Ο ιατρικός τουρισμός με μια αξιόπιστη ματιά

Του Ιωάννη Καραφύλλη, Supply Chain and Procurement expert

Οι αναφορές στον ιατρικό τουρισμό και στα οφέλη που μπορεί να έχει η Ελλάδα τόσο στην οικονομία της όσο και στο ανθρώπινο δυναμικό της γίνονται όλο και πιο  πολλές. Όμως γίνεται όλο και πιο εμφανές είτε ότι κάνουμε λάθος προσεγγίσεις  είτε ότι προσπαθούμε καθυστερημένα να κάνουμε ότι έκαναν άλλοι πριν πολλά χρόνια ακολουθώντας τα δεδομένα εκείνης της χρονικής στιγμής και όχι τα σημερινά .

Το τοπίο σχετικά με τον τουρισμό υγείας γενικότερα αλλά και τον ιατρικό τουρισμό ειδικότερα έχει γίνει πιο ξεκάθαρο τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Ο τουρισμός υγείας  είναι ένας υποτομέας του γενικού τουρισμού που περιλαμβάνει ιατρική, ευεξία και τουριστικό spa. Ο ιατρικός τουρισμός σύμφωνα με μια μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού είναι οι τουρίστες που επιλέγουν να ταξιδέψουν διεθνώς για να λάβουν κάποιας μορφής ιατρική περίθαλψη(θεραπεία).Οι θεραπείες μπορεί να καλύπτουν πλήρες φάσμα των ιατρικών υπηρεσιών, των οποίων οι πιο κοινές είναι: οδοντιατρική περίθαλψη, η πλαστική χειρουργική, εκλεκτική χειρουργική επέμβαση, και θεραπείες γονιμότητας.. Οι άνθρωποι που ταξιδεύουν για τον τουρισμό ευεξίας επιθυμούν να  διατηρήσουν ή να ενισχύσουν την προσωπική τους υγεία και την ευημερία. Ο τουρισμός για  spa επικεντρώνεται στην επούλωση, χαλάρωση ή ομορφιά του σώματος και έχει προληπτικό και / ή θεραπευτικό χαρακτήρα.

Ο ιατρικός τουρισμός είναι μια ευμετάβλητη αγορά που εξαρτάται από τη νομοθεσία και τις λίστες αναμονής στην υγειονομική περίθαλψη κάθε χώρας. Ενώ ο τουρισμός ευεξίας αντιπροσωπεύει περίπου τα δύο τρίτα έως τα τρία τέταρτα του τουρισμού υγείας .

Το μέγεθος λοιπόν του ιατρικού τουρισμού είναι το ένα τρίτο ή το ένα τέταρτο του τουρισμού υγείας! Επικεντρωνόμαστε στο σωστό προϊόν ή συγχέουμε μεγέθη και αγορές?

Όλοι γνωρίζουν ότι η Ελλάδα έχει παρά πολλά μέρη και  ξενοδοχεία που προφέρουν εξαιρετικές υπηρεσίες ευεξίας και τουριστικού spa.

Αυτές οι δυο συνιστώσες του τουρισμού υγείας μπορούν να μεγαλώσουν περισσότερο και να βοηθήσουν και στην ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού.

Πρέπει όμως ταυτόχρονα να ληφθεί υπόψιν ότι στον ιατρικό τουρισμό οι παράγοντες ώθησης και έλξης σχετίζονται μεταξύ τους και καθορίζουν όχι μόνο την απόφαση του ταξιδιώτη, αλλά και την επιλογή του προορισμού του.

Μερικοί από αυτούς είναι:

-Το προσιτό κόστος μετακίνησης και διαμονής

-Η ποιότητα των υπηρεσιών

-Οι υπερσύγχρονες ιατρικές εγκαταστάσεις

-Η ποιότητα της μεταγενέστερης φροντίδας που θα λάβουν

-Ο χρόνος αναμονής για αντίστοιχες υπηρεσίες στη χώρα προέλευσης τους

-Η δυνατότητα συνδυασμού ιατρικής φροντίδας με ψυχαγωγία και ταξίδι

Όπως είπε και  ο Pollard σε πρόσφατο συνέδριο  στις ΗΠΑ, «υπήρχαν πάρα πολλοί πάροχοι ιατρικού τουρισμού που έρχονταν στις ΗΠΑ πριν από 4-5 χρόνια επειδή σκέφτηκαν ότι ήταν μια μεγάλη ευκαιρία», αλλά αυτό δεν αποδείχθηκε. Το μήνυμα είναι, σκεφτείτε το τοπικό, όχι παγκόσμιο – σκεφτείτε τις χώρες μέσα σε 3 ώρες ώρα πτήσης»
Η στόχευση των κατάλληλων πελατών είναι επίσης σημαντική. «Ποιος θα πληρώσει για αυτό – εργοδότες; Κυβερνήσεις; Ασθενείς; Ασφάλειες;»

Σε ένα σχεδιασμό με όραμα και μέλλον πρέπει οι επισημάνσεις αυτές να ληφθούν σοβαρά υπόψιν και ν αποτελούν την βάση του σχεδιασμού της πολιτείας για τον τουρισμό υγείας.

