Παγκόσμια Ημέρα Φυσικοθεραπείας 2016

Η Παγκόσμια  Ημέρα Φυσικοθεραπείας (ΠΗΦ) έχει καθιερωθεί και εορτάζεται  κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα που ιδρύθηκε το 1951 η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Φυσικοθεραπευτών (World Confederation for Physical Therapy – WCPT)), η οποία συμπληρώνει  φέτος 65 χρόνια ζωής.

Η  ημέρα αυτή σηματοδοτεί την ενότητα και την αλληλεγγύη της Φυσικοθεραπευτικής  κοινότητας σε όλο τον κόσμο και  έχει ως στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των συνανθρώπων μας σχετικά με την καθοριστική συμβολή του Φυσικοθεραπευτή στην βελτίωση της  υγείας, της κινητικότητας, της ανεξαρτησίας τους και της ποιότητας ζωής.

Από το 2008 η WCPT καθιέρωσε την «Κίνηση για την Υγεία» ως θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Φυσικοθεραπείας. Οι Φυσιοθεραπευτές ως ειδικοί  στην κίνηση και την άσκηση, με βαθειά και εμπεριστατωμένη γνώση των προδιαθεσικών παραγόντων, της παθολογίας και των πιθανών επιπτώσεων σε όλα τα ανθρώπινα συστήματα, είναι οι ιδανικοί επαγγελματίες για την επιλογή, προώθηση,  καθοδήγηση, συνταγογράφηση και διαχείριση της άσκησης. Άσκηση που προάγει την υγεία, την ευεξία και την καλή φυσική κατάσταση. Φέτος, το μήνυμα της εκστρατείας της ΠΗΦ «πρόσθεσε ζωή στα χρόνια σου» απευθύνεται κυρίως στους ηλικιωμένους που δικαιούνται να έχουν όχι μόνο χρόνια πολλά αλλά γεμάτα ζωή και ζωντάνια.

Ιδιαίτερα αυτή τη χρονιά η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (World Health Organization- WHO) στην 69^η Συνέλευσή της το Μάιο του 2016 υιοθέτησε μια Παγκόσμια Στρατηγική και ένα Σχέδιο Δράσης για την Γήρανση και την Υγεία 2016-2020, σύμφωνα με την οποία ο καθένας μπορεί να απολαμβάνει την ανεξαρτησία του αλλά και την μακροζωία του με υγεία.

Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, δυσχεραίνεται η κίνηση τους και ταυτόχρονα μειώνεται η ποιότητα ζωής. Οι Φυσικοθεραπευτές, οι ειδικοί της άσκησης, της κίνησης και της λειτουργίας, μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της κινητικότητα και της ανεξαρτησίας.

Μέσα από συμβουλές και προγράμματα άσκησης, οι Φυσικοθεραπευτές βοηθούν τους ηλικιωμένους ανθρώπους  να αποφύγουν  μακροπρόθεσμα δυσλειτουργίες που μπορεί να τους καθηλώσουν.

Διατηρώντας τους ανθρώπους δραστήριους και ανεξάρτητους για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, η Φυσικοθεραπεία, σύμφωνα και με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), είναι μια καλή επένδυση, καθώς «επανεκπαιδεύει την ατομική ικανότητα, αυξάνει την ανεξαρτησία, βελτιώνει τη συμμετοχή και μπορεί να μειώσει το κόστος φροντίδας και υποστήριξης».

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας:

• Μειώνεται κατά 50% ο κίνδυνος κινητικού περιορισμού των ανθρώπων με φυσική δραστηριότητα
• Περισσότεροι από το 1/3 των ανθρώπων πάνω από 70 χρόνων αδυνατούν να ακολουθήσουν τις βασικές κατευθυντήριες οδηγίες για σωματική άσκηση.

Οι Φυσικοθεραπευτές είναι οι ειδικοί στο να βοηθούν ανθρώπους που δεν μπορούν να ακολουθήσουν πρόγραμμα άσκησης –λόγω ασθένειας ή προχωρημένης ηλικίας– να γίνουν πιο δραστήριοι. Δουλεύουν με όλους τους ανθρώπους για να βελτιώσουν την κινητικότητα και λειτουργικότητά τους.

Για το 2016 το ενδιαφέρον της WCPT εστιάζεται στην διατήρηση της κινητικότητας, της ανεξαρτησίας και της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων ανθρώπων. Η πρόληψη των πτώσεων, της εμφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και του κινδύνου εμφάνισης άνοιας μέσω της θεραπευτικής άσκησης είναι τα βασικότερα σημεία της φετινής εκστρατείας της ΠΗΦ.

Οι ηλικιωμένοι που τον 21^ο αιώνα θα αποτελούν την πλέον αναπτυσσόμενη ομάδα της ευρωπαϊκής κοινωνίας πρέπει να αντιμετωπιστούν σύμφωνα με τη διακήρυξη αρχών των Ηνωμένων Εθνών για τους ηλικιωμένους που αναφέρεται στην ανεξαρτησία, τη συμμετοχή, τη φροντίδα, την καταξίωση και την αξιοπρέπεια.

Πτώσεις – εγκεφαλικά επεισόδια – άνοια

Οι πτώσεις από τις οποίες, σύμφωνα με πολλές μελέτες κινδυνεύουν οι ηλικιωμένοι, είναι η κύρια αιτία των θανατηφόρων τραυματισμών τους. Πτώσεις που όπως υποστηρίζουν εμπειρογνώμονες από όλη την Ευρώπη δεν μπορεί να θεωρηθούν ως αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης.

