Οι εργαζόμενοι στην Ψυχική Υγεία δεν είναι φύλακες

Μια ευρεία συζήτηση γύρω από τις συνθήκες νοσηλείας αλλά και το όριο των ευθυνών και των αρμοδιοτήτων των ψυχιατρικών νοσοκομείων και των εργαζομένων σε αυτά, σε ό,τι αφορά τη νοσηλεία κρατουμένων, άνοιξε η υπόθεση της 24ωρης απόδρασης της Β. Σταμάτη από το Δρομοκαΐτειο. Οι εργαζόμενοι των νοσοκομείων και ιδιαίτερα οι νοσηλευτές δέχθηκαν πυρά, καθώς κατηγορήθηκαν για ελλειπή φύλαξη της νοσηλευόμενης κρατούμενης. Η απάντηση του ήταν άμεση και σαφής: Στα καθήκοντα του θεραπευτικού προσωπικού δεν είναι η φύλαξη των κρατούμενων, αν και εδώ και χρόνια τόσο το Δρομοκαΐτειο όσο και το γειτονικό Δαφνί υποδέχονται για νοσηλεία και θεραπεία δεκάδες κρατούμενους.

Ωστόσο, και τα δύο ψυχιατρικά νοσοκομεία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, βρίσκονται σε διαδικασίες αποασυλοποίησης και οι κυρίαρχες και αδιαπραγμάτευτες θεραπευτικές αρχές της αποασυλοποίησης καθορίζουν το πλαίσιο νοσηλείας. «Δηλαδή Ανοιχτές πόρτες, ανοχή και αντοχή στα αιτήματα των ασθενών , σεβασμό στα δικαιώματα τους και καταπολέμηση του στίγματος των ανθρώπων με ψυχιατρική διάγνωση. Αρχές οι οποίες κατή καιρούς μας φέρνουν αντιμέτωπους και με τα όρια της δικής μας αντοχής και με τις συγχύσεις ρόλων που αναφύονται όταν πρόκειται για νοσηλεία κρατουμένων», αναφέρει το Σωματείο Εργαζομένων του Δρομοκαΐτειου.

«Η  αρµοδιότητα  του  νοσηλευτικού προσωπικού  περιορίζεται  αποκλειστικώς    στη  νοσηλεία  του  ασθενή  και  στις απαιτούµενες ενέργειες που σκοπό έχουν τη βελτίωση της υγείας του», εξηγεί ο Σύλλογος Νοσηλευτών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. Ν. Αττικής (ΣΥ.ΝΟ.ΨΥ.ΝΟ. – Ε.Σ.Υ. του Νοµού Αττικής).

Σε ό,τι αφορά τη φύλαξη κρατουμένων που  νοσηλεύονται  σε νοσοκοµεία, βάσει νόμου, οι ευθύνες δικαιολογούν την παρουσία του φυλακτικού προσωπικού (τουλάχιστον δύο άτοµα), όλο το 24ωρο δίπλα, σε ειδικά διαμορφωμένους θαλάμους νοσηλείας. Παραθέτουν λοιπόν όσα προβλέπει η νομοθεσία. Μεταξύ άλλων, αναφέρουν πως:

«Κατ’  εξαίρεση  νοσηλεύονται  και  σε  κοινούς  µε  άλλους  ασθενείς θαλάµους, εφόσον τα νοσοκοµεία: 

α) δεν διαθέτουν ειδικούς θαλάµους, 

β) οι ειδικοί θάλαµοι έχουν πληρωθεί και 

γ)  ιατρικοί  λόγοι,  βεβαιούµενοι  από  το  Διευθυντή  της  κλινικής,  το επιβάλλουν.  

Οι φρουροί ενεργούν ελέγχους κατά  τη διάρκεια  παραµονής κρατουµένων προς νοσηλεία και ιδίως µετά τα επισκεπτήρια. Οι φρουροί δεν αποµακρύνονται από τη θέση  τους [….] Η πόρτα εισόδου του ειδικού θαλάµου κράτησης, παραµένει κλειστή και ανοίγει  µόνον  κατά  την  διεξαγωγή  επισκεπτηρίου  ή  ιατρικής  εξέτασης. Την  ευθύνη  για τη  διαφύλαξη  του  κλειδιού του θαλάµου  έχει ο επικεφαλής της φρουράς. Οι  φρουροί  επιτηρούν  τους  νοσηλευόµενους  κρατούµενους  για  την πρόληψη κάθε έκτακτου περιστατικού ή έκνοµης ενέργειας».

