Μετάδοση του COVID-19 και χωρίς φυσική επαφή

Ασυμπτωματικοί ή ολιγοσυμπτωματικοί ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 είναι πιθανόν να μεταδίδουν τον ιό SARS–CoV-2 ακόμη και χωρίς φυσική επαφή, σύμφωνα με μελέτη προσομοίωσης.

Σε πρόσφατη δημοσίευσή τους οι Michael Riediker και Dai–Hua Tsai και συνεργάτες παρουσιάζουν τα αποτελέσματα σχετικής μελέτης (Michael Riediker, Dai-Hua Tsai. Estimation of Viral Aerosol Emissions From Simulated Individuals With Asymptomatic to Moderate Coronavirus Disease 2019. JAMA Netw Open. 2020;3(7):e2013807.)

Προσδοκώμενο αποτέλεσμα είναι να εκτιμηθεί «το συνολικό ιικό φορτίο που μεταφέρουν οι ασυμπτωματικοί ή ολιγοσυμπτωματικοί ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 με μικροσταγονίδια μέσω της αναπνοής και του βήχα».

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζουν αυτά τα δεδομένα.

Αναλυτικά, οι επιστήμονες επιχειρούν να υπολογίσουν με μαθηματικά μοντέλα την πιθανότητα μετάδοσης από έναν ασθενή που αναπνέει κανονικά ή βήχει σε ένα γραφείο 2-3 ατόμων υπό διαφορετικές συνθήκες αερισμού.

Για την ανάγκη της μελέτης οι επιστήμονες χώρισαν τους ασθενείς με COVID-19 σε τρεις ομάδες ανάλογα με το ιικό φορτίο που μετέφεραν (χαμηλό, μέσο και υψηλό).

Σε πρώτο στάδιο εκτιμήθηκε το ιικό φορτίο ανά εκπνεόμενα μικροσταγονίδια σε ασθενείς κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής αναπνοής και του βήχα. Στο συγκεκριμένο σημείο της μελέτης διαπιστώθηκε ότι το μεγαλύτερο ιικό φορτίο ανιχνευόταν στα μεγαλύτερου μεγέθους μικροσταγονίδια.

Για τον κίνδυνο έκθεσης των επίνοσων υγιών ατόμων που βρίσκονται στο ίδιο περιβάλλον, υπολογίστηκε η διακύμανση της συγκέντρωσης του ιικού φορτίου στα σταγονίδια του αέρα με την πάροδο του χρόνου.

Ενδεικτικό είναι ότι κατά τον τυπικό αερισμό ενός νοσοκομείου όπου πραγματοποιούνται 10 κύκλοι ανακύκλωσης αέρα ανά ώρα,  οι επιστήμονες πιστεύουν ότι «η συγκέντρωση του ιικού φορτίου σταματάει να αυξάνεται μετά από 30 λεπτά».

Στην περίπτωση ενός γραφείου όπου  κατά την οποία πραγματοποιούνται περίπου τρεις κύκλοι ανακύκλωσης αέρα ανά ώρα, η συγκέντρωση του ιικού φορτίου εξακολουθεί να αυξάνεται και πλέον της μίας ώρας.

Πορίσματα

Οι μελετητές υποστηρίζουν ότι «ο κίνδυνος μόλυνσης από άτομα με μέτριο ιικό φορτίο που αναπνέουν κανονικά ήταν μικρός, ειδικά αν διατηρούνται οι προβλεπόμενες αποστάσεις ασφαλείας».

Από την μελέτη προέκυψε ότι μόνο τα λίγα άτομα με πολύ μεγάλο ιικό φορτίο σε ένα φτωχά αεριζόμενο κλειστό περιβάλλον  απειλούσαν με μετάδοση σε άτομα του ίδιου χώρου, κυρίως όταν ο ασθενής βήχει.

Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι μπορεί το μεγαλύτερο μέρος του ιικού φορτίου να βρίσκεται σε μεγάλα σταγονίδια, τα οποία καταστρέφονται γρήγορα, αλλά μείζονος σημασίας ποσοστό υπάρχει «και στα μικρότερα σταγονίδια, τα οποία παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μπορούν εύκολα να φτάσουν τους πνεύμονες και να προκαλέσουν νόσο».

Παρά το γεγονός ότι οι ασθενείς με υψηλό δείκτη μετάδοσης είναι λίγοι, σε περίπτωση που μιλάνε δυνατά ή τραγουδάνε αυξάνουν κατά πολύ τη μολυσματικότητα τους,  ερμηνεύοντας τις περιπτώσεις εμφάνισης πολλαπλών κρουσμάτων μετά από περιπτώσεις με στενό συγχρωτισμό.

«Το περιστασιακά υψηλό ιικό φορτίο στα μικροσταγονίδια πιθανά εξηγεί τον υψηλότερο ρυθμό μετάδοσης του ιού και στο προσωπικό των νοσοκομείων» εξηγούν οι ερευνητές.

Ωστόσο, η χρήση της απλής χειρουργικής μάσκας πιθανότατά να μην είναι αρκετή, εφόσον η συναναστροφή με τον ασθενή είναι παρατεταμένης διάρκειας σε ένα μικρό χώρο με ανεπαρκή εξαερισμό.

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι καθώς δεν υπάρχουν ταχέα μοριακά τεστ για να ξεχωρίζουν τους υγιείς από τους ασυμπτωματικούς φορείς COVID19, δεν συνιστάται ο συγχρωτισμός στους εργασιακούς χώρους.

Ιδιαίτερα, το υγειονομικό προσωπικό οφείλει να είναι εφοδιασμένο με τα βέλτιστα μέτρα ατομικής προστασίας και συγκεκριμένα όταν ο ασθενής βήχει συνίσταται και η χρήση προστατευτικών γυαλιών. Σε υγειονομικές δομές οι επισκέπτες παροτρύνονται  να χρησιμοποιούν σωστά χειρουργική μάσκα, ακόμα και όσοι δεν εμφανίζουν συμπτώματα, ώστε να αυξηθεί η προστασία του ιατρικού προσωπικού.