Σύμφωνα με έγκυρες έρευνες:

• Το 32% του πληθυσμού πάνω από 70 χρονών έχουν μία πτώση ετησίως.
• Από αυτούς που θα έχουν πτώση το 10-25% θα υποστεί ένα σοβαρό τραυματισμό.
• Το κόστος των πτώσεων για το σύστημα Υγείας είναι εξαιρετικά υψηλό.
• Η φυσικοθεραπεία με καθοδηγούμενα ατομικά προγράμματα ασκήσεων βρέθηκε ότι μειώνει τις πτώσεις κατά 32%.
• Στόχος των δράσεων των Φυσικοθεραπευτών είναι η πρόληψη των πτώσεων μέσα από την ενημέρωση, την αξιολόγηση και την εφαρμογή στους ηλικιωμένους των βέλτιστων πρακτικών και των καταλληλότερων ασκήσεων για την αποφυγή των πτώσεων.
• «Ο χρυσός κανόνας για την αποφυγή των πτώσεων και την ενίσχυση των οστών είναι να επενδύσουμε στη δύναμη και την ισορροπία» σύμφωνα με την  Βασιλική Σακελλάρη, Καθηγήτρια Φυσικοθεραπείας στο ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, Ελληνίδα εκπρόσωπο  του Δίκτυου Διάδοσης σχετικά με την Πρόληψη των Πτώσεων των Ηλικιωμένων (The Prevention of Falls Network for Dissemination -ΡroFouND).

Η εμφάνιση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) είναι εξίσου σημαντικός κίνδυνος που διατρέχουν οι ηλικιωμένοι.

• Κάθε χρόνο 5 εκατομμύρια άνθρωποι μένουν καθηλωμένοι και καθίστανται συχνά ανίκανοι λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου.
• Μια σωστά σχεδιασμένη θεραπευτική άσκηση μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργικότητα του ηλικιωμένου και να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού κατά 11-15%.
• Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας είναι σημαντικός τόσο για την πρόληψη των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων όσο και στην αντιμετώπιση των διαταραχών που προκύπτουν μετά. Όπως ανακοίνωσε στο 24^ο  Πανελλήνιο Συνέδριο Φυσικοθεραπείας το μέλος του Επιστημονικού τμήματος Νευρολογικών Παθήσεων  του ΠΣΦ  Θεοδωρόπουλος Διονύσιος «μετά το ΑΕΕ η φυσικοθεραπεία μέσω των θεραπευτικών ασκήσεων μπορεί να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της όποιας αναπηρίας, να  επανεκπαιδεύσει  λειτουργικές δραστηριότητες όπως η βάδιση, η ισορροπία και ο χειρισμός των αντικειμένων, να βελτιώσει την ανεξαρτησία των ασθενών και την ποιότητα  ζωής τους».
• Η επιστημονική έρευνα οδήγησε στην επινόηση και εφαρμογή νέων μεθόδων και τεχνικών στην αντιμετώπιση των νευρολογικών διαταραχών ενός εγκεφαλικού έχει μειώνοντας σημαντικά όχι μόνο το χρόνο αποκατάστασης και επανένταξης των ατόμων αυτών στο κοινωνικό σύνολο αλλά ακόμη περισσότερο το συνολικό κόστος νοσηλείας και φροντίδας του αδύναμου Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Η εμφάνιση της άνοιας που χαρακτηρίζεται από έκπτωση των νοητικών λειτουργιών και αυξάνεται με την ηλικία και κατατάσσεται ως η συχνότερη νευρολογική πάθηση (35,6 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως το 2010).

• Η σωματική αδράνεια αναφέρεται ότι αυξάνει κατά 20% τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.
• Σύμφωνα με μελέτες 10 εκατομμύρια περιπτώσεις άνοιας θα μπορούσαν να αποφευχθούν κάθε χρόνο εάν οι ηλικιωμένοι ασκούνταν πιο συχνά.
• Η αντιμετώπιση της άνοιας είναι θέμα πολυπαραγοντικό και πραγματοποιείται από ομάδα αποκατάστασης και όχι μεμονωμένα. Μέλος της ομάδας αυτής είναι και ο Φυσικοθεραπευτής.
• Η φυσικοθεραπεία, όπως ανέφερε τον Ιανουάριο του 2016 στο 25^ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φυσικοθεραπείας το μέλος του Επιστημονικού τμήματος Ψυχικής Υγείας του ΠΣΦ Στέφανος Πατσίρης, με όπλο της την άσκηση επιτυγχάνει την βελτίωση της φυσικής κατάστασης του ασθενή, του καρδιαγγειακού συστήματος, του ύπνου, της διάθεσης ενώ παράλληλα μειώνει τον κίνδυνο πτώσεων και συμβάλλει στην επιβράδυνση εξέλιξης της νόσου. Η άσκηση έχει επίδραση σε δομές και λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού (κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα) σε επίπεδο φυσιολογίας, βιοχημείας και ψυχολογίας. Η εκτέλεση ασκήσεων οδηγεί σε αύξηση του μεταβολισμού, της οξυγόνωσης και της αιματικής ροής στον εγκέφαλο. Ο πιθανός μηχανισμός δράσης της σχετίζεται με την αυξημένη σύνθεση και απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών και νευροτροφινών οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε νευρογένεση, αγγειογένεση και νευροπλαστικότητα.
• Η φυσικοθεραπεία έχει 3 σημαντικούς πυλώνες στους οποίους εργάζεται σε περιπτώσεις ασθενών με άνοια που είναι η αξιολόγηση, ο σχεδιασμός και η εκτέλεση θεραπευτικών προγραμμάτων βελτιώνοντας την κινητικότητα, την ανεξαρτησία και την ποιότητα ζωής τους.