Μελέτη: Πως βοηθά το Tofacitinib νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19

«Ασπίδα» φαίνεται να αποτελεί το tοfacitinib σε νοσηλευόμενους μη διασωληνωμένους ασθενείς με Covid-19 έναντι του ενδεχόμενου της  «καταιγίδας κυτταροκινών».

Πρόκειται για ένα από του στόματος χορηγούμενος εκλεκτικό αναστολέας των κινασών JAK (Janus kinase) με αποτέλεσμα να μπλοκάρει τις οδούς με τις οποίους μεταφέρεται η σηματοδότηση από τους υποδοχείς των κυτταροκινών (που βρίσκονται στην επιφάνεια του κυττάρου)  μέσα στο κύτταρο.

Οι ειδικοί εξηγούν ότι «αναχαιτίζεται» η  κυτταρική απόκριση και έμμεσα καταστέλλεται η παραγωγή κυτοκινών και πιθανά το tοfacitinib να μπορεί να μπορεί να αναστείλει και να βελτιώσει την προοδευτική, φλεγμονώδη βλάβη στους πνευμονες σε νοσηλευόμενους ασθενείς με Covid-19.

Τα αποτελέσματα μιας πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλής, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο κλινικής δοκιμής δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό New England Journal of Medicine (διαβάστε εδώ). Οι καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευστάθιος Καστρίτης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζουν τα κύρια ευρήματα της μελέτης.

Σε αυτή την διπλά τυφλή μελέτη, 289 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν στην μελέτη σε 15 κέντρα  στη Βραζιλία. Οι ασθενείς έλαβαν σε αναλογία 1: 1, είτε tofacitinib σε δόση 10 mg ή εικονικό φάρμακο (Placebo) δύο φορές την ημέρα για έως και 14 ημέρες ή μέχρι την έξοδο από το νοσοκομείο.

Το πρωταρχικό καταληκτικό αποτέλεσμα της μελέτης ήταν είτε ο θάνατος ή η εγκατάσταση αναπνευστικής ανεπάρκειας έως την 28η ημέρα. Η βαρύτητα της αναπνευστικής ανεπάρκειας  εκτιμήθηκε με τη χρήση μια οκταβάθμιας κλίμακας βαθμονόμησης (βαθμολογίες που κυμαίνονται από 1 έως 8 και υψηλότερες βαθμολογίες να δείχνουν χειρότερη κατάσταση).

Αναλυτικά, από τους συμμετέχοντες:

• το 3% έλαβαν γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόνη) κατά τη διάρκεια της νοσηλείας.
• Η αθροιστική συχνότητα εμφάνισης θανάτου ή αναπνευστικής ανεπάρκειας έως την 28η ημέρα ήταν 1% στην ομάδα που έλαβε το tofacitinib και
• 29% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (λόγος σχετικός κινδύνου, 63 με 95% διάστημα εμπιστοσύνης, 0.41 έως 0.97 και P = 0.04), αντιστοιχώντας σε ελάττωση κατά 37% του σχετικού κινδύνου.

Απώλειες:

• έως την 28η ημέρα, από οποιαδήποτε αιτία , αυτός συνέβη σε 8% των ασθενών στην ομάδα του tofacitinib και
• στο 5% των ασθενών στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (σχετικό λόγος κινδύνου, 0.49, με 95% διάστημα αξιοπιστίας 0.15 έως 1,.63).

Στη κλινική  αξιολόγηση της κατάστασης των ασθενών με βάση την οκταβάθμια κλίμακα οι σχετική πιθανότητα χειρότερης βαθμονόμησης (δηλαδή υψηλότερη βαθμολογία και βαρύτερη κλινική κατάσταση)  με το tofacitinib, την ημέρα 14 ήταν 0.60 (με 95% διάστημα αξιοπιστίας  0.36 έως 1.00, αντιστοιχώντας σε σχετική ελάττωση κατά 40%) και την ημέρα 28 ήταν 0.54 (95% διάστημα αξιοπιστίας, 0.27 έως 1.06).

Σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν σε 20 ασθενείς (ποσοστό 14,1%) στην ομάδα του tofacitinib και σε 17 (ποσοστό 12.0%) στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

Άξιο λόγου είναι ότι τα αποτελέσματα ήταν ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, τη διάρκεια των συμπτωμάτων και τη χρήση γλυκοκορτικοειδών (κορτιζόνης)  και το επίπεδο συμπληρωματικού οξυγόνου κατά την έναρξη της θεραπείας με το tofacitinib.