Νέα «όπλα» στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη

Εντυπωσιακές εξελίξεις στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη

Νέες κατηγορίες προστίθενται στην θεραπευτική φαρέτρα  για την αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη Τύπου 2 (ΣΔ2) τα τελευταία χρόνια.  Σύμμαχοι των ασθενών είναι πολλές νέες θεραπείες, με σημαντικές πλειοτροπικές δράσεις (κυρίως οι GLP-1 αγωνιστές και SGLT-2 αναστολείς).

Τις πιο αξιόπιστες από τις υπάρχουσες θεραπευτικές κατηγορίες αναφέρει ο δρ Ανδρέας Μελιδώνης, Παθολόγος – Διαβητολόγος, Συντονιστής Διευθυντής Διαβητολογικού – Καρδιομεταβολικού Κέντρου του Metropolitan Hospital.

Τα νέα μόρια εβδομαδιαίων αγωνιστών GLP-1 (σεμαγλουτίδη, αλμπιγλουτίδη)

Η σεμαγλουτίδη είναι ένας ισχυρός εβδομαδιαίος αγωνιστής GLP-1 με εξαιρετικά δεδομένα αποτελεσματικότητας (μείωση κατά 1,4-1,6% της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, μείωση κατά 4-5kg του σωματικού βάρους) και ασφάλειας στις μελέτες SUSTAIN. Ιδιαίτερη  αποτελεσματικότητα (στη γλυκαιμική ρύθμιση και την απώλεια βάρους) και ασφάλεια έδειξαν για το πρώτο δισκίο GLP-1 (oral σεμαγλουτίδη) για πολλές μελέτες PIONEER φάσης 3. Η  κυκλοφορία του αναμένεται.

Αναστολείς  SGLT-2

Νέες μελέτες (DAPA H-F, EMPEROR red., EMPEROR pres, CREDENCE) των αναστολέων SGLT-2  έδειξαν την αναμφισβήτητη καρδιοπροστατευτική (κυρίως στη μείωση του κινδύνου νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια ακόμα και σε μη διαβητικούς με καρδιακή ανεπάρκεια, με μειωμένο και διατηρημένο κλάσμα εξώθησης) και νεφροπροστατευτική δράση. Είναι γνωστή η πολύ σημαντική μείωση του κινδύνου θανατηφόρων συμβαμάτων (38%) που προσφέρει η εμπαγλιφλοζίνη.

Από τις μελέτες SOLOIST-WHF και SCORED προκύπτουν καλά δεδομένα δράσης αλλά και ασφάλειας για τη σοταγλιφλοζίνη-αναστολέα SGLT-2 αλλά και SGLT-1 (ενώ οι υποδοχείς SGLT-2 είναι στα εγγύς εσπειραμένα νεφρικά σωληνάρια, οι SGLT-1 είναι στα επιθηλιακά εντερικά κύτταρα), γεγονός που φαίνεται να προσθέτει αποτελεσματικότητα δράσης στη σοταγλιφλοζίνη. Στις μελέτες αυτές η σοταγλιφλοζίνη έδειξε σημαντική μείωση του κινδύνου νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια και μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακού θανάτου και στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης όπως επίσης και σημαντική μείωση του κινδύνου εμφράγματος μυοκαρδίου ή αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Επικείμενες θεραπευτικές κατηγορίες

«Σημειώνουμε επίσης, στο πλαίσιο των μελλοντικών αντιδιαβητικών κατηγοριών, τον διπλό αγωνιστή GLP-1/GIP. Ο διπλός αγωνιστής θα δρα στους υποδοχείς και των δύο ινκρετινικών ορμονών, των GLP-1 και GIP. Φαίνεται ότι αυτή η διπλή δράση διασφαλίζει σημαντική βελτίωση της ινσουλινοέκκρισης, άρα βελτίωση της υπεργλυκαιμίας και σημαντική απώλεια σωματικού βάρους. Σε πρόσφατη δημοσίευση στο εξαιρετικού κύρους ιατρικό περιοδικό NEJM για την τιρζεπατίδη, έναν διπλό αγωνιστή GLP-1 και GIP, επιβεβαιώθηκαν σε μελέτη φάσης 3, οι εντυπωσιακές δράσεις του καινοτόμου αυτού φαρμάκου. Σε 40 εβδομάδες δράσης μείωσε τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1C) κατά 2,4% (με HbA1C έναρξης μελέτης 8%) και μείωσε το σωματικό βάρος έως 11,4kg», επισημαίνει ο δρ Μελιδώνης.

