Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: Συμπτώματα, διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου

Στα άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών περίπου ένας στους τρεις νοσεί από Αλτσχάιμερ. Στην Ελλάδα οι ασθενείς με άνοια υπολογίζονται στους 150.000.

Με αφορμή τη σημερινή, 21η Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ, υπενθυμίζεται πως η νόσος Alzheimer  εμφανίζεται συχνότερα από τις νευροεκφυλιστικές νόσους που προκαλούν άνοια, η οποία που προκαλεί προοδευτική έκπτωση των ανωτέρων νοητικών λειτουργιών σε βαθμό που καθιστούν προβληματική την ανεξάρτητη διαβίωση των ασθενών.  Επίσης εκδηλώνονται συχνά και συμπεριφορικές και ψυχικές διαταραχές.

«Η νόσος Alzheimer εξελίσσεται προοδευτικά επί πολλά χρόνια. Οφείλεται στην εναπόθεση β-αμυλοειδούς και νευροινιδιακών σωρών (πρωτεΐνη Tau) σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου που οδηγούν σε ατροφία. Οι βλάβες ξεκινούν από τους κροταφικούς λοβούς του εγκεφάλου και εξαπλώνονται σιγά σιγά και σε άλλες γειτονικές περιοχές» εξηγεί ο κ. Στυλιανός Δωρής

Νευρολόγος Διευθυντής Α’ Νευρολογικής Κλινικής του Metropolitan General. Σύμφωνα με τον ειδικό στην εκδήλωση της συντείνουν «το DNA αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες αλληλοεπιδρούν». Σχετικά με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες θεωρούνται «οι κρανιο-εγκεφαλικές κακώσεις, η αρτηριακή υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ κλπ.».

Συμπτώματα

• Διαταραχή της πρόσφατης μνήμης
• διαταραχές του λόγου, του προσανατολισμού στον χώρο και τον χρόνο,
• δυσκολία στον προγραμματισμό και εκτέλεση συνθέτων δραστηριοτήτων αλλά και
• ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, άγχος, επιθετικότητα, ανάρμοστη συμπεριφορά, παραληρηματικές ιδέες διώξεως, ψευδαισθήσεις).

Διάγνωση

«Η διάγνωση της νόσου βασίζεται κυρίως στο λεπτομερές ιστορικό, την κλινική εξέταση του ασθενούς, σε διάφορα νευροψυχολογικά test καθώς και στον αποκλεισμό παθήσεων που μπορούν να «μιμηθούν» τη νόσο Alzheimer. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εξέταση που να αρκεί για να τεκμηριώσει την διάγνωση. Χρήσιμες ωστόσο είναι οι αιματολογικές εξετάσεις, η αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, το σπινθηρογράφημα αιματικής ροής και τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (SPECT), η οσφυονωτιαία παρακέντηση και ενδεχομένως ο γενετικός έλεγχος», εξηγεί ο κ. Δωρής.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Καθυστέρηση στην εξέλιξή της μπορεί να επιφέρει η χορήγηση φαρμάκων που καθυστερούν την εξέλιξη της νόσου, αλλά με πολύ μικρή επίδραση στην εξέλιξη της πάθησης. Ταυτόχρονα ο ασθενής θα πρέπει να λάβει φάρμακα για συμπεριφορικές και ψυχικές διαταραχές.

«Όσον αφορά τις καινούργιες φαρμακευτικές θεραπείες, πρόσφατα έλαβε έγκριση κυκλοφορίας από την Αμερικανική Υπηρεσία Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) ένα μονοκλωνικό αντίσωμα με το όνομα Lecanemab, ενώ σύντομα αναμένεται να λάβει έγκριση και άλλο ένα φάρμακο, το Donanemab. Για την ώρα κανένα από τα δύο δεν έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας στην Ευρώπη. Και οι δύο αυτές ουσίες φαίνεται να ελαττώνουν την συγκέντρωση και εναπόθεση β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο και να καθυστερούν την εξέλιξη της νόσου. Η ένδειξη χορήγησης τους είναι η ήπια μορφή Alzheimer. Υπάρχει πάντως πολύ μεγάλη συζήτηση αλλά και διχογνωμία τόσον όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα όσο και στην ασφάλεια των φαρμάκων αυτών. Μεταξύ των παρενεργειών περιλαμβάνονται το εγκεφαλικό οίδημα και εγκεφαλικές αιμορραγίες. Ωστόσο πρόκειται για δύο επαναστατικές θεραπείες που ανοίγουν τον δρόμο για άλλες καλύτερες και ασφαλέστερες στο μέλλον», καταλήγει ο κ. Δωρής.