Οδηγίες για το σύνδρομο θρομβώσεων μετά από εμβολιασμό με AstraZeneca

Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία εξέδωσε οδηγίες για τη διάγνωση και θεραπεία ασθενών, που εμφανίζουν σύνδρομο θρομβώσεων μετά από εμβολιασμό με το εμβόλιο της AstraZeneca.

Συγκεκριμένα, το Vaccine–Induced Prothrombotic Immune Thrombocytopenia ή  σύνδρομο VIPIT αποτελεί μια πολύ σπάνια, αλλά σοβαρή επιπλοκή. Πρόκειται για συνδυασμό θρομβοπενίας και θρομβώσεων σε ασυνήθεις θέσεις, συχνότερα στους φλεβώδεις κόλπους του εγκεφάλου και στα σπλαγχνικά αγγεία.

Το σύνδρομο έχει καταγραφεί σε 1 έως 8 περιπτώσεις ανά 1.000.000 δόσεων. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα διαθέσιμα δεδομένα, η επιπλοκή παρουσιάζεται κατά κανόνα σε γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 55 ετών. Ο χρόνος εμφάνισης του συνδρόμου κυμαίνεται από 4 έως 28 ημέρες μετά τον εμβολιασμό.

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει αποδεδειγμένη συσχέτιση του συνδρόμου με προηγούμενο ιστορικό θρόμβωσης, θρομβοπενία ή κληρονομική θρομβοφιλία.

Μείζονος σημασίας είναι η έγκαιρη αναγνώριση του συνδρόμου VIPIT και η κατάλληλη αντιμετώπιση για την αίσια έκβαση των ασθενών.

Διαχείριση περιστατικών

Οι  εμβολιασμένοι που εμφανίζουν μόνο θρομβοπενία ή μόνο θρόμβωση  θα πρέπει να κάνουν εξετάσεις, να λαμβάνουν την ενδεδειγμένη θεραπευτική αγωγή και να είναι υπό στενή παρακολούθηση.

Εφόσον ο ασθενής που εμφανίζεται με θρομβοπενία (αιμοπετάλια <150.000/μL) και θρόμβωση ή συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με φλεβική ή αρτηριακή θρόμβωση (ζάλη, επίμονη και σοβαρή κεφαλαλγία, διαταραχές όρασης, εστιακή νευρολογική συνδρομή, κοιλιακό ή θωρακικό άλγος, δύσπνοια, οίδημα και ερυθρότητα σκέλους, ωχρότητα και ψυχρότητα άκρου), εντός 28 ημερών από τον εμβολιασμό, η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία σημειώνει πως θα πρέπει να προβούν σε:

• Γενική αίματος και επίχρισμα για την επιβεβαίωση της θρομβοπενίας

και τη διαφορική διάγνωση εναλλακτικών αιτίων αυτής

• Έλεγχος πήξης που περιλαμβάνει PT, aPTT, ινωδογόνο και D-dimers

• Διαγνωστικός απεικονιστικός έλεγχος για ανάδειξη αρτηριακής ή φλεβικής θρόμβωσης, ανάλογα με τα συμπτώματα του ασθενούς.

ΗΕλληνική Αιματολογική Εταιρεία τονίζει ότι σε περίπτωση αυξημένων επιπέδων D-dimers και θρομβοπενίας (χωρίς άλλα παθολογικά ευρήματα από το επίχρισμα του αίματος) και παρουσίας κλινικών ή απεικονιστικών ενδείξεων θρόμβωσης, εκτιμάται πως είναι πιθανή η διάγνωση VIPIT.

Για την επιβεβαίωση του συνδρόμου VIPIT απαιτείται διαγνωστικός έλεγχος για ΗΙΤ, που περιλαμβάνει δύο στάδια:

– Ανίχνευση αντισωμάτων έναντι του συμπλέγματος PF4 και ηπαρίνης με ανοσολογική μέθοδο (ELISA) και

– Λειτουργική δοκιμασία της ικανότητας των αντισωμάτων για ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων.

Ο έλεγχος αντισωμάτων για ΗΙΤ παρουσιάζει μεγάλη ευαισθησία για τη διάγνωση του συνδρόμου VIPIT, δεν είναι αναγκαίο να γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά, όταν κριθεί απαραίτητη, διενεργείται μόνο στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο.

Κατά την  Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία, η θεραπεία των ασθενών (παρόμοια με τη θεραπεία του συνδρόμου ΗΙΤ) περιλαμβάνει:

• Αποφυγή χορήγησης οποιασδήποτε μορφής ηπαρίνης (κλασσικής ή χαμηλού μοριακού βάρους) και χορήγηση εναλλακτικής αντιπηκτικής αγωγής σε θεραπευτική δόση, παρεντερικά (Fondaparinux/Arixtra^®) ή από του στόματος (DOACs: rivaroxaban/Xarelto^®, apixaban/Eliquis^®, ή dabigatran etexilate/Pradaxa^®). Επισημαίνεται ότι απαγορεύεται η χορήγηση ηπαρίνης για οποιοδήποτε λόγο πχ ηπαρινισμός φλεβοκαθετήρων
• Αποφυγή μετάγγισης αιμοπεταλίων, εκτός αν υπάρχει απειλητική για τη ζωή αιμορραγία
• Xορήγηση ενδοφλέβιας ανοσοσφαιρίνης (IVIG) σε δόση 1g/kg ΣΒ/ημέρα για 2 ημέρες
• Xορήγηση στεροειδών (Δεξαμεθαζόνη 40mg/ημέρα για τέσσερις ημέρες)
• Θεραπευτική πλασμαφαίρεση μπορεί να απαιτηθεί σε πολύ σοβαρές και/ή ανθεκτικές καταστάσεις. Στις περιπτώσεις αυτές συστήνεται επικοινωνία με αιματολόγο.
• Χορήγηση αντιαιμοπεταλιακών παραγόντων δεν συνιστάται με βάση την μέχρι τώρα υπάρχουσα εμπειρία
• Αποφυγή χορήγησης αγωνιστών της θρομβοποιητίνης (Romiplostin, Eltrombopag)

H Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία υποστηρίζει πως μπορεί να χρειαστεί η συνεργασία του θεράποντος ιατρού με αιματολόγο σε περιπτώσεις που υπάρχουν διλήμματα διαφορικής διάγνωσης μεταξύ του συνδρόμου VIPIT και άλλων συνδρόμων που συνδυάζουν θρομβοπενία και θρόμβωση (ΔΕΠ, Θρομβωτική Μικροαγγειοπάθεια, αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο).

Οι θεράποντες ιατροί, οι οποίοι χρειάζονται συμβουλευτική υποστήριξη, μπορούν να επικοινωνούν με εξειδικευμένους αιματολόγους μέσω της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας ( τις εργάσιμες ημέρες και ώρες: 210 7211806).