Μηνιγγίτιδα: Μια απειλητική για τη ζωή νόσος που προλαμβάνεται

Παγκόσμια ημέρα κατά της μηνιγγίτιδας σήμερα, Δευτέρα 24 Απριλίου, και στη χώρα μας εξακολουθούν να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά για το σωτήριο εμβόλιο έναντι της συχνότερης ορο-ομάδας, που προλαμβάνει κι ελέγχει με ένα υψηλό προφίλ ασφάλειας κι αποτελεσματικότητας τη νόσο.

Ο λόγος για τον τύπο Β (MenB) ο οποίος ευθύνεται για την πλειοψηφία των περιστατικών στην Ελλάδα (52 άτομα ετησίως) και τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, με τα βρέφη κάτω του 1ός έτους να αποτελούν την πληθυσμιακή ομάδα που διατρέχει τον υψηλότερο κίνδυνο λοίμωξης.

Αν και η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών (ΕΕΕ) έχει αποφανθεί πως τα περιστατικά στην χώρα μας είναι πολύ λίγα, σε σύγκριση με το υψηλό δημοσιονομικό κόστος σε περίπτωση αποζημίωσης του εμβολίου από τον ΕΟΠΥΥ, οι Έλληνες παιδίατροι σε ποσοστό 66,9% και οι γονείς σε ποσοστό 88,5% αναγνωρίζουν τη Μηνιγγίτιδα Β ως μία νόσο ύψιστης σημασίας για τη δημόσια υγεία. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στο γεγονός πως η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος αποτελεί μία αιφνίδια, ύπουλη ως προς τα συμπτώματα και απειλητική για τη ζωή λοίμωξη που εκδηλώνεται συχνά σε – κατά τα άλλα – υγιή άτομα χωρίς προειδοποιητικά σημεία, με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας σε παιδιά ηλικίας κάτω του 1ός έτους (έρευνα υπό την επιστημονική ευθύνη του Επ. Καθηγητή Πολιτικής Υγείας του Παν/μίου Πελοποννήσου Κ. Σουλιώτη).

Ειδικότερα, η νόσος παρουσιάζεται αρχικά με συμπτώματα μιας απλής ίωσης όπως πυρετό, εμετό και πονοκέφαλο, αλλά εντός 24 ωρών δύναται να προκαλέσει βακτηριακή μηνιγγίτιδα και σηψαιμία, απαιτώντας επείγουσα νοσηλεία στην εντατική καθώς ενδέχεται να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο. Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου 1 στα 10 άτομα που προσβάλλονται από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο καταλήγει παρά τη θεραπεία, ενώ 1 στα 5 άτομα που επιβιώνει εμφανίζει μόνιμες αναπηρίες, όπως εγκεφαλική βλάβη, απώλεια ακοής ή μαθησιακές δυσκολίες.

Δεν είναι μόνο οι παιδίατροι, όμως, που «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου» για την υποανοσοποίηση του παιδικού πληθυσμού. Η Δρ. Τζωρτζίνα Τζανακάκη του  Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας της ΕΣΔΥ και μέλος της ΕΕΕ, εκτιμά ότι μέχρι το 2020 τα περιστατικά μηνιγγίτιδας Β θα αυξηθούν κατά 60% και η θνητότητα εξαιτίας της μηνιγγίτιδας Β κατά 40%. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί, ότι από την αρχή του 2017 έχουν καταγραφεί συνολικά 8 κρούσματα της νόσου στη χώρα μας (Χίος, Βόλος, Σέρρες, Ιωάννινα, Χανιά, Ηράκλειο, Μυτιλήνη), ενώ πέρυσι 2 νήπια έχασαν τη ζωή τους και άλλα ακρωτηριάστηκαν.

Κατά συνέπεια, ο εμβολιασμός των παιδιών έναντι της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι ουσιώδους σημασίας.  Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι 9 στους 10 Έλληνες παιδιάτρους συστήνουν στους γονείς να εμβολιάσουν το παιδί τους έναντι της Μηνιγγίτιδας Β, δίδοντας έμφαση στα μικρότερα του 1ός έτους παιδιά με ποσοστό 40,2% (έρευνα υπό την επιστημονική ευθύνη του Επ. Καθηγητή Πολιτικής Υγείας του Παν/μίου Πελοποννήσου Κ. Σουλιώτη).

Βεβαίως εκτός από το εμβόλιο για τον τύπο Β, που αν και κυκλοφορεί στη χώρα μας από το 2014 δεν καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ, στα Ελληνόπουλα παρέχεται δωρεάν ο εμβολιασμός για τις ορο-ομάδες A,C,Y,W της μινιγγιτιδοκοκκικής νόσου.

Τα προτερήματα του εμβολιασμού πριν την έξαρση της νόσου

Με δεδομένο ότι η έξαρση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου τύπου Β τοποθετείται στις αρχές του φθινοπώρου, καθώς επίσης κι ότι απαιτείται να έχουν χορηγηθεί όλες οι συνιστώμενες (ανάλογα με την ηλικία του παιδιού) δόσεις του εμβολίου, για να επιτευχθεί πλήρης προστασία ενάντια στη νόσο, είναι επιτακτικής σημασίας οι γονείς να επισκεφθούν τον παιδίατρο τους από τους πρώτους κιόλας μήνες του χρόνου.

Μάλιστα, καθώς η άνοιξη δεν σχετίζεται με την έξαρση λοιμώξεων, οι μήνες αυτοί είναι ιδανικοί για εμβολιασμό. Για τον ίδιο λόγο, στην τρέχουσα περίοδο ο συνωστισμός είναι μειωμένος στα ιατρεία των παιδιάτρων έναντι του φθινοπώρου. Έτσι, οι γονείς κλείνουν ευκολότερα τώρα το ραντεβού με τον παιδίατρο, μεγιστοποιώντας ταυτόχρονα το χρόνο μαζί του, με αποτέλεσμα τον καλύτερο προγραμματισμό των εμβολιαστικών δόσεων που απαιτούνται για την μέγιστη προστασία των παιδιών τους, αλλά και την ορθότερη και πληρέστερη ενημέρωσή τους γύρω από την πρόληψη διάφορων νόσων.

Προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας του εμβολίου

Πρώτο ενέταξε τον εμβολιασμό κατά της μηνγγιτιδοκοκκικής νόσου τύπου Β στο πρόγραμμα του το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα δεδομένα κλινικής πράξης, έπειτα από την ανοσοποίηση περίπου ενός (1) εκατομμυρίου παιδιών ηλικίας έως 5 ετών, τεκμηριώνουν ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε ποσοστό 83% έναντι οποιουδήποτε στελέχους της μηνιγγίτιδας Β και σε ποσοστό 94% κατά των στελεχών που μπορούν να προληφθούν μέσω του  εμβολιασμού, για όλα τα παιδιά που έλαβαν τις πρώτες δύο από τις τρεις συνιστώμενες δόσεις.

Επιπλέον, δεδομένα όπως αυτά που προκύπτουν από την πρόσφατη συνεδρίαση (Φεβρ. 2017) της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών του Ην. Βασιλείου (Joint Committee On Vaccination And Immunisation), καταδεικνύουν ότι ο ρυθμός αναφοράς των ανεπιθύμητων ενεργειών του εμβολίου ήταν περίπου το ήμισυ του συνόλου των αναμενόμενων, σύμφωνα με προ-υπάρχουσα εμπειρία με άλλα σημαντικά νέα εμβόλια κατά το πρώτο έτος εισαγωγής τους στο Εθνικό Πρόγραμμα του Ηνωμένου Βασίλειου.