Ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν οι έφηβοι και οι ενήλικες

Οι περισσότεροι θεωρούμε ότι τα εμβόλια αφορούν αποκλειστικά τα βρέφη και τα παιδιά. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι κάποιοι συγκεκριμένοι εμβολιασμοί αφορούν τόσο τους εφήβους όσο και τους ενήλικες.

Δυστυχώς όμως η συνέχιση των εμβολιασμών κατά την ενήλικη ζωή παρουσιάζει ένα μεγάλο «κενό» σήμερα στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό πως οι περισσότεροι αγνοούν τι εμβόλια έχουν κάνει ή πού βρίσκεται το βιβλιάριο υγείας στο οποίο είχαν καταγραφεί οι εμβολιασμοί τους. Ανύπαρκτη οργάνωση και ανεπαρκείς πληροφορίες αφήνουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό «ακάλυπτους» τους ενήλικες έναντι του τετάνου, της διφθερίτιδας, του κοκκύτη και άλλων πολύ σοβαρών και θανατηφόρων νοσημάτων, για τα οποία απαιτείται είτε επαναληπτική δόση αν έχει γίνει η αρχική είτε εμβολιασμός αν δεν έχει γίνει ποτέ πριν.

Την ίδια ώρα, η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει διαταραχή στην ομαλή λειτουργία του προγράμματος εμβολιασμών των παιδιών και των εφήβων. Κάποιο ποσοστό γονέων, παρότι τα εμβόλια μπορούν να χορηγηθούν δωρεάν από τις πρωτοβάθμιες δομές υγείας, καθυστερούν ή αμελούν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, είτε λόγω προσωπικών τους προβλημάτων, είτε γιατί έχασαν τη σειρά παρακολούθησης που είχαν συνηθίσει με τον παιδίατρό τους, είτε γιατί δυσκολεύονται να κλείσουν ραντεβού στον Σταθμό Προστασίας Μάνας και Παιδιού (ΠΕΔΥ).

Ποιοι είναι οι απαραίτητοι εμβολιασμοί για τους εφήβους

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, στην εφηβεία θα πρέπει να γίνονται τα εξής εμβόλια:

1. Η επαναληπτική δόση του 4πλού εμβολίου για διφθερίτιδα-τέτανο-κοκκύτη-πολιομυελίτιδα (TdaP-IPV): Συστήνεται να γίνεται στην ηλικία των 11-12 ετών και στα 13-18 έτη για άτομα που καθυστέρησαν να εμβολιαστούν.
2. Το 4δύναμο εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο (MCV4): Περιέχει τέσσερα στελέχη του (τα A, C, w135 και Y) και συνιστάται να γίνεται μία δόση του στην ηλικία των 11-12 ετών, ενώ άτομα που καθυστέρησαν να εμβολιαστούν συστήνεται να το κάνουν στα 13-18 έτη.
3. Το εμβόλιο του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Ο HVP είναι γνωστός και ως ο ιός που προκαλεί τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Τα εμβόλια HPV2 και HPV4 χορηγούνται σε 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών σε κορίτσια ηλικίας από 11 έως <15 ετών. Εφόσον η έναρξη του εμβολιασμού γίνει μετά τη συμπλήρωση του 15^ου έτους, χορηγούνται 3 δόσεις εμβολίου.

Σημειώνεται πως μέχρι και τα 18 έτη συστήνεται να χορηγούνται εμβόλια στους εφήβους που δεν εμβολιάστηκαν στην παιδική ηλικία, κατά το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, για την ηπατίτιδα Α (κανονικά γίνεται στη γέννηση) και Β, το αδρανοποιημένο εμβόλιο πολιομυελίτιδας (IPV), το εμβόλιο ιλαράς, ερυθράς, παρωτίτιδας (MMR), το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς (VAR) και το αντιφυματικό εμβόλιο ή mantoux (BCG). Επίσης, σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου συστήνεται ο εμβολιασμός στην εφηβεία για αιμόφιλο influenza τύπου Β-Hib, πνευμονιόκοκκο συζευγμένο-PCV13, πνευμονιόκοκκο πολυσακχαριδικό-PPSV23 και γρίπη, εφόσον δεν εμβολιάστηκαν κατά την παιδική ηλικία.

