Πέτρες στα νεφρά: 6 ερωτήσεις που θέλετε να κάνετε

Η νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά) είναι η τρίτη πιο συχνή πάθηση του ουροποιητικού, μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη. Εάν διαγνωστεί εγκαίρως και αντιμετωπιστεί δεν προκαλεί βλάβη. Σε αντίθετη περίπτωση, όμως, ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, αποφράσσοντας το ουροποιητικό σύστημα και οδηγώντας σε μόλυνση, νεφρική βλάβη ή ακόμα και νεφρική ανεπάρκεια.

Ο μέσος κίνδυνος εμφάνισης λιθίασης στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου ανέρχεται στο 4-7%. Η συχνότητα της νόσου είναι τριπλάσια στους άνδρες από τις γυναίκες, με πιο συχνή εμφάνιση κατά την τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής.

Ο Χειρουργός Ουρολόγος Δρ. Στυλιανός Κοντός* (www.urologyclinic.gr), εξειδικευθείς στην Ενδο-Ουρολογία και στην Λιθίαση του ουροποιητικού απαντά στα κρίσιμα ερωτήματα για την κοινή -πλην όμως ύπουλη- αυτή πάθηση.

1. Ποια είναι τα «ύποπτα» συμπτώματα

Μια πέτρα μπορεί να μην προκαλεί καθόλου συμπτώματα μέχρι να αρχίσει να κινείται μέσα στο νεφρό, ή να περάσει στον ουρητήρα (ο σωλήνας που συνδέει το νεφρό με την ουροδόχο κύστη), οπότε και θα εμφανιστούν τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Οξύς πόνος στο πλάι και πίσω, στη μέση
• Πόνος που αντανακλά προς τα κάτω στην βουβωνική χώρα
• Πόνος που «έρχεται κατά κύματα»
• «Τσούξιμο» κατά την ούρηση
• Ροζ, κόκκινο ή καφέ χρώμα στα ούρα
• Θολά, ή ιδιαίτερα δυσώδη ούρα
• Ναυτία και έμετος
• Επίμονη ανάγκη για ούρηση
• Ούρηση πιο συχνά από το συνηθισμένο
• Πυρετός και ρίγη (εάν υπάρχει μικρόβιο στα ούρα)

2. Πότε πρέπει να ζητήσετε άμεσα βοήθεια από ειδικό

Εάν εμφανίζετε οποιαδήποτε συμπτώματα που σας ανησυχούν, κλείστε  ένα ραντεβού με το γιατρό σας, προκειμένου να διερευνήσει την αιτία τους. Εντούτοις, θα πρέπει να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν εμφανίσετε πόνο τόσο σοβαρό που δεν σας επιτρέπει να καθίσετε ή να βρείτε μια άνετη θέση, πόνο που συνοδεύεται από ναυτία και έμετο, πόνο που συνοδεύεται από πυρετό και ρίγη και αίμα στα ούρα.

3. Πως γίνεται η διάγνωση

Ο συνήθης έλεγχος περιλαμβάνει ακτινογραφία, υπέρηχο, ενδοφλέβια ουρογραφία ή, κάποιες φορές, αξονική τομογραφία. Επίσης, πρέπει να γίνεται χημική ανάλυση του λίθου καθώς και ανάλυση αίματος και ούρων.

4. Ποιες είναι οι πιθανότητες για αυτόματη αποβολή του λίθου;

Η αποβολή του λίθου εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση και το σχήμα του. Αυτόματη αποβολή αναμένεται στο 80% των λίθων μικρότερων από 4 χιλιοστά. Για λίθους μεγαλύτερους των 7 χιλιοστών η πιθανότητα αυτόματης αποβολής είναι χαμηλή. Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή (άλφα-αποκλειστές), η οποία χαλαρώνει τους μυς στον ουρητήρα, συμβάλλοντας στην αποβολή της πέτρας πιο γρήγορα και με λιγότερο πόνο.

5. Ποια είναι η καλύτερη χειρουργική θεραπεία;

Ο αποκλειστικά αρμόδιος για την επιλογή της χειρουργικής αντιμετώπισης της πέτρας καθώς και για το ποια μέθοδος είναι κατάλληλη να εφαρμοστεί είναι ο ουρολόγος. Η επιλογή (κυρίως μεταξύ εύκαμπτης/άκαμπτης laser ουρητηρολιθοτριψίας, ΜΙΝΙ-διαδερμικής νεφρολιθοτριψίας) γίνεται βάσει συγκεκριμένων ενδείξεων (όπως η θέση της πέτρας στο νεφρό ή στον ουρητήρα, η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και η γενική υγεία του ασθενούς) και είναι εξατομικευμένη. Όποια μέθοδος και αν επιλεχθεί, κύριο μέλημα είναι η βραχεία/24ωρη νοσηλεία του ασθενούς στο νοσοκομείο, η εφαρμογή ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών προκειμένου να περιοριστεί ο πόνος και η μόνιμη απαλλαγή του ασθενούς από την πέτρα στο νεφρό του. Οι ενδο-ουρολογικές τεχνικές στα χέρια εξειδικευμένων και έμπειρων χειρουργών, έχουν λιγότερες επιπλοκές και ταχύτερη ανάρρωση για τους ασθενείς, χωρίς να υστερούν σε αποτελεσματικότητα σε σχέση με τις ανοιχτές επεμβάσεις.

6. Ποια είναι τα μέτρα πρόληψης και διαχείρισης της νεφρολιθίασης;

Η διατροφή μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο στη διαχείριση αλλά και την πρόληψη της νεφρολιθίασης. Η διατροφή είναι από τους πολύ σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό λίθων στα νεφρά, όπως και το αυξημένο σωματικό βάρος. Ειδικά τα υγρά, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο στην πρόληψη και διαχείριση της πάθησης. Ιδιαίτερη προστασία παρέχουν η πορτοκαλάδα και η λεμονάδα, λόγω της περιεκτικότητας τους σε κιτρικό άλας.

Ο καφές και το τσάι έχει αποδειχτεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων, αλλά περιέχουν οξαλικά που πρέπει να αποφεύγονται σε ασθενείς με ιστορικό αποβολής λίθων οξαλικού ασβεστίου. Τέλος, είναι σημαντικό να αποφεύγονται τα γεύματα με πολλές ζωικές πρωτεΐνες. Κρέας και αβγά, αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων από ουρικό οξύ και ασβέστιο.

«Ο ισχυρισμός ότι μια πέτρα νεφρού που δεν ενοχλεί πρέπει να αφήνεται στην… μοίρα της καταρρίπτεται . Αφενός γιατί μια πέτρα αργά ή γρήγορα θα προκαλέσει βλάβη, αφετέρου γιατί με τις σύγχρονες μεθόδους καμία πέτρα δεν είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί», επισημαίνει καταλήγοντας, ο Δρ. Στυλιανός Κοντός.

*MD, PhD, FEBU, FES, 3ετής μετεκπαίδευση στην Αγγλία, μέλος του Βασιλικού Κολλεγίου Χειρουργών Ουρολόγων Ηνωμένου Βασιλείου, μέλος Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών