Οι ψηφιακές λύσεις μπορούν να καταστήσουν την υγειονομική περίθαλψη ευκολότερη και δικαιότερη

Andrzej Rys, διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιος για τα συστήματα υγείας, τα ιατρικά προϊόντα και την καινοτομία στη Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων.

Οι  ψηφιακές λύσεις για την υγεία και την περίθαλψη θα μπορούσαν πραγματικά να αλλάξουν ριζικά τις υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης και να βοηθήσουν εκατομμύρια ανθρώπους να απολαμβάνουν καλύτερη υγεία. Η ψηφιοποίηση συμβάλλει στη συνέχεια της περίθαλψης για τα άτομα που ταξιδεύουν στο εξωτερικό και ταυτόχρονα παρέχει σε όλους τους ασθενείς την ίδια δυνατότητα να λαμβάνουν ποιοτική περίθαλψη, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους.

Αυτό είναι το πλεονέκτημα των ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς, τα οποία επιτρέπουν στους πάσχοντες από σπάνιες νόσους να λαμβάνουν συμβουλές από ειδικούς από όλη την Ευρώπη χωρίς να πρέπει να ταξιδεύουν — μπορούν να πραγματοποιούν εικονικές επισκέψεις μέσω μιας πλατφόρμας σε επίπεδο ΕΕ. Οι γνώσεις ταξιδεύουν και όχι ο ασθενής.

Η ψηφιοποίηση βοηθά στην μετατροπή των συστημάτων υγείας από νοσοκομειοκεντρικά σε δομές που βασίζονται περισσότερο στην κοινότητα και παρέχουν πιο ολοκληρωμένη φροντίδα. Τα εργαλεία ψηφιακής περίθαλψης μπορούν να μειώσουν την ανάγκη για επί τόπου ιατρικές επισκέψεις, για παράδειγμα, επιτρέποντας στους ασθενείς να υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις ρουτίνας στο σπίτι τους. Τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν επίσης να συμβάλουν στην καλύτερη χρησιμοποίηση των δεδομένων υγείας στην έρευνα, στην προώθηση της καινοτομίας και στην ανάπτυξη νέων θεραπειών.

Το 2018, η Επιτροπή ενέκρινε ένα τριετές σχέδιο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα της υγείας και της περίθαλψης στην ψηφιακή ενιαία αγορά. Ο πρώτος πυλώνας της «ανακοίνωσης» αυτής προωθεί τη βελτίωση της πρόσβασης και της ανταλλαγής δεδομένων για την υγεία των πολιτών. Πέντε κράτη μέλη, σύντομα θα είναι επτά, άρχισαν να ανταλλάσσουν δεδομένα για την υγεία των ασθενών σε διασυνοριακό επίπεδο μεταξύ των φαρμακείων (ηλεκτρονική συνταγογράφηση ) και των νοσοκομείων για επείγοντα περιστατικά (δελτία ασθενών)· 15 επιπλέον χώρες πρόκειται να ενταχθούν έως το 2021. Πέρυσι, η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση σχετικά με έναν ευρωπαϊκό μορφότυπο ανταλλαγής ηλεκτρονικών μητρώων υγείας, ώστε να επεκταθεί το σύνολο των δεδομένων που περιλαμβάνονται στα δελτία ασθενών για να περιλαμβάνουν θέματα όπως οι εργαστηριακές εξετάσεις, οι ιατρικές απεικονίσεις και τα ιατρικά εξιτήρια.

Ο δεύτερος πυλώνας βελτιώνει την ανταλλαγή δεδομένων για ερευνητικούς σκοπούς. Η δήλωση «1 εκατομμύριο γονιδιώματα» είναι ένα καλό παράδειγμα: 21 κράτη μέλη ανέλαβαν τη διεξαγωγή έρευνας κοόρτης με τουλάχιστον 1 εκατομμύριο αλληλουχίες γονιδιωμάτων.

Ο τρίτος πυλώνας ενθαρρύνει περισσότερους ανθρώπους να κάνουν χρήση της τεχνολογίας της ψηφιακής υγείας και αποσκοπεί στην αύξηση των ψηφιακών γνώσεων και δεξιοτήτων τους. Επιδιώκει επίσης τη θέσπιση κοινών αρχών για την επικύρωση και την πιστοποίηση της τεχνολογίας στον τομέα της υγείας και προωθεί την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

Η Επιτροπή συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κοινού χώρου δεδομένων για την υγεία, με στόχο την ανταλλαγή δεδομένων και την πρόσβαση σε αυτά για την περίθαλψη και την έρευνα, τηρώντας ταυτόχρονα τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων και τους αυστηρούς κανόνες ασφαλείας. Τα δεδομένα θα ανταλλάσσονται, θα εξακριβώνονται και θα αξιοποιούνται από τις εθνικές αρχές και τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη προς όφελος όλων. Για παράδειγμα, υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για έρευνα όσον αφορά την πρόσβαση σε δεδομένα υγείας, η οποία επί του παρόντος υπονομεύεται λόγω ρυθμιστικών κενών, έλλειψης διαλειτουργικότητας των υποδομών ή έλλειψης αμοιβαίων κωδίκων δεοντολογίας για την ασφαλή ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων. Αποτελεί μεγάλη πρόκληση, η εξεύρεση του κατάλληλου μοντέλου διακυβέρνησης, οι επενδύσεις στις κατάλληλες υποδομές, ο καθορισμός των κατάλληλων δεοντολογικών κατευθυντήριων γραμμών και των μέτρων προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

Θέλουμε όλοι να απολαμβάνουν τα οφέλη της ψηφιοποίησης, αλλά όχι εις βάρος της ιδιωτικής ζωής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων εφαρμόζεται πλέον σε όλα τα κράτη μέλη. Εξετάζουμε σήμερα τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται στα κράτη μέλη, ιδίως στον ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα της υγείας.