Πριν από λίγες μέρες, ανακοινώθηκαν νέα σοκαριστικά στοιχεία για τη συνεχιζόμενη αύξηση θανάτων χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Ζητήσαμε λοιπόν τις απόψεις των εκπροσώπων 3 συλλόγων ασθενών-χρηστών, που ξέρουν τα προβλήματα από πρώτο χέρι, ώστε να δούμε ποια είναι τα αίτια και τι πρέπει να κάνει η Πολιτεία για να λύσει το πρόβλημα.
Πρόκειται για το Γιώργο Καλαμίτση (Γ.Κ.), πρόεδρο του Δ.Σ. του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας», το Μάριο Ατζέμη (Μ.Α.), Συντονιστή Δράσεων Μείωσης Βλάβης του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή» και το Χρήστο Αναστασίου από Δίκτυο Ομοτίμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών.
Οι απαντήσεις τους φωτίζουν τις πιο σκοτεινές πλευρές του φαινομένου και αποκαλύπτουν ότι ο «Βασιλιάς είναι γυμνός». Κύρια αιτία θανάτου δεν είναι η υπερδοσολογία, αλλά η ελλιπής υγειονομική φροντίδα, όπως καταγγέλλουν. Ανάμεσα στα άλλα, ζητούν να δημιουργηθούν ειδικές δομές για τη μείωση της βλάβης, να ενισχυθούν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, να γίνει ευρέως διαθέσιμη η ναλοξόνη, να δημιουργηθούν κινητές μονάδες εποπτευόμενες χρήσης και να ανασχεδιαστούν οι μονάδες του ΟΚΑΝΑ, οι οποίες πρέπει να προσφέρουν όλες τις διαθέσιμες θεραπείες και όχι μόνο τη βουπρενορφίνη σε μορφή χαπιού.
Συνεντεύξεις στον Αιμίλιο Νεγκή
enegis@yahoo.com
Γιώργος Καλαμίτσης, πρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας»
Η αυξημένη θνησιμότητα των χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών (ΧΕΝ) που παρατηρείται στην χώρα μας δεν αποδίδεται μονάχα στην υπερδοσολογία από χρήση ουσιών. Αυτή αφορά μόλις το 30% των περιπτώσεων. Βασικότερη αιτία θανάτου των χρηστών αποτελεί η ελλιπέστατη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψη που λαμβάνουν. Οι βασικότερες αιτίες θανάτου των χρηστών αφορούν τα λοιμώδη νοσήματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται κυρίως η λοίμωξη από HIV(AIDS) και η Ηπατίτιδα C, ο καρκίνος του ήπατος, οι καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις και οι τραυματισμοί.
Οι ΧΕΝ αποτελούν πληθυσμιακή ομάδα με ιδιαιτερότητες που οφείλουμε να αναγνωρίσουμε και να σεβαστούμε. Οι συννοσηρότητες αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό. Λοιμώδη νοσήματα, ψυχιατρικές παθήσεις και φυσικά εξάρτηση οδηγούν τους ΧΕΝ να ζητάνε ποικίλες υπηρεσίες υγείας. Ο μέχρι στιγμής τρόπος διαχείρισης απαιτεί από τους ΧΕΝ να διανύουν μεγάλες αποστάσεις και χρόνους αναμονής σε μη φιλόξενο και συνήθως επικριτικό περιβάλλον των εκάστοτε κλινικών.
Αυτές είναι οι βασικές αιτίες που έχουν οδηγήσει αρκετούς από αυτούς να αμελήσουν τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε στις μεγάλες πόλεις αλλά και στην περιφέρεια δομές υγείας που θα προσφέρουν ολιστική φροντίδα και θεραπεία για τις πολλαπλές και αλληλένδετες παθήσεις που συνδέονται με τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών.
Η Πολιτεία, με τη συνέργεια της επιστήμης, έχει χρέος να κινητοποιηθεί προσεγγίζοντας το ζήτημα της θνησιμότητας των ΧΕΝ με ευαισθησία και σοβαρότητα. Η ανθρώπινη ζωή δεν είναι πολυτέλεια, είναι δικαίωμα.
Η Ναλοξόνη αποτελεί το αντίδοτο της υπερδοσολογίας από οπιοειδή και λειτουργεί ως “σωτήρια λέμβος” αποτρέποντας το θάνατο του χρήστη. Αποτελεί επί της ουσίας ένα ασφαλές και εύχρηστο φάρμακο διάσωσης.
