Μελέτη: Τι προσφέρει η ανοσοθεραπεία σε ογκολογικούς ασθενείς με ενδοκρινικές επιπλοκές

Τη σύνδεση της εμφάνισης ενδοκρινικών επιπλοκών μετά από ανοσοθεραπεία με την πρόοδο νόσου του καρκίνου και τη συνολική επιβίωση σε μια μεγάλη ομάδα ογκολογικών ασθενών διερεύνησε μελέτη. Η εμφάνιση ενδοκρινοπαθειών μετά από ανοσοθεραπεία με ICIs αποτελεί θετικό προγνωστικό παράγοντα.

Η ανοσιακή απάντηση του ανθρώπινου οργανισμού έχει και σημεία ελέγχου (immune checkpoints), ώστε φυσιολογικά να αυτοπεριορίζεται. Οι immune checkpoint inhibitors (ICIs) ή αναστολείς σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος είναι νέα φάρμακα τα οποία όλο και περισσότερο χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική του καρκίνου. Τα σημεία ελέγχου είναι κρίσιμα για την ανοσολογική ανοχή, τέτοιες ανοσοθεραπείες μπορούν να προκαλέσουν και αυτοάνοσες ανεπιθύμητες ενέργειες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και διάφορες ενδοκρινικές αυτοάνοσες επιπλοκές, όπως είναι υποφυσίτιδα, θυρεοειδίτιδα και σακχαρώδης διαβήτης.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Oncology. Τα στοιχεία της μελέτης συνοψίζουν οι καθηγητές και ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, Λίνα Πάσχου, Μιχάλης Λιόντος, Ευάγγελος Ελευθεράκης, Κατερίνα Στεφανάκη, Χρήστος Μάρκελλος, Κωνσταντίνος Κουτσούκος, Φλώρα Ζαγουρή, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Για τις ανάγκες της μελέτης αξιολογήθηκαν στοιχεία από 351 ασθενείς, 248 άνδρες (70,7%) και 103 γυναίκες (29,3%). Η διάμεση ηλικία ήταν τα 66 έτη. Οι ασθενείς είχαν διάφορους τύπους καρκίνου, συγκεκριμένα:

• ουροδόχου κύστης (131, 37,3%),
• νεφρού (89, 25,4%),
• πνεύμονα (74, 21,1%),
• ωοθηκών (22, 6,3%) και
• άλλους τύπους καρκίνου ( 35, 10%).

Η πλειοψηφία (314, 89,4%) ταξινομήθηκε ως στάδιο IV, ενώ το 10,6% (37) ταξινομήθηκε ως στάδιο III. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς έλαβαν ανοσοθεραπεία με αντι-PD1 παράγοντες (262, 74,6%) και οι υπόλοιποι με αντι-PD-L1 παράγοντες (89, 25,4%). Οι υπολογισμοί Kaplan-Meier, δηλαδή μέθοδος ανάλυσης επιβίωσης,  χρησιμοποιήθηκαν για να περιγράψουν και να απεικονίσουν την επίδραση διαφόρων μεταβλητών στην OS (overall  survival) και PFS (progressive–free survival). Η εκτίμηση της προγνωστικής αξίας πολλών μεταβλητών έγινε με μοντέλα παλινδρόμησης Cox, δηλαδή μοντέλα αναλογικού κινδύνου στην ανάλυση επιβίωσης.

Πορίσματα

Εξ αυτών 68 (19,4%) ασθενείς  παρουσίασαν ενδοκρινική επιπλοκή μετά από ανοσοθεραπεία με ICIs:

• 66 (18,8%) είχαν θυρεοειδίτιδα,
• 1 ασθενής παρουσίασε υποφυσίτιδα (0,3%) και
• 1 ασθενής είχε συνδυασμό θυρεοειδίτιδας και υποφυσίτιδας (0,3%).

Οι ασθενείς με ενδοκρινική επιπλοκή είχαν mPFS 15 μηνών (95% CI 11,0-18,9 μήνες), ενώ σε αυτούς χωρίς ενδοκρινική επιπλοκή η mPFS ήταν 7 μήνες (95% CI 6,1-7,9 μήνες, p<0,001). Ομοίως, η διάμεση OS (mOS) ήταν στατιστικά σημαντικά χαμηλότερη στην ομάδα ασθενών χωρίς ενδοκρινικές επιπλοκές, συγκεκριμένα 51 μήνες (95% CI 39,3-62,7 μήνες). Αυτά τα αποτελέσματα διατήρησαν τη σημασία τους ως προς τη μεγαλύτερη PFS (1.812, 95% CI 1.270-2.586) και OS (1.805, 95% CI 1.088-2.994) μετά από πολυπαραγοντική ανάλυση.