Παρατηρητήριο «αδιαφάνειας» τιμών

Του Δρ. Καραφύλλη Ιωάννη, Supply chain and procurement specialist

Ένα από τα κύρια προβλήματα στις προμήθειες των νοσοκομείων και τη διαφάνεια που πρέπει να τις διέπει είναι το παρατηρητήριο τιμών (ΠΤ).
Το ΠΤ έγινε υποχρεωτικό με το ν.3918/2010. Σκοπός του ήταν κατ’αρχήν να πληροφορεί τους φορείς του τομέα της υγείας που προέβαιναν σε αγορές ιατροτεχνολογικού υλικού, φαρμάκων και αναλωσίμου υλικού για τις τιμές που είχαν επιτευχθεί από άλλους φορείς του χώρου. Αργότερα έγινε υποχρεωτικό και οι τιμές του αποτελούσαν το ανώτατο όριο που μπορούσε να δαπανήσει ένα νοσοκομείο ή ένας φορέας του Υπουργείου Υγείας για να αποκτήσει ένα υλικό ή κάποιο αναλώσιμο.
Για το Ελεγκτικό Συνέδριο (Ε.Σ), η υπέρβαση των τιμών του ΠΤ, αποτελεί το πιο βασικό κριτήριο για την απόρριψη ενός εντάλματος πληρωμής. Παρόλα αυτά, ο τρόπος που λειτουργεί έως και σήμερα το παρατηρητήριο τιμών ουσιαστικά συμβάλλει στην αδιαφάνεια και στην απόρριψη των ενταλμάτων πληρωμής. Αν επισκεφθεί κανείς στον σύνδεσμο της ΕΠΥ φαίνεται ότι πηγαίνει σε μια υπηρεσία που δεν λειτουργεί επί μακρόν. Οι ανακοινώσεις που μπορεί να δει είναι παλιές και χωρίς ημερομηνία και δεν μπορεί να τις δει χωρίς να χρειαστεί να τις ψάξει όλες. Ο σύνδεσμος που αφορά το ΠΤ αναγράφει την ένδειξη «επικαιροποιημένο παρατηρητήριο τιμών υπηρεσιών ΕΠΥ» ενώ είναι από τις 28-2-2012! Βλέπει στο επάνω μέρος «αναβαθμισμένο παρατηρητήριο τιμών Οκτ 2015» το οποίο έχει μόνο ευχαριστίες και το εγχειρίδιο χρήσεως!
Στην προτελευταία θέση, όμως, της σελίδας βλέπει το σύνδεσμο «Παρατηρητήριο Τιμών, Observenet» όπου μπορεί να ανακαλύψει την νέα πλατφόρμα με τις διαθέσιμες τιμές.
Οι εκπλήξεις όμως συνεχίζονται αν κανείς αναζητήσει ακόμα και προϊόντα που αποτελούν καθημερινές αγορές (π.χ. τα γάντια μιας χρήσεως) από τα νοσοκομεία.
Βλέπει ότι οι τιμές που έχουν καταχωρηθεί είναι από το 2014! Μετά δηλαδή από εκατοντάδες αγορές που έχουν πραγματοποιηθεί από το 2014 έως σήμερα, η τιμή είναι η ίδια. Αν κάποιος κάνει αναζήτηση γαντιών latex μιας χρήσεως εμφανίζεται το μήνυμα «ο κωδικός καταργήθηκε όλα τα γάντια μεταφέρθηκαν στους κωδικούς από 7.3.70 έως και 7.3.80.».
Όμως αν αναζητήσει κανείς τους κωδικούς αυτούς θα δει ότι υπάρχει μόνο ο κωδικός 7.3.80. Οι άλλοι κωδικοί δεν υπάρχουν!! Άρα δεν υπάρχουν και οι τιμές των άλλων τύπων γαντιών κάτι το οποίο είναι σημαντικό για τις προμήθειες των νοσοκομείων.
Αλήθεια πως πραγματοποιούνται οι προμήθειες ως προς την νομιμότητα τους αφού απαιτείται να υπάρχει η τιμή τους στο ΠΤ για να μπορούν να τα προμηθευτούν τα νοσοκομεία;
Αυτό είναι και παράδοξο αλλά και επικίνδυνο. Παράδοξο για το πώς δεν ενημερώνεται το ΠΤ, ενώ καθημερινά γίνονται εκατοντάδες αγορές και επικίνδυνο γιατί δείχνει μια σημαντική έλλειψη ενημέρωσης των ενδιαφερομένων και την πιθανή απόρριψη των χρηματικών ενταλμάτων τους. Οι επιτευχθείσες τιμές από τα νοσοκομεία πρέπει να μπαίνουν σε πραγματικό χρόνο αμέσως μετά τη συμβασιοποίηση μιας προμήθειας. Εάν είναι υποχρεωτική η τιμή του ΠΤ για την πληρωμή μιας δαπάνης τότε το ίδιο υποχρεωτική πρέπει να είναι και η καταχώριση της στο πληροφοριακό σύστημα (ΠΣ) της ΕΠΥ.
Επίσης δεν είναι κατανοητό να μπορεί να προμηθεύεται ένα νοσοκομείο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό ή αναλώσιμα που δεν είναι καταχωρημένα στο ΠΤ όταν υπάρχουν άλλα 10 παρόμοια μέσα σε αυτό που ήδη έχουν λάβει τιμή. Αυτή είναι η κλασική διαδικασία αποφυγής της καταχωρημένης τιμής που είναι χαμηλή και δεν εξυπηρετεί τον προμηθευτή.
Για να μπορούν να είναι συγκρίσιμες οι τιμές στο ΠΤ θα πρέπει κάτω από το κάθε υλικό να «κρέμεται» η προδιαγραφή του. Μόνο έτσι οι τιμές είναι κατ’ αρχήν συγκρίσιμες.
Εάν κάθε νοσοκομείο συντάσσει τις δικές του, έστω και με ενιαίες οδηγίες σύνταξης αυτών, τότε δεν μπορούν να υπάρχουν συγκρίσιμες τιμές οι οποίες μάλιστα να είναι και δεσμευτικές. Και βέβαια ενημερώνοντας ένα νοσοκομείο με τιμές το ΠΣ, δεν θα πρέπει αυτές να εμφανίζονται σαν τις χαμηλότερες. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι εάν ένα μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας προμηθευτεί 1.000.000 ζευγάρια γάντια, η τιμή τους στη Μυτιλήνη ή τη Λήμνο, που θα προμηθευτούν 20.000 ζευγάρια γάντια και θα απαιτηθεί η μεταφορά τους με το πλοίο, δεν μπορεί να είναι η ίδια.
Κι όμως, είναι εύκολο να αναπτυχθεί ένας κατάλληλος αλγόριθμος που θα τα υπολογίζει όλα αυτά και δεν θα δημιουργεί προβλήματα.
Εν όψει και της ψήφισης του νέου νόμου για τις προμήθειες θα πρέπει τα παραπάνω να έχουν λυθεί προκειμένου να μπορεί να εφαρμοστεί απρόσκοπτα ο νόμος και να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.