Η ιμεγλιμίνη

Τα πρώτα δεδομένα φάσης 2 και φάσης 3 από μία εξαιρετικά καινοτόμο αντιδιαβητική αγωγή την ιμεγλιμίνη παρουσιάστηκαν στα ευρωπαϊκά διαβητολογικά συνέδρια του 2020 και 2021. Η ιμεγλιμίνη βελτιώνει τη λειτουργία των μιτοχονδρίων, μειώνει την ενδοκυττάρια παραγωγή των τοξικών ελευθέρων ριζών οξυγόνου και αυξάνει τη βιογένεση των μιτοχονδρίων, άρα και την παραγωγή ATP. Στην πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη TIMES1 κααταδείχθηκε, σε διάρκεια παρακολούθησης 24 εβδομάδων, ότι η ιμεγλιμίνη μειώνει σημαντικά την HbA1c (0,72%).

Ινσουλινοθεραπεία

Ήδη το τελευταίο διάστημα έχουν προστεθεί στη θεραπευτική πραγματικότητα υπερταχείες (superfast) ινσουλίνες (όπως η Aspart) με ταχεία έναρξη δράσης και κορύφωση της δράσης αυτής ½ ώρα από την ένεσή τους, γεγονός που προσομοιάζει απολύτως με τη φυσιολογική έκκριση και την κινητική της ινσουλίνης μετά το γεύμα, στον φυσιολογικό οργανισμό.

Επιπλέον, μελέτες που αφορούν σε αποτελεσματικότητα και δοσολογία της εβδομαδιαίας ινσουλίνης είναι στη φάση 3, ενώ με τη βοήθεια της νανοτεχνολογίας δοκιμάζονται μορφές ινσουλίνης που θα επικαλύπτονται με νανοσωματίδια πολυμερή (και θα προστατεύονται από την πρωτεολυτική διάσπαση στο στομάχι) ώστε να μπορούν να χορηγηθούν από το στόμα (per os).

Επίσης σε δρόμο ανάπτυξης είναι η ιστορία παρασκευής έξυπνων (smart) ινσουλινών που θα περιέχουν έναν «χημικό μεταφορέα ινσουλίνης» ο οποίος θα «αποθηκεύει» την ινσουλίνη στον υποδόριο ιστό και θα την απελευθερώνει μόνο όταν αυξάνεται η συγκέντρωση της γλυκόζης στον ιστό. Έτσι, δεν θα χρειάζεται συνεχής μέτρηση της γλυκόζης και δεν θα απαιτείται προσαρμογή της ινσουλίνης στα γεύματα.

Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1

Οι νέες αντλίες, διασυνδεδεμένες με τους αισθητήρες γλυκόζης είναι πλέον στο επίκεντρο της νέας θεραπείας για τους διαβητικούς τύπου 1. Οι νέες αυτές αντλίες (όπως π.χ. η Med 640G) έχουν τη δυνατότητα αναστολής χορήγησης της ινσουλίνης όταν οι πληροφορίες για το επίπεδο σακχάρου από τον αισθητήρα δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος υπογλυκαιμίας. Με αυτή τη λειτουργία των νέων αντλιών μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας. Οι νέες αυτές αντλίες διαθέτουν (ενσωματωμένο) το κατάλληλο λογισμικό ώστε, εφόσον το άτομο με ΣΔ1 τις προμηθεύσει με κατάλληλα στοιχεία για το φαγητό, να μπορούν να προτείνουν τις μονάδες ταχείας ινσουλίνης (bolus) που απαιτούνται για το συγκεκριμένο φαγητό.

Βιοτεχνητό πάγκρεας

Πρόκειται για εξελιγμένη τριάδα αισθητήρα γλυκόζης-λογισμικού-αντλίας. «Με το υβριδικό τεχνητό πάγκρεας θα υπάρχει αυτοματισμός στη χορήγηση ινσουλίνης μεταξύ των γευμάτων και στη νηστεία, ενώ η συμμετοχή του ασθενούς θα είναι μόνο στα γεύματα (εδώ έγκειται το υβριδικό στοιχείο), όπου, με τη βοήθεια της αντλίας (όπως περιγράφηκε πιο πάνω), θα ρυθμίζει την κατά περίπτωση απαιτούμενη ινσουλίνη. Η πρόσφατα κυκλοφορήσασα αντλία 780G της Medronic φαίνεται ότι πληροί πολλές από τις παραπάνω προϋποθέσεις». Στο  λογισμικό  του θα ενσωματωθούν και αλγόριθμοι για τα διάφορα γεύματα, έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης αυτοματισμός λειτουργίας και χορήγησης ινσουλίνης από την αντλία καθ’ όλο το 24ωρο.