Ο τοκετός από μαίες/τές μέσα στις δεκαετίες

Tης Κωνσταντίνας Νούσια,

Μαίας, RM, MSc, PhD(c)

Η παρούσα μελέτη* αποσκοπεί στην παρουσίαση και στατιστική ανάλυση της εξέλιξης των γεννήσεων στην Ελλάδα ανάλογα με το πρόσωπο που παραστάθηκε στον τοκετό, για τη χρονική περίοδο 1956-2010. Παρουσιάζονται αναλυτικά και κατά έτος ο αριθμός των γεννήσεων ζώντων στους οποίους παραστάθηκε Ιατρός ή Μαία/Μαιευτής καθώς και οι διαχρονικές εξελίξεις, για μια περίοδο 55 ετών (1956-2010).

Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) και παρουσιάζονται μετά από στατιστική επεξεργασία των συγγραφέων.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (%) ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΙΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1956-2010)

(Ι )37,80% → 99,91%
(Αύξηση 62,11 ποσοστιαίες μονάδες,
Αύξηση 2,6 φορές)

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (%) ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΑΙΑ-ΜΑΙΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1956-2010) (Ι) 39,45%→0,06%
(Μείωση 631 φορές)

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (%) ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΑΙΑ-ΜΑΙΕΥΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (2008-2010) 0,06%→0,27%
(Αύξηση 4,5 φορές)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Οι γυναίκες που έλαβαν Φροντίδα από Μαία-Μαιευτή είχαν μικρότερο κίνδυνο για:
Παρατεταμένη νοσηλεία μετά τον τοκετό (RR=0,90)
Επισκληρίδιο ή άλλου είδους τοπική Αναισθησία (RR=0,81)
Περινεοτομία (RR=0,82)
Επεμβατικό τοκετό (Σικυουλκία-Εμβρυουλκία) (RR=0,86)

Και αυξημένη πιθανότητα για:
Αυτόματο κολπικό τοκετό (RR=1,04)
Αίσθημα ελέγχου κατά τον τοκετό (RR=1,74)
Έναρξη θηλασμού (RR=1,35)
Τα νεογνά τους νοσηλεύτηκαν κατά μέσο όρο 2 ημέρες λιγότερο στην μονάδα νεογνών

Οι γυναίκες που έλαβαν φροντίδα Μαίας-Μαιευτού από την αρχή της κύησης είχαν μικρότερο κίνδυνο αποβολής 1ου και 2ου τριμήνου (<24 εβδομάδες) (RR=0,79)

Η πιο πρόσφατη τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη κλινική μελέτη (RCT)
Lancet. 2013 Sep 16.[Epub ahead of print]

Caseload midwifery care versus standard maternity care for women of any risk: M@NGO, a randomised controlled trial.
Tracy SK, Hartz DL, Tracy MB, Allen J, Forti A, Hall B, White J, Lainchbury A, Stapleton H, Beckmann M, Bisits A, Homer C, Foureur M, Welsh A, Kildea S.
Midwifery and Women’s Health Research Unit, University of Sydney, Royal Hospital for Women, Randwick, NSW, Australia.

Caseload midwifery care versus standard maternity care for women of any risk: M@NGO, a randomised controlled trial.

1748 έγκυοι τυχαιοποιήθηκαν
871 → Μαία
877 → Standard Care

Δε διαπιστώθηκε διαφορά στη συχνότητα καισαρικής συνολικά (p = 0.26).

Στην ομάδα των Μαιών η συχνότητα της προγραμματισμένης (elective) καισαρικής ήταν 28% μικρότερη (RR = 0.72, 0.52 – 0.99)

Η έκβαση του τοκετού ήταν παρόμοια μεταξύ των δύο ομάδων (Apgar Score, συχνότητα προώρου τοκετού, συχνότητα εισόδου σε μονάδα νεογνών).

Το κόστος ήταν μικρότερο στην ομάδα των Μαιών

ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (Ι)

Η περίοδος 1956-2008 χαρακτηρίζεται από τη δραματική μείωση του αριθμού και του ποσοστού των γεννήσεων από Μαίες-Μαιευτές στην Ελλάδα.

Το 1956 οι γεννήσεις από Μαίες-Μαιευτές (61.039) αποτελούσαν το 39,45% του συνόλου των γεννήσεων.

