Το νέο “τοπίο” στην αγορά των εγχώριων φαρμακαποθηκών

Σημαντικές ανακατατάξεις στην εγχώρια αγορά των φαρμακαποθηκών επέφεραν οι εξελίξεις των τελευταίων ετών, μεταβάλλοντας το έντονα ανταγωνιστικό αυτό επιχειρηματικό τοπίο.

Οι ελληνικές φαρμακαποθήκες (ανεξάρτητες φαρμακαποθήκες και προμηθευτικοί συνεταιρισμοί) συνιστούν νευραλγικό τμήμα της φαρμακευτικής αγοράς, καθώς αποτελούν το συνεκτικό «κρίκο» μεταξύ φαρμακευτικών επιχειρήσεων και φαρμακείων, διανέμοντας διευρυμένη γκάμα φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων, δίνοντας παράλληλα ιδιαίτερη βαρύτητα στην εξάπλωση του δικτύου διανομής τους.

Η δραστική μείωση τιμών των συνταγογραφούμενων φαρμάκων (κύριο προϊόν διακίνησης των φαρμακαποθηκών), σε συνδυασμό με το εγχώριο περιβάλλον ύφεσης και την έντονη έλλειψη ρευστότητας, περιόρισαν σημαντικά τη δραστηριότητα του κλάδου από το 2010 και μετά, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιαστούν τα φαινόμενα ασυνέπειας στις συνδιαλλαγές και να επέλθουν αναταράξεις στη ροή των εισπράξεων.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, σήμερα – αν και όχι με την ίδια ένταση – το πρόβλημα ρευστότητας κι ό, τι αυτό συνεπάγεται παραμένει και σε συνδυασμό με τη μείωση του αριθμού των φαρμακείων, εμποδίζει την αγορά να ανακάμψει πλήρως.

Το νέο «τοπίο» που έχει διαμορφωθεί χαρακτηρίζεται, παράλληλα, από αποχώρηση ηγέτιδων επιχειρήσεων του κλάδου, καθώς και τη συρρίκνωση της δραστηριότητας φαρμακαποθηκών με εδραιωμένη παρουσία.

Σύμφωνα με τον Ιάκωβο Κατακουζηνό, Senior Manager της ICAP GROUP, ανθεκτικότεροι στο περιβάλλον αυτό, αποδεικνύονται οι πολυμετοχικοί συνεταιρισμοί, καθώς η έλλειψη ρευστότητας λειτούργησε ανασταλτικά στην ομαλή αναδιανομή της αγοράς. «Στην εγχώρια αγορά, εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται, στην παρούσα φάση, περίπου 100 επιχειρήσεις και 40 συνεταιρισμοί, οι οποίοι πραγματοποιούν 20.000 παραδόσεις σε καθημερινή βάση» σημειώνει. Ο κος Κατακουζηνός εξηγεί ότι ο έντονος ανταγωνισμός στην αγορά των φαρμακαποθηκών συνίσταται στο σημαντικό αριθμός τους για το μέγεθος της ελληνικής αγοράς και όχι σε επίπεδο τιμολογιακής πολιτικής, δεδομένου ότι στην αγορά φαρμάκου οι τιμές είναι καθορισμένες και ελεγχόμενες. «Παράγοντες που αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα είναι, κυρίως, η γεωγραφική κάλυψη του δικτύου κάθε φορέα, η ταχύτητα ανταπόκρισης, η παροχή διευκολύνσεων, κλπ.» προσθέτει.

Ο Μάρκος Κοντοές, Senior Consultant της Διεύθυνσης Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών της ICAP GROUP επισημαίνει ότι το μέγεθος αγοράς των φαρμακαποθηκών κατέγραψε πτώση με μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης της τάξης του 10% την περίοδο 2009-2014, ενώ το 2015 η φθίνουσα πορεία ανεκόπη. «Η αγορά εκτιμάται σε €3.350 εκατ. περίπου το 2016 και αναμένονται οριακά θετικές μεταβολές την περίοδο 2017-2018, δεδομένης και της σταθεροποίησης της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης την προσεχή διετία» τονίζει.

Το 85%-90% του συνολικού κύκλου εργασιών των φαρμακαποθηκών αφορά πωλήσεις φαρμάκων προς φαρμακεία, ποσοστό μεταξύ 5%-10% αφορά πωλήσεις φαρμάκων προς λοιπές φαρμακαποθήκες, ενώ ένα μικρό ποσοστό αφορά άλλες υπηρεσίες και προϊόντα (παραφαρμακευτικά, καλλυντικά, κτλ).

Οι ιδιωτικές φαρμακαποθήκες (εταιρείες) εκτιμάται ότι απέσπασαν το 2016 ποσοστό 57% (€1,90 δισ.). Το υπόλοιπο 43% της συνολικής εγχώριας αγοράς φαρμακαποθηκών εκτιμάται ότι κάλυψαν οι προμηθευτικοί συνεταιρισμοί (€1,45 δισ.).

Χρηματοοικοονομικοί δείκτες κερδοφορίας ιδιωτικών φαρμακαποθηκών

Από τη χρηματοοικονομική ανάλυση αντιπροσωπευτικού δείγματος ιδιωτικών φαρμακαποθηκών (εταιρειών), το σύνολο του ενεργητικού ενισχύθηκε (4,6%) το 2015 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 4,5%.

Οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις διευρύνθηκαν το 2015 κατά 16% περίπου, ενώ μικρότερο ρυθμό αύξησης εμφάνισαν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (3,8%).

Οι συνολικές πωλήσεις των ιδιωτικών φαρμακαποθηκών αυξήθηκαν κατά 7,4% το 2015/14, το δε μικτό κέρδος ενισχύθηκε κατά μόλις 1,2%.

Το λειτουργικό αποτέλεσμα περιορίστηκε σημαντικά την ίδια περίοδο, με αποτέλεσμα τα κέρδη (προ φόρου) να παρουσιάσουν ανάλογη επιδείνωση (κατά 25% περίπου), ενώ τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 17,1%.

Χρηματοοικοονομικοί δείκτες κερδοφορίας συνεταιρισμών

Από τη χρηματοοικονομική ανάλυση αντιπροσωπευτικού δείγματος συνεταιρισμών, το σύνολο του ενεργητικού ενισχύθηκε κατά 1,5% το 2015 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν οριακά.

Οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις διευρύνθηκαν το 2015 (κατά 2,2%), ενώ οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις συρρικνώθηκαν το ίδιο έτος.

Οι συνολικές πωλήσεις των προμηθευτικών συνεταιρισμών του δείγματος εμφάνισαν οριακή μόνο αύξηση (0,7%), ενώ τα καθαρά κέρδη παρουσίασαν επιδείνωση (κατά 30,4%) το 2015/14. Τέλος, τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 21% περίπου την ίδια περίοδο.