Ο εφιάλτης της μικροβιακής αντοχής στην Ελλάδα

Το δραματικό συμβάν με το Θανάση Πλεύρη έφερε στην επιφάνεια την πιο μεγάλη, αλλά αθέατη πληγή του συστήματος υγείας της χώρας. Οι περισσότεροι νομίζουν ότι το μείζον πρόβλημα μας είναι η έλλειψη γιατρών, νοσηλευτών ή χρηματοδότησης. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η χώρα μας είναι πρωταθλήτρια στην κατανάλωση αντιβιοτικών και πρώτη στην εμφάνιση ανθεκτικών, ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων!

Όχι δεν πρόκειται για δημοσιογραφικές υπερβολές. Επί χρόνια, κρύβαμε το απαράδεκτο αυτό φαινόμενο κάτω από το χαλί, μην τυχόν και δημιουργηθεί πρόβλημα στον τουρισμό μας. Βάζαμε δηλαδή το κεφάλι μας σαν τη στρουθοκάμηλο μέσα στην άμμο, νομίζοντας ότι θα περάσει η αμμοθύελλα.

Μάταια, όμως. Το 2013, μία μεγάλη έρευνα σε 1.000 νοσοκομεία της Ευρώπης μας έκανε ρεζίλι διεθνώς:

• Βρέθηκε ότι στα δικά μας περίπου ένας στους 10 ασθενείς, που εισάγονται στο νοσοκομείο, μολύνεται από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη!
• Στην Ελλάδα καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό χρήσης αντιβιοτικών (54,7%) σε ασθενείς, που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο…
• Οι πιο συχνές αιτίες μόλυνσης από μικρόβια του νοσοκομείου είναι οι καθετήρες φλέβας, στους οποίους ο μέσος όρος μολύνσεων στην Ευρώπη είναι 46,7%. Το πιο χαμηλό ποσοστό σε αυτή την περίπτωση το έχει η Γαλλία (30,6%) και το υψηλότερο η Ελλάδα (70,6%)!
• Οι ουρολογικοί καθετήρες εμφανίζουν μικρόβια κατά μέσο 17,2%, με τη Λιθουανία να καταγράφει τα χαμηλότερα ποσοστά (6,4%) και την Ελλάδα τα υψηλότερα (30,7%).

Βέβαια, οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις δεν αποτελούν μόνο ελληνικό πρόβλημα. Όπως έδειξε η έρευνα, κάθε μέρα, σε ολόκληρη την Ευρώπη μολύνονται περίπου 80.000 νοσηλευόμενοι από τα μικρόβια του νοσοκομείου. Αυτό σημαίνει ότι καθημερινά ένας στους 18 ασθενείς, που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο «κολλούν» κάποια λοίμωξη…

Σε ετήσια βάση, υπολογίζεται ότι 3,2 εκατομμύρια Ευρωπαίοι προσβάλλονται από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Δηλαδή, ένας πληθυσμός ίσος με το ένα τρίτο του αντίστοιχου της Ελλάδας!

Τα υψηλότερα ποσοστά ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων καταγράφονται σε ασθενείς στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, όπου το 19,5% των ασθενών έχει μολυνθεί. Δηλαδή, σε όλη την Ευρώπη, εκτιμάται ότι ένας στους πέντε ασθενείς που νοσηλεύονται στην εντατική, δυστυχώς προσβάλλονται από κάποια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη!

Το πρόβλημα

Το μείζον πρόβλημα είναι ότι, τα τελευταία χρόνια, οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις αφορούν μικρόβια, τα οποία εμφανίζουν υψηλή ανθεκτικότητα στα διαθέσιμα αντιβιοτικά. Κύρια αιτία δεν είναι άλλη από την περιττή κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα. Με απλά λόγια, ότι παίρνουμε αντιβίωση για ψύλλου πήδημα ακόμη και για απλά κρυολογήματα και ιώσεις.

Ειρήσθω εν παρόδω, τα αντιβιοτικά είναι τελείως άχρηστα όταν έχουμε προσβληθεί από κρυολόγημα ή ιώσεις. Ο θεραπευτικός τους ρόλος είναι η καταπολέμηση μικροβιακών λοιμώξεων και μόνο.

Πρόσφατη έρευνα, που έγινε σε διάφορες χώρες του κόσμου για την κατανάλωση αντιβιοτικών έχει δείξει ότι η Ελλάδα είναι πρώτη και με σημαντική διαφορά.

Ειδικότερα, στη χώρα μας καταναλώνουμε 34,9 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους και ακολουθούν Ιταλία με 30,1 δόσεις, Γαλλία με 28,7. Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι μόλις 20,4 και υπάρχουν χώρες με πολύ χαμηλή κατανάλωση όπως ο Καναδάς με 18,4 και η Ολλανδία με 11,4 δόσεις.

Το πιο ανησυχητικό – σύμφωνα με την ίδια έρευνα – είναι ότι είμαστε πρώτοι και στη χορήγηση αντιβιοτικών 2^ης γραμμής, όταν τα πιο απλά αντιβιοτικά αποτυγχάνουν. Στην Ελλάδα, καταγράφονται περίπου 9 δόσεις ανά 1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι μόλις 3,5!

Ευθύνες

Είναι προφανές ότι ευθύνες έχουμε όλοι: Πολιτεία, επαγγελματίες υγείας και πολίτες. Πρώτα πρώτα, η Πολιτεία που δεν έχει οργανώσει ενημερωτική εκστρατεία για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών. Αλλά και για το γεγονός ότι δεν έχει λάβει αποτελεσματικά μέτρα ελέγχου των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στα νοσοκομεία.

Μετά τη δημοσιοποίηση των ντροπιαστικών για τη χώρα μας αποτελεσμάτων από τις πανευρωπαϊκές έρευνες στήθηκε κακήν κακώς ένα δίκτυο καταγραφής των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Έργο το οποίο ανέλαβε να υλοποιήσει το ΚΕΕΛΠΝΟ. Το δίκτυο στήθηκε, λειτούργησε πιλοτικά, αλλά έκτοτε δεν έχουν γίνει γνωστά τα αποτελέσματα.

Μεγάλο μερίδιο ευθύνης φέρουν γιατροί και φαρμακοποιοί. Οι γιατροί διότι συχνά συνταγογραφούν αντιβιοτικά χωρίς σπουδή. Και οι φαρμακοποιοί, οι οποίοι συχνά δίνουν αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή. Και φυσικά, εμείς οι πολίτες που έχουμε εθιστεί στη λήψη αντιβιοτικών χωρίς συμβουλή γιατρού.

Είναι επιτακτική ανάγκη το υπουργείο Υγείας να αναλάβει πρωτοβουλία για να αντιμετωπιστεί επιτέλους το πρόβλημα σε συνεργασία με τους ιατρικούς και επιστημονικούς φορείς. Αν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για την εμφάνιση ενδονοκομειακών λοιμώξεων σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία θα πρέπει να δημοσιοποιούνται υποχρεωτικά, ώστε οι πολίτες να έχουν γνώση.