Ο «μπαμπούλας» των ΦΥΚ

Στα “Ταρταρα” καταποντίστηκε η Φαρμακευτική Δαπάνη τα χρόνια του μνημονίου, με τους πολίτες να αναγκάζονται να βάλουν βαθύτερη το χέρι στην τσέπη για να καλύψουν την αυξημένη συμμετοχή. Σημαντικό μέρος της μείωσης της δαπάνης, ωστόσο, καλύφθηκε από τις ίδιες τις φαρμακευτικές εταιρίες, μέσω υποχρεωτικών εκπτώσεων, μειώσεων τιμών και αναβολών στις διαδικασίες τιμολόγησης και αποζημίωσης.

Η πτώση της φαρμακευτικής δαπάνης, από το 2009 και μετά, έφθασε στο 60%, για να κλείσει το 2015 στα 2 δισ. ευρώ, ποσό που κατά γενική ομολογία δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της χώρας.

Η απάντηση των κυβερνήσεων της περιόδου της κρίσης, στην ανάγκη περιορισμού της σπατάλης και ελέγχου των δαπανών, ήταν η όλο και κλιμακούμενη επιβολή claw back και rebate στη Φαρμακοβιομηχανία, αλλά και η μετακύλιση σημαντικού μέρους του κόστους των φαρμάκων στους ίδιους τους ασθενείς, σε συνδυασμό με μειώσεις επί μειώσεων στις τιμές των πρωτότυπων φαρμάκων και στην καθυστέρηση αποζημίωσης των νέων σκευασμάτων.

Συγκεκριμένα, από 415 εκατ. ευρώ το 2012 οι πολίτες έχουν φθάσει να πληρώνουν για συμμετοχή στα φάρμακα 622 εκατ. ευρώ το 2014. Ακόμη, την ώρα που η Φαρμακευτική Δαπάνη μειωνόταν, το ποσοστό συμμετοχής και των φαρμακευτικών εταιρειών αυξανόταν μέσω rebate και clawback,από 9,4% το 2012 σε 21,4% το 2014.

Αυτή η εικόνα της Φαρμακευτικής Δαπάνης θα πρέπει, μάλιστα, να διατηρηθεί αμετάβλητη έως και το 2018, ανεξαρτήτως των προκλήσεων και των δυσκολιών.

Φάρμακα Ν. 3816

Με τα περιθώρια ελιγμού να είναι πλέον στενά και τις έως τώρα κινήσεις να μοιάζουν ανεπαρκείς, το Υπουργείο έχει στρέψει το βλέμμα του απευθείας στα φάρμακα της λίστας του Ν. 3816. Γνωστά και ως Φάρμακα για Σοβαρές Ασθένειες ή Φάρμακα Υψηλού Κόστους  στοχοποιούνται το τελευταίο διάστημα ως δομική αιτία στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ. Η λύση που προωθείται είναι η εφαρμογή κλειστού προϋπολογισμού, που θα αντιστοιχεί στη δαπάνη του 2014 συν 3%.

«Το επιχείρημα περί αλόγιστης χρήσης των φαρμάκων του Ν. 3816 είναι απολύτως αβάσιμο και κατά συνέπεια η επιβολή κλειστού προϋπολογισμού για τον περιορισμό της δαπάνης είναι απολύτως λανθασμένη», εξηγούν παράγοντες της αγοράς.

Πόσο κοστίζουν;

Η τελική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για φάρμακα του Ν. 3816 υπολογίζεται περίπου στα 860 εκατ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, η βασική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ, που έχει προβλεφθεί για τα «ακριβά φάρμακα» αφορά στην καταβολή περίπου 650 εκατ. ευρώ για σκευάσματα που χορηγούνται μετά από νοσοκομειακή διάγνωση και ενδονοσοκομειακή αρχική χορήγηση, αλλά συνεχίζουν να λαμβάνονται και εκτός νοσοκομείου (Κατηγορία 1Β). Αυτό το ποσό αποτελεί το 25% της συνολικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ για φάρμακα, που ανέρχεται στα 2,530 δισ. ευρώ. 

Ωστόσο, το 2014 ο ΕΟΠΥΥ κλήθηκε να αναλάβει σημαντικό κομμάτι της δαπάνης των λεγόμενων ΦΥΚ, λόγω της χρηματοδοτικής ασφυξίας των νοσοκομείων.

Ο ΕΟΠΥΥ, λοιπόν, ξόδεψε άλλα 210 εκατ. ευρώ για φάρμακα αποκλειστικής νοσοκομειακής χρήσης (Κατηγορία 1Α), τα οποία αδυνατούσαν να προσφέρουν τα Νοσοκομεία και την ευθύνη ανέλαβαν κυρίως τα φαρμακεία του Οργανισμού.

Αλλά, αυτή η αύξηση της δαπάνης του Ν. 3816 δεν σχετίζεται με κάποια στρέβλωση της ελληνικής αγοράς, αλλά αποτελεί μια διεθνή θεραπευτική στροφή, σε καινοτόμα, στοχευμένα και εξατομικευμένα φάρμακα για τις σοβαρές ασθένειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι βιολογικοί παράγοντες, η χρήση των οποίων στην Ελλάδα είναι κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Στελέχη της φαρμακευτικής αγοράς εκτιμούν ότι η επιβολή κλειστού προϋπολογισμού, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν επαρκεί για να οδηγήσει στην εξοικονόμηση πόρων, άλλωστε το ΕΣΥ δεν είναι δομημένο για να εφαρμόζει ένα τέτοιο μέτρο.  Χρειάζονται πρώτα, ουσιαστικές διαρθρωτικές αλλαγές για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ΕΣΥ. Τα γενόσημα μπορούν να οδηγήσουν σε εξοικονόμηση δαπανών, ενώ τα χρήματα που μπορούν να εξοικονομηθούν από τη λήξη των πατεντών μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην επιβίωση του συστήματος.