Στην Ελλάδα η χορήγησή της περιορίζεται εντός συγκεκριμένων πλαισίων. Το ΕΚΑΒ αλλά και οι Οργανισμοί ΟΚΑΝΑ και ΚΕΘΕΑ έχουν τη δυνατότητα χορήγησης της Ναλοξόνης. Όμως αυτή η πρακτική δεν δίνει απάντηση στο πρόβλημα. Οι περισσότεροι θάνατοι από υπερδοσολογία συμβαίνουν στο σπίτι.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα δεδομένα που αφορούν τη θνησιμότητα των χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών στη χώρα μας, σημαντική συνιστώσα αποτελεί η υπερδοσολογία από οπιοειδή. Ποσοστό που αγγίζει έως και το 30% των θανάτων θα μπορούσε να αποφευχθεί με την ευρεία χρήση της Ναλοξόνης.
Η Πολιτεία έχει χρέος να κινητοποιηθεί άμεσα προκειμένου να διευρυνθεί η χρήση της από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, τους ομότιμους τους και το ευρύτερο περιβάλλον τους. Συγκεκριμένα, η οικογένεια του κάθε χρήστη πρέπει να αποκτήσει πρόσβαση στην ουσία αλλά και να λάβει την στοιχειώδη εκπαίδευση ως προς τον τρόπο χορήγησής της σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού υπερδοσολογίας.
Η έκκληση για την διεύρυνση της χρήσης της Ναλοξόνης θα πρέπει να αποκτήσει χαρακτήρα επείγοντος και να αποφευχθούν οι περαιτέρω καθυστερήσεις ως προς την υλοποίησή της. Η προστασία της ανθρώπινης ζωής θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα των πολιτικών της ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας.
Μάριος Ατζέμης, Συντονιστής Δράσεων Μείωσης Βλάβης του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή»
Θα έλεγα πρώτα από όλα πως η μεγαλύτερη εμπειρία μου δεν είναι απο το street working, αλλά ως χρήστης στο δρόμο κάτι που μου έχει επιτρέψει να γνωρίζω και τις δύο πλευρές. Αυτή της παροχής υπηρεσιών, αλλά και το πόσο αποκλεισμένος μπορεί να αισθάνεται κάποιος και πόσο κυνηγημένος. Δεν έχουμε επιδημία μόνο στη Θεσσαλονίκης αλλά και στην Αθήνα δυστυχώς. Φαίνεται πως τα ”μαθήματα” που πήραμε από το πρώτο outbreak δεν κρατήσαν πολύ. Αυτό που άμεσα πρέπει να γίνει είναι να συνεργαστούν όλοι μαζί οι εμπλεκόμενοι φορείς κρατικοί και μη -κυβερνητικοί όπως είχε γίνει και τότε τόσο σε επίπεδο δρόμου όσο και στο σχεδιασμό μέτρων αναχαίτισης . Θα πρέπει να λειτουργήσουν απρόσκοπτα και να ενισχυθούν προγράμματα όπως ο ”Αριστοτέλης” και ο ”Αλέξανδρος”. Οι οργανώσεις βάσης να ενισχυθούν άμεσα, υλικοτεχνικά και με σύνεργα χρήσης . Μπορούμε σαν οργανώσεις που διαθέτουμε ομοτίμους (peers) και που μιλάμε την ίδια γλώσσα με τους ανθρώπους που κάνουν χρήση να λειτουργήσουμε ευεργετικά γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ αυτών και του συστήματος υγείας . Είναι κάτι που επεσήμανε άλλωστε ο καθηγητής Άγγελος Χατζάκης. Σχετικά με τα σοκαριστικά στοιχεία για την θνησιμότητα που δεν είναι μόνο από HIV λοίμωξη, αλλά και από υπερβολική δόση, θα πρέπει άμεσα να γίνει προσβάσιμη η ναλοξόνη στους χρήστες και τους συλλόγους τους, στις οικογένειες τους και τους ανθρώπους τους εγγύτερου τους περιβάλλοντος. Θα πρέπει όπως και να έχει να δημιουργηθούν περισσότερες δομές στέγασης που λειτουργούν ευεργετικά προς την κατάσταση των χρηστών, γιατί τους διασυνδέουν πολλαπλά με υπηρεσίες αλλά και να λειτουργήσουν άμεσα και οι κινητές μονάδες των ΧΕΧ του Δήμου/ΟΚΑΝΑ.
