«Όπλο» των διαβητικών η σιταγλιπτίνη κατά COVID-19

«Ασπίδα» φαίνεται πως αποτελεί το αντιδιαβητικό φάρμακο σιταγλιπτίνη, για τους νοσηλευόμενους ασθενείς με διαβήτη που προσβάλλονται από COVID-19.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο ιατρικό περιοδικό Diabetes Care (Solerte SB et al) το εν λόγω φάρμακο, που είναι αναστολέας του ενζύμου DPP-4 βελτιώνει την κλινική έκβαση σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2) και λοίμωξη COVID-19.

Συγκεκριμένα, σε θεραπεία με σιταγλιπτίνη κατά τη διάρκεια της νοσηλείας διαπιστώθηκε σημαντικού βαθμού μείωση της θνησιμότητας και βελτίωση της κλινικής έκβασης συγκριτικά με την καθιερωμένη αντιδιαβητική αγωγή.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγήτρια Ασημίνα Μητράκου και η Ακαδημαϊκή Υπότροφος Παρασκευή Καζάκου, συνοψίζουν τα ευρήματα αυτής της μελέτης.

Θεραπευτική επιλογή

Πρόκειται για φάρμακο χορηγούμενο από το στόμα, που αναστέλλει τον  υποδοχέα του ενζύμου διπεπτυλ-πεπτιδάση 4 (DPP-4). Τοιουτοτρόπως, αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα του παρόμοιου με γλυκαγόνη πετιδίου-1 (GLP-1), προάγει την έκκριση ινσουλίνης και μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.  

Από έρευνες υποστηρίζεται ότι ο ιός SARS-Cov-2 πιθανόν προσδένεται στο ένζυμο DPP-4, όταν εισέρχεται στα κύτταρα της αναπνευστικής οδού (Li Y et al, iScience 2020).

Το ένζυμο DPP-4

Άλλες μελέτες ισχυρίζονται ότι το ένζυμο DPP-4 πιθανόν διευκολύνει την είσοδο του ιού SARS-CoV-2, λόγω της σημαντικής ομολογίας του με τον κοροναϊό του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (Μers-CoV) (Vankadari N et al, Emerg Microbes Infect 2020).

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η αλληλεπίδραση της πρωτεΐνης-ακίδας S1 του SARS-CoV-2 και του ανθρώπινου ενζύμου DPP-4 ενδεχομένως να προάγει την τοξικότητα του ιού και συνεπώς αναστολή αυτής της αλληλεπίδρασης ίσως δρα ευεργετικά στην έκβαση της λοίμωξης COVID-19 (Qi F et al. Biochem Biophys Res Commun 2020, Raj VS et al. Nature 2013).

Επιπρόσθετα, από έρευνες προκύπτει ότι  η σιταγλιπτίνη, ως εκλεκτικός αναστολέας DPP-4 έχει ανοσοτροποποιητική και αντιφλεγμονώδη δράση, μειώνοντας την παραγωγή κυτοκίνης IL-6, η οποία συμμετέχει στην «καταιγίδα κυτοκινών» που παρατηρείται σε βαριά νόσηση COVID-19 (Dubé ΜP et al. Clin Infect Dis 2019, Malvandi AM et al. Pharmacol Res 2019).

Αναδρομική μελέτη

Προς επιβεβαίωση των παραπάνω Ιταλοί ερευνητές πραγματοποίησαν αναδρομική, πολυκεντρική μελέτη παρατήρησης (ασθενών-μαρτύρων) σε επτά Πανεπιστημιακά  Νοσοκομεία της Β. Ιταλίας από 1^η Μαρτίου έως 30 Απριλίου 2020.

Ειδικότερα, εξετάστηκαν 338 διαβητικοί ασθενείς που νοσηλεύτηκαν εκείνη την περίοδο με πνευμονία από COVID-19 και κορεσμό οξυγόνου <95% (με ή χωρίς παροχή οξυγόνου). Κατά την εισαγωγή όλων των ασθενών έγινε αλλαγή της αντιδιαβητικής τους αγωγής σε θεραπεία με ινσουλίνη, ως καθιερωμένη νοσοκομειακή αγωγή.

Από τους 338 ασθενείς οι 169 έλαβαν μόνο θεραπεία με ινσουλίνη, ενώ οι υπόλοιποι 169 έλαβαν επιπλέον θεραπεία με σιταγλιπτίνη. Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν τα 69 έτη και δεν υπήρχαν δημογραφικές διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων.  Η μελέτη έδειξε για τους ασθενείς που έλαβαν σιταγλιπτίνη :

• σημαντική μείωση της θνησιμότητας (18% στην ομάδα που έλαβε αγωγή με ινσουλίνη και σιταγλιπτίνη έναντι 37% στην ομάδα μόνο με ινσουλινοθεραπεία),
• βελτίωση της κλινικής έκβασης (60% έναντι 38%, αντίστοιχα),
• μεγαλύτερος αριθμός εξιτηρίων από το νοσοκομείο κατεγράφη ( 120 έναντι 89,).
• μειωμένος κίνδυνος ανάγκης μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής κατά 73 %(ΗR27, p=0.003),
• μειωμένος κίνδυνο ανάγκης εισαγωγής σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας κατά 49%.
• ήταν λιγότερο πιθανό να έχουν επιδείνωση της κλινικής εικόνας σύμφωνα με την κλίμακα (26% έναντι 46%,),
• είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα βελτίωσης κατά δύο σημεία (52% έναντι 34%).

Ακόμη, παρατηρήθηκε ότι με την προσθήκη σιταγλιπτίνης στη θεραπεία με ινσουλίνη επιτεύχθηκε καλύτερος γλυκαιμικός έλεγχος ( μέση γλυκόζη αίματος 139 mg/dl έναντι 170mg/dl στην ομάδα που έλαβε μόνο ινσουλίνη).

Ακόμα και σε ασθενείς ηλικίας ≥ 70 ετών, η σιταγλιπτίνη συσχετίστηκε με μειωμένη θνησιμότητα ( 29% έναντι 51%) και καλύτερη έκβαση συγκριτικά με την καθιερωμένη θεραπεία μόνο με ινσουλίνη (ΗR 0.54).Στη μελέτη δεν καταγράφηκε καμία ανεπιθύμητη ενέργεια σχετιζόμενη με τη σιταγλιπτίνη.

Ωστόσο, αναμένεται μεγάλη τυχαιοποιημένη μελέτη  για την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων τους σε διαβητικούς ασθενείς με λοίμωξη COVID-19, ακόμη και σε ασθενείς με λοίμωξη COVID-19 χωρίς διαβήτη.