«Μένουμε σπίτι». Ας σκεφτούμε και όσους δεν έχουν σπίτι… για να μείνουν μέσα

Της Μένης Μαλλιώρη,

Ομότιμης Καθηγήτριας Ψυχιατρικής

Το στοίχημα των ημερών σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας, είναι πρωτίστως η αποτελεσματικότητα των περιοριστικών μέτρων που αναμφισβήτητα βασίσθηκαν σε επιστημονικά δεδομένα και πάρθηκαν έγκαιρα στη χώρα μας. Άξιο μελέτης επίσης είναι, το εάν και για πόσο διάστημα μπορεί κάποιος να αντέξει μία καθημερινότητα που ήρθε αιφνίδια, συνοδεύεται από άγχος, φόβο, θλίψη, πένθος, αίσθημα μοναξιάς, διαταραχές ύπνου, ή άλλες ψυχικές εκδηλώσεις και παράλληλα είναι «ανοικτού τέλους», δηλαδή δεν είναι εύκολο για τους επιστήμονες να προσδιορίσουν την χρονική διάρκεια των επιβεβλημένων μέτρων.

 Στις αιφνίδιες απειλητικές καταστάσεις, κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά. Σημαντικό ρόλο παίζουν τα ατομικά χαρακτηριστικά και οι άμεσες ή έμμεσες περιβαλλοντικές του συνθήκες. Στην παρούσα κατάσταση, όπως συνεχώς επισημαίνεται, κάποιες ομάδες πληθυσμού έχουν υψηλότερο κίνδυνο και χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας. Και αναφερόμαστε σε,

• Ηλικιωμένους ή άτομα με υποκείμενα νοσήματα
• Παιδιά και έφηβους
• Επαγγελματίες υγείας
• Ψυχικά ασθενείς και άτομα με προβλήματα ψυχοδραστικών ουσιών (κάπνισμα, αλκοόλ ή άλλες ουσίες)

Ειδικότερα για τους χρήστες ουσιών το Ευρωπαικό Κέντρο για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία-EMCDDA, ανακοίνωσε οδηγίες για την καλύτερη προστασία της ατομικής και δημόσιας υγείας καθώς και για την αποτελεσματικότερη κάλυψη των αναγκών ατόμων που κάνουν χρήση ουσιών.

Γνωρίζουμε ήδη, ότι οι τοξικομανείς ανήκουν στην ομάδα των ευπαθών πληθυσμών λόγω συνύπαρξης προβλημάτων υγείας (χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, καρδιαγγειακά νοσήματα, HIV, ηπατίτιδες κ.λ.π.) αλλά και επικίνδυνων συμπεριφορών (ανταλλαγή υλικών χρήσης, συγχρωτισμός, αστεγία). Παράλληλα στις περιπτώσεις μόλυνσης των χρηστών από COVID-19, λόγω των αναπνευστικών προβλημάτων που προκαλεί, είναι πιθανό να παρατηρηθούν περιστατικά υπερδοσολογίας οπιοειδών και θάνατος. Δυστυχώς το αντίδοτο της υπερδοσολογίας, που είναι η χορήγηση ναλοξόνης, δεν χρησιμοποιείται στην Ελλάδα σαν πρακτική μείωσης της βλάβης.

Επίσης κάποιες ουσίες λαμβάνονται μέσω καπνίσματος ή εισπνοής συνεπώς το μοίρασμα των εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται μεταξύ των χρηστών μπορεί να μεταδώσουν άμεσα τον ιό.

Στις υπηρεσίες χορήγησης υποκαταστάτων εξυπηρετείται μεγάλος αριθμός χρηστών σε καθημερινή βάση. Αυτό θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τόσο τους ίδιους τους χρήστες όσο και τους εργαζόμενους σε αυτές. Μεγάλο ποσοστό των χρηστών είναι άστεγοι, ενώ παράλληλα δεν μπορούν να έχουν σωστούς κανόνες υγιεινής. Παρόμοιες δυσκολίες αναφέρονται και για τους φυλακισμένους όπου ο συνωστισμός, οι συνθήκες καθαριότητας  και ο καθυστερημένος εντοπισμός κρούσματος έχει αναφερθεί σαν μεγάλη απειλή.

Με βάση τα προαναφερόμενα προτείνονται μέτρα προσαρμογής στα νέα δεδομένα των προγραμμάτων παροχής υπηρεσιών σε χρήστες, ενώ κρίσιμη θεωρείται η εξασφάλιση της συνέχειας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Όπως, η κάλυψη όλων των θεραπευτικών αναγκών, η προστασία του προσωπικού και η δυνατότητα αντικατάστασης λόγω απουσιών, η συνεχής εκπαίδευση του για την καλύτερη διαχείριση των νέων δεδομένων,  η ευκολότερη πρόσβαση των χρηστών σε υλικά χρήσης λόγω περιορισμού της δουλειάς στο δρόμο (street work), η κάλυψη της αστεγίας γιατί το «μένουμε σπίτι» δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε αυτή την κατηγορία πολιτών και όχι μόνο σε αυτή….

Τα μέτρα της πολιτείας στην χώρα μας μόνο από τους κακοπροαίρετους χαρακτηρίζονται ανεπαρκή. Όλοι καλούμαστε να συμμορφωθούμε και να συνδράμουμε στο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Και αυτό συνιστά την πρόκληση αλλά και την πρόσκληση των καιρών.