Ο θηλασμός “ασπίδα” για τη δια βίου ανάπτυξη του μικροβιώματος

Καθοριστικές για τη μακροχρόνια σωματική υγεία όπως και για τη γνωστική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του ανθρώπου, είναι οι πρώτες 1.000 ημέρες ζωής. Στο διάστημα αυτό, το εντερικό επιθήλιο των βρεφών εποικίζεται από μη παθογόνους μικροοργανισμούς που προέρχονται από το δέρμα και το μαζικό αδένα της μητέρας, γνωστούς ως μικροβίωμα.

Οι μικροοργανισμοί αυτοί δρουν αποδεδειγμένα προστατευτικά έναντι λοιμώξεων καθώς εμποδίζουν τον αποικισμό από άλλα παθογόνα βακτήρια, που δυνητικά διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Ειδικότερα, η σύσταση του μικροβιώματος έχει συσχετιστεί με άσθμα, παχυσαρκία και νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Νεότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι το μικροβίωμα των παιδιών που θηλάζουν είναι διαφορετικό από των παιδιών που δεν θηλάζουν, υπογραμμίζοντας την αξία του μητρικού θηλασμού κατά τη διάρκεια των πρώτων 1.000 ημερών ζωής. Συγκεκριμένα, επιστήμονες βρήκαν πως το μητρικό γάλα, τόσο με τα συστατικά του όσο και με την επίδρασή του στη σύνθεση του μικροβιώματος, επιδρά ευεργετικά στην εμφάνιση ορισμένων γενετικών χαρακτηριστικών μέσω των επιγενετικών μηχανισμών (μηχανισμός μεταβολών στην έκφραση του γενετικού υλικού, κάτω από την επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων που δυνητικά κληρονομούνται).

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η UNICEF συστήνουν αποκλειστικό μητρικό θηλασμό μέχρι το τέλος του 6ου μήνα και συνέχιση του θηλασμού παράλληλα με τη χορήγηση στερεών τροφών μέχρι τα 2 έτη (ανάλογα με την επιθυμία της δυάδας μητέρα-παιδί).

Άλλα οφέλη του Μητρικού Θηλασμού

Το μητρικό γάλα αποτελεί την καταλληλότερη μορφή σίτισης για τα βρέφη, καθώς περιέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά (σάκχαρα, πρωτεΐνες, λίπη, ιχνοστοιχεία) απόλυτα προσαρμοσμένα στις ανάγκες του βρέφους για το οποίο προορίζεται. Επιπλέον, το μητρικό γάλα είναι πλούσιο σε κύτταρα, ορμόνες και ανοσοσφαιρίνες.

Όπως έχει αποδειχθεί στατιστικά, ο Μητρικός Θηλασμός μειώνει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης λοιμώξεων στο βρέφος (ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού, πεπτικού, ωτίτιδων), τον κίνδυνο του συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου και της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας στα παιδιά. Δρα προστατευτικά στην εμφάνιση παιδικής παχυσαρκίας, ενώ υπάρχει συζήτηση για τα ερευνητικά δεδομένα που αφορούν στη μείωση των αλλεργικών εκδηλώσεων και του σακχαρώδη διαβήτη. Αρκετές μελέτες εστιάζουν, επίσης, στην επίδραση του Μητρικού Θηλασμού στη νευροαναπτυξιακή εξέλιξη του παιδιού.

Αν και το μητρικό γάλα φαίνεται να συμβάλει στην καλύτερη γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη, λόγω των συστατικών του αλλά και της ενίσχυσης του δεσμού μητέρας-παιδιού, επισημαίνεται ότι δεν αποτελεί αποδεδειγμένα καθοριστικό παράγοντα. Οι ειδικοί, πάντως, θεωρούν την αξία του μητρικού γάλακτος αδιαμφισβήτητη για τα πρόωρα νεογνά, τόσο ως προς τη διατροφική του αξία όσο και για την πρόληψη λοιμώξεων και κυρίως της νεκρωτικής εντεροκολίτιδας.

Όσον αφορά τις μητέρες, ο Μητρικός Θηλασμός συμβάλλει στη γρήγορη απώλεια βάρους μετά τον τοκετό και μειώνει την επίπτωση του καρκίνου του μαστού (4,3% για κάθε χρόνο θηλασμού). Πρόσθετα, φαίνεται να μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών και τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη και δυσλιπιδαιμίας.

Η αύξηση του Μητρικού Θηλασμού σε παγκόσμια κλίμακα εκτιμάται ότι μπορεί να αποτρέψει 823.000 θανάτους παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών ετησίως και 20.000 θανάτους από καρκίνο του μαστού» (The Lancet 2016).