Οι άνθρωποι πεθαίνουν κυρίως λόγω του στίγματος που επιφέρει η χρήση ουσιών. Είναι τεράστιο αυτό το στίγμα και λειτουργεί κατακρεουργητικά . Οι Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων (ΜΕΛ) είναι υποστελεχωμένες πλέον και σε πολλές περιπτώσεις είναι ανέτοιμες να δεχθούν τον συγκεκριμένο πληθυσμό. Ας μου επιτραπεί να μην επεκταθώ παραπάνω σε αυτό , απλά να σημειώσω πως επειδή σημαντικό κομμάτι της δουλείας μου και της Θετικής Φωνής είναι η διασύνδεση οροθετικών χρηστών με τις ΜΕΛ, πλέον εργαζόμαστε με συγκεκριμένες μονάδες που μπορούν να σηκώσουν αυτό το φορτίο. Οι ΜΕΛ πρέπει να ενισχυθούν άμεσα. Πρέπει να ασκηθεί πίεση στο Υπουργείο Υγείας και στην κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση όπως άλλωστε τόνισε εμφατικά και ο κ. Χατζάκης. Θα πρέπει επίσης να γίνει άμεση και γενναία ενίσχυση των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που δρουν στο πεδίο και είναι στελεχωμένες από ομότιμους, που λειτουργούν σαν peer navigators /πλοηγοί ομότιμων, κάτι που θα φέρει άμεσα αποτελέσματα, όσον αφορά την διασύνδεση των ανθρώπων. Φυσικά για την καταπολέμηση του στίγματος θα ήταν χρήσιμα τα ενημερωτικά/εκπαιδευτικά σεμινάρια σε επαγγελματίες υγείας σχετικά με τον HIV, την προβληματική χρήση και την μείωση βλάβης.
Χρήστος Αναστασίου, μέλος του Δικτύου Ομοτίμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών
Για αρχή θα θέλαμε να θυμίσουμε τον ρόλο και την συμπαράσταση της εκλιπούσης Μανίνας Τερζίδου. Υπήρξε από τους λίγους ανθρώπους που είχε καταλάβει πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή της πληττόμενης κοινότητας στον σχεδιασμό και τις αποφάσεις που την αφορούν!
Ήταν τιμή μας που την γνωρίσαμε και ενώσαμε τις δυνάμεις μας μαζί με άλλους από την κοινωνία των πολιτών, για την θέσπιση των Αιθουσών Κατανάλωσης (Ψυχοδραστικων) Ουσιών. Ο όρος ΧΕΧ δηλώνει ακόμα έναν έλεγχο και ελεγκτές, και αδικεί το καλά καταρτισμένο προσωπικό του χώρου, που η δουλειά τους δεν έχει καμία σχέση με έλεγχο και τάξη, αντιθέτως με αλληλεγγύη και αυταπάρνηση και αυτό που κάνουν είναι να βοηθούν και να υποστηρίζουν.
Βέβαια αν τους ζητηθεί, διασυνδέουν εθελοντικά με άλλες υπηρεσίες τους επισκέπτες του χώρου. Ο χώρος είναι πρακτικός και χρήσιμος, όμως οι άνθρωποι που τον διαχειρίζονται τον καθορίζουν, και αυτοί είναι που δημιουργούν το φιλικό και έμπιστο κλίμα στους χρήστες για να τον επισκεφτούν .
Τα νέα που μαθαίνουμε είναι όντως προς την σωστή κατεύθυνση, όμως θέλει προσοχή και δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε. Το «Στέκι 46» – όπως ονομάζεται – ανήκει ήδη σε ένα παγκόσμιο Δίκτυο https://www.drugconsumptionroom-international.org/ και υποθέτουμε ότι συνεργάζεται και ενημερώνεται για τις έρευνες και τις καλύτερες πρακτικές .
Δεν ανακαλύψαμε δε και την Αμερική, με τόσο διογκωμένο πρόβλημα και τόσο πληθυσμό υψηλού κινδύνου προβληματικών χρηστών, με τέτοια γενική θνησιμότητα, και τόσες άλλες αποτυχημένες πολιτικές. Έπρεπε ήδη να είχαμε τουλάχιστον δυο αίθουσες ακόμη και φυσικά πρώτα από όλα να είχαμε αλλάξει τον νόμο για την χρήση και την μικρή κατοχή.
Αυτές οι αίθουσες κατατάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο δημόσιας πολιτικής και σε ένα δίκτυο υπηρεσιών, που στοχεύει στη μείωση των ατομικών και κοινωνικών βλαβών που προκύπτουν από τη χρήση. Όταν υιοθετείς τέτοιες σωτήριες παρεμβάσεις υποτίθεται ότι έχεις καταλάβει πλέον ότι η καταστολή και οι τιμωρίες δεν οδηγούν πουθενά. Μόνο σκοτώνουν και εξαθλιώνουν. Αυτό δεν βλέπουμε να έχει γίνει αντιληπτό ακόμα, ούτε βλέπουμε να συμπαρασύρει την υπόλοιπη πολιτική για τα ναρκωτικά ακριβώς το αντίθετο.
