Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσκληση υποβολής προσφορών για τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας που θα συμβάλει στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης στην Ευρώπη.

Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων θα λειτουργεί ως πλατφόρμα ώστε οι ελεγκτές γεγονότων (fact checkers), η ακαδημαϊκή κοινότητα και οι ερευνητές να διατηρούν στενή επαφή με τους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης και με τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της παιδείας σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης. Η εν λόγω πρόσκληση υποβολής προσφορών εντάσσεται στο σχέδιο δράσης κατά της παραπληροφόρησης του Δεκεμβρίου 2018, στο πλαίσιο του οποίου η Επιτροπή δεσμεύτηκε να χρηματοδοτήσει ψηφιακή πλατφόρμα που θα συμβάλει στη δημιουργία δικτύου ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων.

Η πρόσκληση υποβολής προσφορών για σχέδια ύψους έως 2,5 εκατ. ευρώ θα είναι ανοιχτή έως τις 16 Δεκεμβρίου 2019.

Σχέδιο Δράσης

Το σχέδιο δράσης — που καταρτίστηκε σε στενή συνεργασία με την επίτροπο Δικαιοσύνης, καταναλωτών και ισότητας των φύλων Βιέρα Γιούροβα· τον αρμόδιο για την Ένωση Ασφάλειας επίτροπο Τζούλιαν Κινγκ και την επίτροπο Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκάμπριελ — επικεντρώνεται σε τέσσερις τομείς καθοριστικής σημασίας για την αποτελεσματική ανάπτυξη των ικανοτήτων της ΕΕ και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και της ΕΕ:

• Βελτίωση του εντοπισμού: οι Ειδικές Ομάδες Στρατηγικής Επικοινωνίας και η Μονάδα Ανάλυσης Υβριδικών Απειλών της ΕΕ που υπάγονται στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), καθώς και οι αντιπροσωπείες της ΕΕ στις γειτονικές χώρες, θα ενισχυθούν σημαντικά με επιπλέον εξειδικευμένο προσωπικό και εργαλεία ανάλυσης δεδομένων. Ο προϋπολογισμός στρατηγικής επικοινωνίας της ΕΥΕΔ για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την ευαισθητοποίηση για τον αρνητικό της αντίκτυπο αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί, από €1,9 εκατ. το 2018 σε €5 εκατ. το 2019. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να συμπληρώσουν τα εν λόγω μέτρα ενισχύοντας τα δικά τους μέσα για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.
• Συντονισμένη αντίδραση: θα δημιουργηθεί ειδικό σύστημα ταχείας ειδοποίησης μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή δεδομένων και αξιολογήσεων των εκστρατειών παραπληροφόρησης και να παρέχονται ειδοποιήσεις σχετικά με τις απειλές παραπληροφόρησης σε πραγματικό χρόνο. Επίσης, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη θα επικεντρωθούν στην προορατική και αντικειμενική προβολή των αξιών και των πολιτικών της Ένωσης.
• Διαδικτυακές πλατφόρμες και φορείς: οι υπογράφοντες τον κώδικα δεοντολογίας θα πρέπει να υλοποιήσουν γρήγορα και αποτελεσματικά τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο του κώδικα, εστιάζοντας σε επείγουσες δράσεις που αφορούν τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2019. Αυτές περιλαμβάνουν, ειδικότερα, τη διασφάλιση της διαφάνειας της πολιτικής διαφήμισης, την ενίσχυση των προσπαθειών για κλείσιμο των ενεργών ψεύτικων λογαριασμών, την επισήμανση των μη ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων [μηνυμάτων που διαδίδονται αυτόματα από αυτοματοποιημένα προγράμματα («μποτ»)] και τη συνεργασία με ελεγκτές γεγονότων και πανεπιστημιακούς ερευνητές για τον εντοπισμό των εκστρατειών παραπληροφόρησης και για την ευρύτερη προβολή και διάδοση του διακριβωμένου περιεχομένου. Η Επιτροπή, με τη συνδρομή της ομάδας των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, θα διασφαλίσει τη στενή και διαρκή παρακολούθηση της υλοποίησης των δεσμεύσεων.
• Ευαισθητοποίηση και ενδυνάμωση των πολιτών: εκτός από τις στοχευμένες εκστρατείες ευαισθητοποίησης, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη θα προωθήσουν τον γραμματισμό στα μέσα επικοινωνίας με τη βοήθεια ειδικών προγραμμάτων. Θα δοθεί στήριξη στις εθνικές διεπιστημονικές ομάδες ανεξάρτητων ελεγκτών γεγονότων και ερευνητών για να εντοπίζουν και να αποκαλύπτουν εκστρατείες παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τέλος, η Επιτροπή υποβάλλει επίσης σήμερα έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο μετά την παρουσίαση της ανακοίνωσής της τον Απρίλιο του 2018.

Τα επόμενα βήματα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος θα αναπτύξουν και θα εφαρμόσουν τα μέτρα που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το σύστημα ταχείας ειδοποίησης θα δημιουργηθεί έως τα τέλη Μαρτίου του 2019, ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών. Θα συμπληρωθεί με περαιτέρω ενίσχυση των σχετικών πόρων.

Οι υπογράφοντες τον κώδικα δεοντολογίας θα πρέπει να υποβάλουν στην Επιτροπή έως τα τέλη του 2018 την πρώτη έκθεση ενημέρωσης όσον αφορά την εφαρμογή, την οποία η Επιτροπή θα δημοσιεύσει στα τέλη Ιανουαρίου του 2019. Από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο, οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις στην Επιτροπή σε μηνιαία βάση. Επίσης, η Επιτροπή θα προβεί σε ολοκληρωμένη αξιολόγηση της εφαρμογής του κώδικα δεοντολογίας κατά τους πρώτους 12 μήνες. Σε περίπτωση που η εφαρμογή και η επίδραση του κώδικα δεοντολογίας δεν κριθούν ικανοποιητικές, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει περαιτέρω μέτρα, μεταξύ άλλων κανονιστικού χαρακτήρα.