φορείς, οι γιατροί και οι οικογένεια- φροντιστές τους θα είναι σε καλύτερη θέση να παρέμβουν ή να παρέχουν υποστήριξη την κατάλληλη στιγμή και στο σωστό τρόπο.