Βέβαια, αυτά σχεδιάζονται με βάση τη συναίνεση, την υποστήριξη και την ενεργό συνεργασία μεταξύ των βασικών τοπικών παραγόντων, ιδίως της υγείας, της αστυνομίας, των τοπικών αρχών, των τοπικών κοινοτήτων και φυσικά των ίδιων των χρηστών. Δυστυχώς πολλοί από τους παραπάνω ούτε συνεργάστηκαν, ούτε συναινούν, ούτε υποστηρίζουν. Δεν δείχνουν να μην έχουν καταλάβει τίποτα ακόμα…
Όπως αναφέρουμε σε κάθε ευκαιρία, μερικοί από εμάς μεγαλώσαμε στον ΟΚΑΝΑ και μαζί μας μεγάλωσαν και οι εργαζόμενοι του, και πλέον γνωρίζουμε καλά ο ένας τον άλλον και τα προβλήματα του.
Εμείς λοιπόν οι εξυπηρετούμενοι του, ίσως νοιαζόμαστε για τον οργανισμό περισσότερο από τους προσωρινά διορισμένους της οποιοδήποτε πλειοψηφίας. Άλλωστε, το πρώτο και μόνιμο αίτημα μας είναι η πολιτική για τα ναρκωτικά να γίνετε διακομματικά. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η προβληματική χρήση έχει κτυπήσει τις πόρτες των συγγενών και μελών όλων των κομμάτων.
Ένα άλλο βασικό πρόβλημα που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις είναι η μόνιμη άρνηση του Οργανισμού να δώσει δουλειά στους ανθρώπους που εξυπηρετεί. Ενώ αλλά θεραπευτικά προγράμματα έχουν πάνω από 50% εργαζόμενους από την δεξαμενή των ανθρώπων που εξυπηρετούν , ο ΟΚΑΝΑ δεν έχει καν φτάσει το 2%. Στην ουσία είναι σαν να φωνάζει σε όλη την κοινωνία να μην μας εμπιστεύεται!
Μετά είναι το θέμα της συνταγογράφησης των υποκατάστατων στους σταθεροποιημένους χρήστες. Αυτοί πρέπει να πάνε στα φαρμακεία και οι εργαζόμενοι του ΟΚΑΝΑ να ασχοληθούν εκεί που υπάρχουν μεγάλες ανάγκες: διπλή διάγνωση, οροθετικοί, άστεγοι ,κτλ. Το 1/3 του πληθυσμού των μονάδων θα έπρεπε να μπορεί να πάει στα φαρμακεία.
Μιας και μιλάμε για φάρμακα είναι εντελώς απαράδεκτο να υπάρχει ουσιαστικά μόνο ένα υποκατάστατο. Οι άνθρωποι δεν είναι όλοι οι ίδιοι και γνωρίζουμε πλέον εκατοντάδες χρήστες που μένουν εκτός γιατί δεν θέλουν την βουπρενορφίνη. Η γκάμα των φαρμάκων πρέπει να εμπλουτιστεί και με άλλα σκευάσματα που κάνουν πιο λειτουργικούς τους ανθρώπους.
Οι έρευνες δείχνουν πολύ καλύτερα ποσοστά και με την μορφίνη και με την διαμορφίνη, και την μηνιαία βουπρενορφίνη. Τα ποσοστά επιτυχίας της μεθαδόνης και της βουπρενορφίνης είναι ακριβώς τα ίδια. Γιατί λοιπόν αφήνουν μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους εκτός προγραμμάτων;
Επίσης τα πλαίσια λειτουργίας των μονάδων θέλουν επικαιροποίηση, μαζί με την συμβολή των εξυπηρετούμενων. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να τα σεβαστούν. Εξάλλου τα υπάρχοντα δεν συνάδουν με το έργο που κάνει ο ΟΚΑΝΑ, ούτε με την μείωση της βλάβης, καθώς βασίζονται σε τιμωρίες που έχουν τραγικές συνέπειες στις ζωές των ανθρώπων που αγωνίζονται να τις στήσουν από την αρχή.
Επιγραμματικά να αναφέρουμε:
Δευθυντής Σύνταξης, virus.com.gr & Pharma Health Business magazine
Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *
Δ
