Οι βάσεις του νομικού πλαισίου της «Συμμαχίας της Βαλέτας»

Μορφή αρχίζει να λαμβάνει το πλαίσιο λειτουργίας της Πρωτοβουλίας της Βαλέτας, με τις χώρες-μέλη να βρίσκονται ένα βήμα πιο κοντά στη δημιουργία του, μετά τις προτάσεις που κατέθεσε η Αθήνα.  Στόχος της διακρατικής συμμαχίας είναι, όπως σημειώνεται, η διασφάλιση προσιτών τιμών στα ακριβά φάρμακα για τους ευρωπαίους πολίτες των χωρών που εκπροσωπούνται, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική ισχύ κάθε μεμονωμένης χώρας και σε συνεργασία με τη φαρμακοβιομηχανία.

Επιμέρους ανάγκες, υποχρεώσεις, ιδιαιτερότητες και ιεραρχήσεις της κάθε χώρας απαιτούν ένα νομικό «κέλυφος», όπως το χαρακτήρισε ο Έλληνας Υπουργός Υγείας, που θα μπορεί να προσαρμοστεί και να αξιοποιηθεί από κάθε κράτος-μέλος, ενώ άλλο ένα, βασικό εμπόδιο που θα πρέπει να ξεπεραστεί αφορά τη διασφάλιση της συμμετοχής της φαρμακοβιομηχανίας.  Η πρόταση της Αθήνας για τη νομική θωράκιση της πρωτοβουλίας και των αποτελεσμάτων διαπραγμάτευσης συζητήθηκε χθες στην 5^η συνάντηση της «Συμμαχίας της Βαλέτας», που διεξήχθη στο Κέντρο Πολιτισμού «Στ. Νιάρχος» και συμφωνήθηκε να αξιολογηθεί από όλα τα μέλη, με στόχο να υποβληθούν παρατηρήσεις.

Κυρίαρχο κίνητρο για τις εταιρίες εκτιμάται ότι αποτελεί η αγορά των 160 εκατ. ευρωπαίων πολιτών που εκπροσωπεί η «Συμμαχία της Βαλέτας». Το μέγεθος της αγοράς και η επιτάχυνση των διαδικασιών που αναμένεται θα επιτευχθεί, εκτιμάται ότι θα κινητροδοτήσουν σημαντικά τη φαρμακοβιομηχανία ώστε να συμμετάσχει στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης, όπως είχε γράψει το Virus.

Βέβαια, κατά τον κ. Ξανθό, η συνεργασία των εταιριών με τέτοιου είδους εγχειρήματα είναι μονόδρομος. Άλλωστε, η σύμπραξη χωρών δείχνει σαφώς την ανάγκη ρύθμισης της πρόσβασης των συστημάτων υγείας στις νέες, ακριβές θεραπείες, με βιώσιμο τρόπο. «Νομίζω ότι πάμε να βρούμε μια νέα ισορροπία, το χρειάζεται η Ευρώπη, οι μικρές χώρες με ιδιαίτερα δημοσιονομικά προβλήματα, όπως η χώρα μας, αλλά κυρίως το χρειάζονται οι ασθενείς, οι οποίοι έχουν επιβαρυνθεί ιδιαίτερα στην Ελλάδα, την περίοδο της κρίσης», προσέθεσε ο Υπουργός Υγείας.

«Είναι προς όφελος των πολιτών και των κυβερνήσεων να συνεργαστούμε», δήλωσε ο Υπουργός Υγείας και Αναπληρωτής Πρωθυπουργός της Μάλτας, Chris Fearne. «Τα προβλήματα είναι κοινά, έχουμε κοινές ανάγκες άρα μπορούμε να βρούμε κοινές λύσεις και σε συνεργασία με τη βιομηχανία μπορούμε να κερδίσουμε πολλά», πρόσθεσε ο κ. Fearne, υποστηρίζοντας πως η πρόταση της Αθήνας είναι σημαντική γιατί επιταχύνει τις διαδικασίες.

Βασική αρχή που διέπει το θεσμικό πλαίσιο που συνέταξε η Αθήνα είναι αυτή της ομοφωνίας για τα κρίσιμα θέματα, όπως η στρατηγική, το horizon scanning και η επιλογή φαρμάκων για κοινή αξιολόγηση και διαπραγμάτευση, διαδικασία και κανόνες για τη λήψη αποφάσεων καθώς  και για την ενσωμάτωση τους σε εθνικό επίπεδο. Όπως ανέφερε ο Ανδρέας Ξανθός στην εισαγωγική του ομιλία το πλαίσιο εισάγει και «κανόνες αμεροληψίας και εμπιστευτικότητας» ενώ θα ενισχύει τη δεσμευτικότητα τόσο με τους αντισυμβαλλόμενους , όσο και μεταξύ των χωρών-μελών της «Βαλέτα».

«Είναι πολύ σημαντικό  ζήτημα να αποτυπωθούν σε ένα κείμενο με νομικές πτυχές που θα εμπλουτίζει τη «Διακήρυξη της Βαλέτας» , όλες οι «δικλείδες ασφαλείας» που εγγυώνται την υλοποίηση  των αποτελεσμάτων της  συλλογικής  μας προσπάθειας και άρα τη βιωσιμότητα της. Μπορούμε στο επόμενο διάστημα να διαβουλευτούμε και να συμφωνήσουμε το περιεχόμενο μιας Διεθνούς Σύμβασης που θα παρέχει νομική ισχύ  στα αποτελέσματα της «Βαλέτα» και ασφάλεια σε όλους (Εθνικά Συστήματα Υγείας, ασθενείς, φαρμακοβιομηχανία)», ανέφερε.

Σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Ξανθού στους δημοσιογράφους, στο περιθώριο των εργασιών της συνάντησης, η περαιτέρω θωράκιση της Πρωτοβουλίας είναι απαραίτητη, «ώστε να έχουν νομική ισχύ και εγκυρότητα τα αποτελέσματα της». Απαιτείται όμως και μεγαλύτερη υποστήριξη σε επιστημονικό και τεχνικό επίπεδο, κατεύθυνση που επίσης αποφασίστηκε να ενισχυθεί.

«Είναι σημαντικό καταρχήν να μοιραζόμαστε πληροφορίες και να αξιοποιήσουμε τις επιστημονικές και τεχνικές ικανότητες της κάθε χώρας, ώστε να διαμορφώσουμε μια κοινή στρατηγική, συνυπολογίζοντας τις ανάγκες του κάθε κράτους», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Υπουργός Υγείας της Πορτογαλίας, Adalberto Campos Fernandes, απαντώντας σε ερώτηση του Virus. Για τον Πορτογάλο Υπουργό είναι σαφές πως οι πολίτες της Κύπρου πρέπει να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης στις νέες θεραπείες με τους πολίτες της Γερμανίας ή της Γαλλίας.

Οι πληροφορίες προς ανταλλαγή αφορούν κλινικές μελέτες, επιδημιολογικά δεδομένα, πληθυσμούς-στόχους , συγκριτικές κλινικές αξιολογήσεις κλπ, που μπορούν να διευκολύνουν τις αποφάσεις σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο.

Σημαντική πρωτοβουλία για χώρες όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, χαρακτήρισε ο νέος Κύπριος Υπουργός Υγείας Κωνσταντίνος Ιωάννου, καθώς θα επιτρέψει να προμηθεύονται ακριβά καινοτόμα φάρμακα έγκαιρα και σε προσιτές τιμές. «Οι χώρες της Πρωτοβουλίας εκπροσωπούν 160 εκατ. πληθυσμό όποτε θεωρούμε ότι θα έχουμε την αγοραστική δύναμη να μπορούμε να προσφέρουμε στους ασθενείς μας καινοτόμα φάρμακα», σημείωσε.

Αν και μένουν να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες, κατέστη σαφές ότι βάσει ιεράρχησης και προτεραιοποίησης, το πεδίο δράσης που θα κινηθούν οι ομάδες διαπραγμάτευσης, καθώς συνιστούν και τις βασικότερες προκλήσεις για τα συστήματα υγείας, είναι: τα σύγχρονα ογκολογικά φάρμακα (μεταξύ αυτών αναμένετια να είναι και ιδιαιτέρως ακριβές, στοχευμένες ογκολογικές θεραπείες με CAR-T κύτταρα), οι θεραπείες για αυτοάνοσα νοσήματα, ορφανά φάρμακα και τα βιο-ομοειδή, ως αναδυόμενη αγορά.

Πληροφορίες του Virus αναφέρουν ότι η επιλογή των συγκεκριμένων φαρμάκων που θα τεθούν σε διαπραγμάτευση θα αποφασιστεί από το Valetta Technical Group, με τη συνδρομή και ειδικών εμπειρογνωμόνων από κάθε χώρα.

Ακόμη και η Ιταλία, μέσω του Υφυπουργού Υγείας Armando Martolazzi, δηλώνει την υποστήριξη της στις προσπάθειες της Πρωτοβουλίας, ως «όχημα» καλύτερης διαπραγμάτευσης. Το σημείο κλειδί για τον κ. Martolazzi είναι «η καλύτερη επιλογή των φαρμάκων, που πραγματικά χρειάζονται οι πολίτες, ώστε να βελτιωθεί η σχέση κόστους-οφέλους για τη χώρα μας και το σύστημα υγείας μας».

Ο «οδικός χάρτης» θα καταστήσει δυνατή την επίλυση προβλημάτων, που έχουν ήδη ανακύψει ή θα προκύψουν στην πορεία, όπως αν θα επιλεγεί εύρος τιμών ή fix τιμή, μέγιστη ή ελάχιστη τιμή, η δυνατότητα ή όχι διαπραγμάτευσης και σε εθνικό επίπεδο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός της «Βαλέτα» κοκ.

Στη συνάντηση της Αθήνας συμμετείχαν αντιπροσωπείας των 9 χωρών σε υψηλό επίπεδο (Ελλάδα, Κύπρος, Μάλτα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ρουμάνια, Κροατία και Σλοβενία). Η Ιρλανδία τελικά έστειλε αντιπρόσωπο, για να δηλώσει και επισήμως την αποχώρηση από τη Συμμαχία, καθώς επιλέχθηκε να ενταχθεί στη BENELUXA, διατυπώνοντας παράλληλα την πρόθεση για συνεργασία μεταξύ των δύο διακρατικών πρωτοβουλιών. Το επόμενο ραντεβού της «Συμμαχίας», σε περίπου 3 μήνες, θα γίνει στο Βουκουρέστι.