Μονομερή κατάργηση της πατέντας προτείνει ο ΟΗΕ

Τους όρους του “παιχνιδιού” στο χώρο του Φαρμάκου επιχειρούν να αλλάξουν τα Ηνωμένα Έθνη, με μια πρόταση που αναμένεται να συναντήσει την έντονη αντίδραση των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, την επιρροή των οποίων απειλεί να μετριάσει.

Σύμφωνα με την έκθεση επιτροπής του ΟΗΕ για την πρόσβαση στα φάρμακα, φτωχότερες χώρες που αδυνατούν οικονομικά να κυκλοφορήσουν ακριβά φάρμακα, που σώζουν ζωές, θα έπρεπε να τους επιτραπεί να παρακάμπτουν τις φαρμακευτικές πατέντες. Με αυτόν τον τρόπο εκτιμάται ότι θα έχουν πρόσβαση σε φθηνότερα γενόσημα.

Τα περισσότερα αναπτυσσόμενα κράτη αποκτούν πρόσβαση σε θεραπείες για σοβαρές παθήσεις παθήσεις, όπως ο HIV και ο καρκίνος, εξασφαλίζοντας “εθελούσιες άδειες” από τις φαρμακευτικές εταιρίες, επιτρέποντας σε επιχειρήσεις παραγωγής γενοσήμων να αντιγράφουν τα φάρμακα, χωρίς την απειλή αγωγών για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας.

Ωστόσο, οι επικριτές αυτής της τακτικής υποστηρίζουν ότι επί της ουσίας δεν επωφελούνται οι φτωχοί ασθενείς σε χώρες μεσαίου εισοδήματος, ενώ ενισχύεται σημαντικά η επιρροή της φαρμακοβιομηχανίας.

Η λύση, σύμφωνα με την πολυαναμενόμενη έκθεση του ΟΗΕ, είναι οι χώρες που δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση σε φάρμακα να μπορούν και πρακτικά να εκδίδουν μονομερώς “υποχρεωτικές άδειες”, που θα τους επιτρέπουν την πρόσβαση σε γενόσημα, χωρίς την άδεια της φαρμακευτικής εταιρίας που έχει την πατέντα.
Αν και οι χώρες που έχουν το δικαίωμα έκδοσης τέτοιων αδειών, σπάνια το εκμεταλλεύονται, φοβούμενες τις επιπτώσεις από τις φαρμακοβιομηχανίες και τις κυβερνήσεις των χωρών στις οποίες εδρεύουν.

Μάλιστα, η Επιτροπή έκανε λόγο για απειλές  και εκφοβισμούς, που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με αυστηρά μέτρα.

Τα πρώτα “βέλη” εναντίον της έκθεσης εξαπολύθηκαν με την έκδοση των προσχεδίων της.  Βασικό επιχείρημα των επικριτών της είναι πως δεν επικεντρώνεται σε πρακτικά ζητήματα, όπως η ακατάλληλη μεταφορά  και φύλαξη των φαρμάκων. Ακόμη, εκφράζεται ο φόβος ότι η έκθεση από μόνη της θα προσφέρει άλλοθι σε χώρες που ήδη εξετάζουν την έκδοση “υποχρεωτικών αδειών”, όπως η Κολομβία, που αναζητεί τρόπους παραγωγής γενοσήμων ενός ακριβού και μοναδικού αντικαρκινικού φαρμάκου.

Επιπλέον, η έκθεση προτείνει τα κράτη μέλη του ΟΗΕ να δεσμευθούν ότι θα προσφέρουν ένα ποσοστό του ΑΕΠ τους στην ιατρική έρευνα και ανάπτυξη. Μια τέτοια δέσμευση εκτιμάται ότι θα μειώσει την παγκόσμια εξάρτηση για την ανάπτυξη θεραπειών στις ιδιωτικές φαρμακευτικές εταιρίες, χρηματοδοτώντας την έρευνα για ασθένειες κοινές σε φτωχές χώρες αλλά παραμελημένες, καθώς δεν είναι οικονομικά ελκυστικές.

Επιπλέον, για λόγους διαφάνειας, οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις θα πρέπει να δημοσιεύουν ανάλυση των πίσω που ξοδεύουν για έρευνα και ανάπτυξη, συγκριτικά με τα χρήματα που πηγαίνουν σε άλλες δραστηριότητες, όπως το μάρκετινγκ.

Πηγή: FT