Μελέτη: Συχνότερες οι γαστρεντερολογικές επιπλοκές σε βαρέως νοσούντες με COVID-19

Ερευνητές μελέτησαν τις έντονες γαστρεντερικές εκδηλώσεις που εμφανίζονται σε ασθενείς με σοβαρή λοίμωξη COVID-19 σε σχέση με ασθενείς με σοβαρή λοίμωξη από άλλο αίτιο. Συγκεκριμένα, σε σύγκριση τέθηκε η επίπτωσή τους σε ασθενείς με οξύ σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS) και λοίμωξη COVID-19 καθώς και σε ασθενείς με ARDS χωρίς λοίμωξη COVID-19.

Σημειώνεται ότι οι ασθενείς με COVID-19 αντιμετωπίζουν συνήθως εντερική ισχαιμία, αύξηση των ηπατικών ενζύμων, γαστρεντερική αιμορραγία, παγκρεατίτιδα, σύνδρομο Ogilvie (ψευδοαπόφραξη του παχέος εντέρου) και σοβαρό ειλεό.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Παναγιώτης Μαλανδράκης, Ιωάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη επιστημονική επιθέωρηση JAMA (Mohamad El Moheb και συνεργάτες. Gastrointestinal Complications in Critically Ill Patients With and Without COVID-19. JAMA. September 24, 2020. doi:10.1001/jama.2020.19400).

Αναλυτικά, εξετάστηκαν οι περιπτώσεις διασωληνωμένων ασθενών και ομαδοποιήθηκαν με βάση τα δημογραφικά στοιχεία τους (ηλικία, φύλο, σωματικό βάρος, καπνιστική συνήθεια), τις συννοσηρότητες (χρόνια νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια, καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσος, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης) και τη σοβαρότητα της νόσου κατά την εισαγωγή στην μονάδα εντατικής θεραπείας.

Υπό σύγκριση τέθηκαν δυο ομάδες ασθενών με τις εξής γαστρεντερικές επιπλοκές:

• αύξηση των ηπατικών ενζύμων,
• ειλεός,
• σύνδρομο Ogilvie και
• μεσεντέριος ισχαιμία.

Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 486 ασθενείς με ARDS που αξιολογήθηκαν, εκ των οποίων οι 242 είχαν λοίμωξη COVID-19 και 244 δεν είχαν. Η μέση ηλικία τους ήταν τα 60,5 έτη στην ομάδα COVID-19 και τα 62 έτη στους υπόλοιπους ασθενείς, ενώ το ποσοστό των ανδρών ήταν 66,5% και 54,9% αντίστοιχα.

Οι ασθενείς που δεν είχαν COVID-19 ήταν διεγνωσμένοι με:

• βακτηριακή πνευμονία (60%),
• εισρόφηση (27%),
• γρίπη (7%),
• λοίμωξη από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (2%) και
• πνευμονία από Pneymocystis jiroveci (2%).

Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 αντιμετώπισαν τακτικότερα γαστρεντερικές επιπλοκές σε σχέση με τους υπόλοιπους (74% έναντι 37%).

Ειδικότερα, οι ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 και ARDS εμφάνιζαν συχνότερα αύξηση των ηπατικών ενζύμων (55% έναντι 27%), σοβαρό ειλεό (48% έναντι 22%) και μεσεντέριο ισχαιμία (4% έναντι 0%).

Στην πλειοψηφία των ασθενών, 3 στους 4 ασθενείς με λοίμωξη COVID-19  και μεσεντέριο ισχαιμία, οι οποίοι χειρουργήθηκαν, εντοπίστηκαν χειρουργικά ευρήματα συμβατά με λοίμωξη COVID-19 στην κοιλιά, όπως είχαν περιγραφεί και σε άλλους ασθενείς σε προηγούμενη μελέτη. Τα δε παθολογοανατομικά ευρήματα πρτιελάμβαναν θρόμβους ινικής στη μικροαγγείωση κάτω από νεκρωτικές περιοχές.

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι «τα αποτελέσματα των μελετών υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός ειδικού φαινοτύπου με εκσεσημασμένη προσβολή του γαστρεντερικού συστήματος στη λοίμωξη COVID-19, συγκριτικά με το κλασσικό ARDS. Αυτό θα μπορούσε να ερμηνευτεί λόγω της υψηλής έκφρασης των υποδοχέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης 2 στο επιθήλιο του εντέρου, οι οποίοι δρουν σαν υποδοχείς εισόδου στα κύτταρα για τον ιό SARS-CoV-2».

Ωστόσο, στην ανάγκη για συχνότερη χρήση οπιοειδών και οι διαταραχές της πήξης που προκαλεί η λοίμωξη COVID-19 θα μπορούσε να αποδοθεί η υψηλή επίπτωση του ειλεού και η μεσεντέρια ισχαιμία.

Για την επιβεβαίωση των δεδομένων χρειάζονται  περισσότερες πολυκεντρικές μελέτες, μελετώντας τους δείκτες φλεγμονής, ώστε να αξιολογηθεί η παθοφυσιολογία των ευρημάτων αυτών.