Αξίζει λοιπόν να δούμε κάποια δεδομένα για το τουρισμό υγείας στην Ε.Ε , παρόλα τα περιορισμένα, κατακερματισμένα και συχνά αναξιόπιστα δεδομένα, καθώς και διαφορετικούς ορισμούς του τουρισμού υγείας και των συνιστωσών του και οι οποίοι καθιστούν δύσκολη την εκτίμηση του μεγέθους και της ανάπτυξης του ως αγορά. Στην Ε.Ε28, καταγράφηκαν για το 2014 56 εκατομμύρια εγχώρια και 5,1 εκατομμύρια διεθνή ταξίδια συνολικά. Το μερίδιο του τουριστικού τουρισμού σε αυτά τα ταξίδια είναι μικρό, στο 4,3% όλων των αφίξεων.
Μόνο το 5,8% όλων των εγχώριων αφίξεων και μόνο το 1,1% όλων των διεθνών αφίξεων είναι τουριστικά ταξίδια υγείας.
Τα έσοδα στον τομέα του τουρισμού υγείας ανέρχονται συνολικά σε 47 δισ. ευρώ, ήτοι 4,6% όλα τα τουριστικά έσοδα και το 0,33% του ΑΕΠ της Ε.Ε28. Η εποχικότητα του ιατρικού τουρισμού διαφέρει από τον γενικό τουρισμό και τείνει να είναι λιγότερο έντονη. Ο τουρισμός  υγείας βοηθά πραγματικά να μην υπάρχει εποχικότητα στον τουρισμό ως σύνολο. Το μερίδιο των τουριστών υγείας που φτάνουν από χώρες εκτός της Ε.Ε ανέρχεται σε περίπου 6%.(European Parliament)

Για την επιτυχία του Ιατρικού τουρισμού σε μια χώρα και ειδικότερα στην Ελλάδα απαιτείται σωστή συνεργασία τόσο από την πλευρά της τουριστικής βιομηχανίας (ξενοδοχεία , μεταφορά ,ταξιδιωτικά πρακτορεία,facilitators) όσο και από την πλευρά των μονάδων υγείας και του Ιατρικού προσωπικού, καθώς οι γιατροί αποτελούν τον πυρήνα του Ιατρικού Τουρισμού και τις περισσότερες φορές και τον πρωταρχικό λόγο για την επιλογή του προορισμού.

Στους λόγους που οδηγούν στον Ιατρικό τουρισμό , πολύ σημαντικός είναι ο καθοριστικός ρόλος των διαμεσολαβητών (facilitator) στην τελική απόφαση για την αγορά του ταξιδιωτικού ιατρικού πακέτου. Οι πληροφορίες λόγω των διευρυμένων γνώσεων τους επηρεάζουν άμεσα τον ενδιαφερόμενο για την επιλογή του προορισμού.

Απαιτείται λοιπόν να υπάρχει η αναγκαία νομοθεσία για την επικοινωνία και την διασύνδεση όλων των παραπάνω μεταξύ τους . Η ελλειπής νομοθεσία όσον αφορά στην προστασία των ασθενών στην χώρα υποδοχής μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε περίπτωση ιατρικού λάθους ή αμέλειας, ενώ η διαχείριση της ιδιωτικότητας και άλλων δικαιωμάτων του διεθνή ασθενή ενδέχεται να αντιμετωπίζονται επιπόλαια.

Τέλος θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι οι πάροχοι σε χώρες υψηλού εισοδήματος εγκαθιστούν τους χώρους παροχής ιατρικών υπηρεσιών τους σε άλλα μέρη κάνοντας μια  πιο σοβαρή και πιο ισορροπημένη προσέγγιση στη μεταφορά δεξιοτήτων και γνώσεων, για να βοηθήσουν άλλες χώρες να χτίσουν τη δική τους υποδομή.» όπως δήλωσε πρόσφατα η Elizabeth Ziemba.