Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μειώνει τη θνησιμότητα από καρκίνο των πνευμόνων. Εκτιμάται ότι ο προληπτικός έλεγχος του καρκίνου των πνευμόνων είναι ζωτικής σημασίας για όσους ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) αναφέρουν ότι σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, προληπτικός έλεγχος για καρκίνο των πνευμόνων συνιστάται σε άτομα ηλικίας 50-80 ετών που είναι ενεργοί ή πρώην καπνιστές και σε όσους έχουν ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 20 πακέτα-έτη (π.χ., ένα πακέτο την ημέρα για 20 χρόνια ή δύο πακέτα για 10 χρόνια).
Προσυμπτωματικός έλεγχος
Η υπολογιστική τομογραφία χαμηλής δόσης (LDCT) είναι μια ανώδυνη και χαμηλής ακτινοβολίας εξέταση που μπορεί να εντοπίσει τον καρκίνο σε πρώιμο στάδιο, πριν εμφανιστούν συμπτώματα. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να ενθαρρύνει τη διακοπή του καπνίσματος.
Σύμφωνα με μεγάλη κλινική μελέτη που διεξήχθη στο Houston, Texas των ΗΠΑ και δημοσιεύθηκε προσφάτως, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που συνδυάζει εντατική συμβουλευτική και φαρμακευτική αγωγή διακοπής του καπνίσματος μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό.
Σε πληθυσμό άνω 600 ενηλίκων καπνιστώνσχεδόν το 40% των συμμετεχόντων που έλαβαν μέρος σε ένα εντατικό πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος είχαν σταματήσει το κάπνισμα, μετά από μια περίοδο θεραπείας 3 μηνών, και δεν είχαν υποτροπιάσει. Περίπου δε το 25% αυτών που παραπέμφθηκαν σε τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης διακοπής του καπνίσματος πέτυχαν το ίδιο αποτέλεσμα.
Ο ρόλος του καπνίσματος
Το κάπνισμα ευθύνεται για σχεδόν 9 στους 10 θανάτους από καρκίνο των πνευμόνων, αλλά η διακοπή του είναι εξαιρετικά δύσκολη. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, μόνο περίπου το 9% των ενηλίκων καπνιστών κατάφεραν να διακόψουν επιτυχώς το κάπνισμα τον τελευταίο χρόνο.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η έγκαιρη ανίχνευση μέσω τακτικών προσυμπτωματικών ελέγχων με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο των πνευμόνων σε άτομα με ιστορικό βαριάς καπνιστικής συνήθειας. Δεδομένου ότι το 60% των ατόμων που πληρούν τα κριτήρια για ετήσιο προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου των πνευμόνων εξακολουθούν να καπνίζουν, η Ομάδα Εργασίας Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ και άλλες ιατρικές ομάδες συνιστούν στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να χρησιμοποιούν τον έλεγχο ως ευκαιρία για παροχή συμβουλευτικής διακοπής του καπνίσματος.
Η μελέτη αυτή, που διεξήχθη σε κλινική θεραπείας καπνίσματος στο Houston, συμπεριέλαβε 630 άτομα που κάπνιζαν κατά μέσο όρο 20 τσιγάρα την ημέρα. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες θεραπείας:
- Παραπομπή σε τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης: Οι συμμετέχοντες παραπέμφθηκαν σε τηλεφωνική γραμμή για σύντομη συμβουλευτική διακοπής του καπνίσματος και έλαβαν 12 εβδομάδες τυπικής θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης.
- Υποστήριξη από ακτινολόγο: Οι συμμετέχοντες παραπέμφθηκαν σε τηλεφωνική γραμμή, αλλά έλαβαν βοήθεια από τον ακτινολόγο του προσυμπτωματικού ελέγχου για την επιλογή και διαχείριση των φαρμάκων διακοπής του καπνίσματος.
- Ολοκληρωμένη φροντίδα: Οι συμμετέχοντες έλαβαν εντατική συμβουλευτική από εξειδικευμένους επαγγελματίες και ιατρικό προσωπικό και προσφέρθηκαν διάφορα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων συνδυασμών φαρμάκων διακοπής του καπνίσματος. Το πρόγραμμα θεραπείας παρέχεται στην ίδια κλινική όπου οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν στην εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου.
Οι συμμετέχοντες στην ομάδα ολοκληρωμένης φροντίδας είχαν τον ίδιο σύμβουλο καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος και έλαβαν κατά μέσο όρο οκτώ συνεδρίες συμβουλευτικής.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης υπογραμμίζουν τη σημασία της εντατικής και ολοκληρωμένης υποστήριξης για τη διακοπή του καπνίσματος, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο των πνευμόνων. Η ενσωμάτωση τέτοιων προγραμμάτων μπορεί να αυξήσει σημαντικά τα ποσοστά επιτυχούς διακοπής του καπνίσματος, συμβάλλοντας στη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο των πνευμόνων.
