Πέντε ερωτήσεις για τα ανασυνδυασμένα στελέχη του SARS-CoV-2

Ανησυχία προκαλούν οι αυξημένες αναφορές για την κυκλοφορία ανασυνδυασμένων στελεχών του SARS-CoV-2.  Οι ανασυνδυασμένες παραλλαγές, όπως η Deltacron, δεν είναι ασυνήθιστες, ούτε οι τελευταίες.

Η επικεφαλής επιστήμονας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Soumya Swaminathan, επεσήμανε σε ανάρτησή της  στο Twitter ότι «γνωρίζουμε ότι μπορούν να συμβούν ανασυνδυαστικά συμβάντα, σε ανθρώπους ή ζώα, με πολλαπλές κυκλοφορούσες παραλλαγές του SarsCoV2. Πρέπει να περιμένουμε τις έρευνες για να προσδιορίσουμε τις ιδιότητες αυτού του ιού. Σημασία έχει η αλληλουχία, η ανάλυση και η ταχεία ανταλλαγή δεδομένων καθώς αντιμετωπίζουμε αυτή την πανδημία».

Ο συνδυασμός των παραλλαγών μπορεί να προκύψει κατά μια περίοδο μετάβασης από την μια παραλλαγή στην άλλη, εξηγεί ο πρώην επικεφαλής της πρωτοβουλίας γονιδιωματικής για το Covid-19 στο Ινστιτούτο Wellcome Trust Sange , Jeffry Barrett, σύμφωνα με τον TheGuardian. Τις περαιτέρω απορίες για τα ανασυνδυασμένα στελέχη  λύνουν  οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ)

1) Τι είναι τα ανασυνδυασμένα στελέχη;

Πρόκειται για στελέχη των οποίων το γονιδίωμα είναι το μωσαϊκό από γονιδιώματα διαφορετικών στελεχών.

2) Πώς δημιουργούνται τα ανασυνδυασμένα στελέχη;

Όταν διαφορετικά στελέχη μολύνουν τον ίδιο ασθενή και βρεθούν να μολύνουν ακόμα και το ίδιο κύτταρο τότε υπάρχει η πιθανότητα κατά τον πολλαπλασιασμό του ιού να αναμιχθούν τα γονιδιώματα των δυο διαφορετικών στελεχών.

3) Ένα στέλεχος που προέρχεται από ανασυνδυασμό με Δέλτα και Όμικρον είναι μεταδοτικό όπως η Όμικρον και παθογόνο όπως η Δέλτα;

Ο ανασυνδυασμός των γονιδιωμάτων δεν σημαίνει αυτόματα και ανάμιξη των χαρακτηριστικών της παθογένειας και της μεταδοτικότητας. Σε πολλές περιπτώσεις αυτά τα δυο χαρακτηριστικά (παθογένεια, μεταδοτικότητα) δεν μπορούν να διαχωριστούν γενετικά και για αυτό δεν μπορούν να «ανασυνδυαστούν».

4) Ποια ανασυνδυασμένα στελέχη του SARS-CoV-2 υπάρχουν και πώς ονομάζονται;

Ανασυνδυασμένα στελέχη του SARS-CoV-2 έχουν αναφερθεί και στο παρελθόν και είναι πάρα πολλά. Δεν παίρνουν όλα ειδικές ονομασίες γιατί δεν αποκτούν όλα «κρίσιμη μάζα» ώστε να έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αυτά που αφορούν την πρόσφατη δημοσιότητα είναι τα στελέχη που έχουν απομονωθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο ονόματι ΧE (Δέλτα+Όμικρον1) και XF (Όμικρον1+Όμικρον2) αλλά και το XD (Δέλτα+Όμικρον1) που έχει απομονωθεί στη Γαλλία. Να σημειωθεί ότι εκτός από αυτά υπάρχουν και άλλα ανασυνδυασμένα στελέχη μεταξύ Δέλτα και Όμικρον1 ή Όμικρον1 και Όμικρον2  που έχουν διαφορετικό μωσαϊκό στα γονιδιώματά τους, αλλά δεν έχουν ακόμα αποκτήσει «κρίσιμη μάζα». Οι ονομασίες Deltacron και Deltomicron δεν είναι δόκιμες. Κάποιες αναφορές που χρησιμοποίησαν αυτούς τους όρους αφορούσαν γονιδιώματα που είχαν προκύψει από τεχνικά εργαστηριακά λάθη και έχουν αποσυρθεί από τις βάσεις δεδομένων, ενώ δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα επιβεβαιωμένα ανασυνδυασμένα στελέχη.

5) Πόσο μας ανησυχούν για την πορεία της πανδημίας;

Πρόκειται για μία μορφή εξέλιξης του ιού που την γνωρίζουμε από την αρχή της πανδημίας. Δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο. Τα ανασυνδυασμένα στελέχη παρακολουθούνται όπως όλα τα άλλα στελέχη για την περίπτωση εμφάνισης ενός πιο μεταδοτικού ή πιο παθογόνου στελέχους.