Αυτό που προκαλεί ερωτηματικά είναι πως, βάσει των κανονισμών, δεν επιτρέπεται σε ασθενείς κρατουµένους η παρουσία τους σε µέσα µαζικής ενηµέρωσης ή η παραχώρηση συνέντευξης, µε οποιοδήποτε τρόπο, καθώς επίσης και η επαφή µε άλλους ασθενείς ή η κατοχή κινητού τηλεφώνου.

«Συµπερασµατικά,  το  νοσηλευτικό  προσωπικό  έχει  ευθύνη  και  αρµοδιότητα  για την παροχή νοσηλευτικής φροντίδας στους νοσηλευόµενους ασθενείς, ανεξαρτήτως του τρόπου  εισαγωγής  και  των  συνθηκών  φύλαξης,  εφαρµόζοντας  τους  κανόνες  και  τα

διδάγµατα  της  νοσηλευτικής  επιστήµης,  ενώ  το  φυλακτικό  προσωπικό  έχει  την

αποκλειστική  ευθύνη  για  τη  φύλαξη  των  κρατουµένων  ασθενών  και  την  τήρηση  των

διαδικασιών  για  την  αποτροπή  της  απόδρασης  (τουλάχιστον,  φύλακας  στην  πόρτα  και στην µπαλκονόπορτα του θαλάµου).  Εποµένως, το νοσηλευτικό προσωπικό δεν έχει ευθύνη για την απόδραση ασθενή που είναι κρατούµενη,  εφόσον σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία τη φύλαξή της έχει αποκλειστικά το φυλακτικό προσωπικό», καταλήγει η ΣΥ.ΝΟ.ΨΥ.ΝΟ. – Ε.Σ.Υ. του Νοµού Αττικής.

Ενώ τα καθηκοντα των εξωτερικών φρουρών περιγράφονται επακριβώς με έγγραφο της “Διεύθυνσης υπηρεσίας εξωτερικής φρούρησης καταστημάτων κράτησης.” Καθηκοντολόγιο το οποίο είμαστε βέβαιοι ότι οι εργαζόμενοι στην εξωτερική φρουρά , οι προιστάμενοι τους και ο πρόεδρος του σωματείου τους, οφείλουν να το γνωρίζουν.

Πέραν, όμως, του ρόλου του θεραπευτικού προσωπικού, το Σωματείο των Εργαζομένων του Δρομοκαΐτειου επισημαίνει και το ρόλο της ορθής ψυχιατρικής θεραπείας, της «ανοικτής πόρτας» στην άρση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας.

«Όλος ο δημόσιος λόγος που αυτές τις μέρες έχει επενδύσει και ταυτίσει την ψυχική ασθένεια με “ κάγκελα, κάμερες ασφαλείας, λουκέτα , κλειδιά…” και με την αναπαραγωγή του στερεότυπου του ανίατου ασθενή δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αναπαράγει το στίγμα της ψυχικής ασθένειας γεγονός εξαιρετικά επιζήμιο για τους νοσηλευόμενους και τις οικογένειες τους που δίνουν αγώνα για την ανάρρωση και την αξιοπρέπεια αλλά και με κίνδυνο παλινδρόμησης του αγώνα που έχει δοθεί τόσα χρόνια από τους εργαζόμενους, κάτω από τις δυσμενέστερες συνθήκες και με τεράστιες ελλείψεις σε ανθρώπινους και υλικούς πόρους για ανατροπή αυτού του δυσμενούς κλίματος που μόνο κακό κάνει», σημειώνουν και ξεκαθαρίζουν πως θα συνεχίζουν να προσφέρουν, «ξεπερνώντας κάθε εμπόδιο που μπαίνει από τα τείχη που υψώνει η κοινωνία απέναντι στην ψυχική ασθένεια».