Το 2008 μόλις 74 γεννήσεις (1/1599) διεκπεραιώθηκαν από Μαία-Μαιευτή (Μείωση 825 φορές) αποτελώντας μόλις το 0,06% του συνόλου (Μείωση 631 φορές).

Το ποσοστό των γεννήσεων από Μαίες-Μαιευτές κυμαίνεται σε επίπεδα <1% από το 1993 και <0,5% από το 1999 ως σήμερα.

Ενθαρρυντικό στοιχείο αποτελεί η αύξηση την τελευταία 2ετία (2008-2010) των γεννήσεων στις οποίες παραστάθηκε Μαία-Μαιευτής από 74 σε 309 (Αύξηση 4,2 φορές) και της αναλογίας των γεννήσεων αυτών από 1/1599 σε 1/371 (Αύξηση 4,3 φορές).

ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (ΙΙ)

Η Ιατρικοποίηση του τοκετού αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της γενικότερης τάσης ιατρικοποίησης, τα τελευταία χρόνια, διαφόρων φυσικών λειτουργιών και σταδίων της ανθρώπινης ζωής: γέννηση, εφηβεία, εμμηνόπαυση, πένθος κλπ.

Ασφαλώς, η κατάλληλη χρήση Ιατρικών Μαιευτικών Πρακτικών έχει αυξήσει σημαντικά την ασφάλεια του τοκετού για την μητέρα και το νεογνό και έχει συντελέσει αποφασιστικά στη ραγδαία μείωση της Μητρικής και Νεογνικής Νοσηρότητας και Θνησιμότητας.

Η “τυφλή” χρήση της τεχνολογίας και της φαρμακολογίας σε κάθε τοκετό είναι όχι μόνο περιττή και κοστοβόρος αλλά μπορεί να αποβεί και επιζήμια.

Οι περισσότερες κυήσεις και τοκετοί δεν απαιτούν Ιατρική παρέμβαση.

ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (ΙΙΙ)

Οι Μαίες-Μαιευτές Ανωτάτης Εκπαίδευσης είναι όχι μόνο τα επαρκή αλλά και τα πλέον κατάλληλα πρόσωπα για τη διεκπεραίωση του φυσιολογικού τοκετού αντιμετωπίζοντας τον τοκετό ως φυσικό γεγονός και δίνοντας έμφαση στις ψυχολογικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές παραμέτρους της διαδικασίας και στην λελογισμένη χρήση της τεχνολογίας και της φαρμακευτικής παρέμβασης. Η παρουσία της Μαίας-Μαιευτή στον τοκετό θα αποτελέσει και τη φυσική γέφυρα για τη συμβολή του κατά την περίοδο της λοχείας στην προαγωγή του θηλασμού και την εδραίωση της υγιούς σχέσης της μητέρας με το νεογνό.

ΣΥΝΟΨΗ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (ΙV)

Στην Ελλάδα, όπως και σε αρκετές άλλες χώρες, οι τοκετοί που αναλαμβάνονται αποκλειστικά από Μαίες-Μαιευτές αποτελούν ένα μικρό ποσοστό. Το γεγονός αυτό αποδίδεται στην προκατάληψη των γυναικών και των οικείων τους, στην έλλειψη ενημέρωσης, στο νομοθετικό πλαίσιο, τις πολιτικές των Μαιευτηρίων και την ανεπαρκή στήριξη από το Ιατρικό Προσωπικό.

Έχει καταδειχθεί ότι η διεκπεραίωση του φυσιολογικού τοκετού από την Επιστήμονα Μαία-Μαιευτή αποτελεί επιλογή ασφαλή και αποτελεσματική από πλευράς κόστους. (Tracy et al, 2013, Johantgen et al, 2012, Sandall et al, 2009, Janssen et al, 2007, Gabay & Wolfe, 1997, Turnbull et al, 1996, Harvey et al, 1996)

Για την απαγκίστρωση από το ιατροκεντρικό μοντέλο τοκετού απαιτείται βελτίωση της εκπαίδευσης των νέων Μαιών-Μαιευτών και του νομοθετικού πλαισίου, μεγαλύτερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των γυναικών, προοδευτικότερη στροφή των πολιτικών των Μαιευτηρίων και ενίσχυση της συνεργασίας και της στήριξης από τους Ιατρούς Μαιευτήρες.

*Η εργασία ανακοινώθηκε στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Ψυχοπροφυλακτικής Εταιρείας.