Ποια εμβόλια συστήνονται στους ενήλικες

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι οι εμβολιασμοί στους ενήλικες είναι απαραίτητοι, γιατί η «ανοσία» του ανθρώπινου οργανισμού σε συγκεκριμένες ασθένειες μειώνεται με τη φυσική διαδικασία της γήρανσης. Επιπλέον, ασθένειες όπως ο διαβήτης, το άσθμα, ο καρκίνος, η ηπατική ανεπάρκεια, η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια και άλλοι παράγοντες, όπως τα στεροειδή, τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και η κακή διατροφή, καθιστούν ένα άτομο αδύναμο και ευπαθές σε ασθένειες.

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, οι ενήλικες (≥19 ετών) θα πρέπει να κάνουν τα εξής εμβόλια:

1. Εμβόλιο γρίπης: Γίνεται μία φορά τον χρόνο και κυρίως εφαρμόζεται σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου (π.χ. άτομα που πάσχουν από άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα κ.λπ.) και ενήλικες άνω των 60 ετών.
2. Εμβόλιο τετάνου, διφθερίτιδας και ακυτταρικού κοκκύτη (Td/TdaP): Ο συγκεκριμένος εμβολιασμός θα πρέπει να γίνεται μία φορά κάθε 10 χρόνια ή όταν το άτομο υποστεί κάποιον τραυματισμό. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί με προσθήκη και εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας.
3. Εμβόλιο ιλαράς, ερυθράς και παρωτίτιδας (MMR): Τα άτομα που γεννήθηκαν πριν από το 1970 θεωρούνται άνοσα. Όσοι γεννήθηκαν από τότε και μετά, θα πρέπει να εμβολιαστούν με μία ή περισσότερες δόσεις MMR, εκτός και αν υπάρχει αντένδειξη ή επιβεβαιωμένη ανοσία (ανίχνευση αντισωμάτων) έναντι ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς. Η κλινική διάγνωση δεν θεωρείται αξιόπιστη.
4. Εμβόλιο ανεμοβλογιάς (VAR): Συστήνεται για όλους τους ενήλικες, χωρίς αποδεδειγμένη ανοσία (προηγηθείσα νόσηση ή εμβολιασμός), εκτός κι αν υπάρχει αντένδειξη.
5. Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα: Μία δόση εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα συστήνεται για ενήλικες ηλικίας ≥60 ετών, ανεξάρτητα από το αν αναφέρεται προηγούμενο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα. Άτομα ηλικίας ≥60 ετών με χρόνια ιατρικά προβλήματα μπορεί να εμβολιαστούν, εκτός αν η κατάστασή τους αποτελεί αντένδειξη, όπως σοβαρή ανοσοεπάρκεια.
6. Εμβόλιο του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV): Τρεις δόσεις του εμβολίου συστήνονται στις νεαρές γυναίκες ηλικίας 19-26 ετών, αλλά και στους ομοφυλόφιλους άντρες ηλικίας 19-26 ετών, γιατί τα ογκογόνα στελέχη του ιού HPV προκαλούν και άλλες μορφές καρκίνου, όπως αυτοί του πρωκτού, του πέους και του στόματος (μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή). Το HPV δεν συνιστάται σε εγκύους, αλλά η πραγματοποίηση τεστ κυήσεως πριν τη χορήγησή του δεν είναι απαραίτητη και η κύηση δεν διακόπτεται αν διαπιστωθεί εκ των υστέρων, ενώ συνεχίζεται η χορήγηση και των υπόλοιπων δόσεων του εμβολίου.
7. Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου με συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό και πολυσακχαριδικό (PCV13, PPSV23): Είναι απαραίτητο για όλους τους ενήλικες. Ένα άτομο πρέπει να κάνει τον εμβολιασμό μόνο μία φορά στη ζωή του, ενώ μόλις σε ένα ποσοστό 10-15% των περιπτώσεων απαιτείται η επανάληψή του.
8. Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου 4δύναμο συζευγμένο (MCV4): Συστήνεται σε άτομα που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου, όπως πρωτοετείς φοιτητές που διαμένουν σε εστίες, προσωπικό μικροβιολογικών εργαστηρίων, στρατιώτες, ταξιδιώτες που ταξιδεύουν σε ενδημικές περιοχές, και γίνεται μία φορά. Επίσης, διπλή δόση του εμβολίου χορηγείται σε άτομα που εμπίπτουν σε ειδικές κατηγορίες/καταστάσεις.
9. Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HepA): Δύο δόσεις του εμβολίου συστήνονται για ομοφυλόφιλους και για χρήστες ναρκωτικών. Επίσης, για ταξιδιώτες σε περιοχές με υψηλή και ενδιάμεση ενδημικότητα της νόσου ή για άτομα που έχουν στη φροντίδα τους υιοθετημένο παιδί προερχόμενο από χώρα με υψηλή ενδημικότητα.
10. Εμβόλιο ηπατίτιδας Β (HepΒ): Τρεις δόσεις του εμβολίου συστήνονται για όλους τους επίνοσους ενήλικες που δεν εμβολιάστηκαν στην παιδική ηλικία. Επίσης, για άτομα με περισσότερους από έναν ερωτικούς συντρόφους στη διάρκεια των τελευταίων 6 μηνών, για ομοφυλόφιλους, για χρήστες ναρκωτικών, για άτομα με σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, για άτομα που εκτίθενται σε αίμα και δυνητικά μολυσμένα βιολογικά υγρά, για άτομα που εργάζονται σε ιδρύματα με τρόφιμους που έχουν νοητική υστέρηση, για ταξιδιώτες με υψηλή και μέση ενδημικότητας της νόσου, για άτομα που παρακολουθούνται σε ειδικές μονάδες για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα/HIV/χρήση ναρκωτικών, για νεφροπαθείς τελικού σταδίου, για άτομα του στενού περιβάλλοντος πασχόντων από τον ιό, και για ασθενείς σε αιμοδιάλυση ή ανοσοκαταστολή.
11. Εμβόλιο αιμόφιλου influenza τύπου b συζευγμένο (Hib): Συστήνεται μία δόση του εμβολίου σε άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία ή με σπληνεκτομή ή σε άτομα που πρόκειται να υποβληθούν σε σπληνεκτομή και ανοσοκατεσταλμένα, εφόσον δεν έχουν λάβει προηγουμένως το εμβόλιο. Το Hib δεν συστήνεται για ενήλικες με HIV λοίμωξη, γιατί είναι μικρός ο κίνδυνος να νοσήσουν από αιμόφιλο.

Αντενδείξεις

Αν και τα περισσότερα εμβόλια είναι ασφαλή, μπορεί να παρουσιαστούν ορισμένες παρενέργειες, οι οποίες είναι βραχύβιες και συχνά υποχωρούν από μόνες τους. Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι ο πόνος, η ερυθρότητα και το οίδημα στο σημείο της ένεσης, η αδυναμία να μετακινήσετε τον βραχίονα (στο σημείο της ένεσης), η κόπωση, ο πονοκέφαλος, το ρίγος, η μυαλγία και ο πόνος στις αρθρώσεις.

Επίσης, υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί στη χορήγηση κάποιων εμβολίων, όπως σε περιπτώσεις κύησης, ανοσοκαταστολής (εκτός HIV) και HIV λοίμωξης CD4 λεμφοκύτταρα <200 /μl. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα αδρανοποιημένα εμβόλια είναι αποδεκτό να γίνονται σε άτομα με ανοσοανεπάρκειες και ανοσοκαταστολή (π.χ. του πνευμονιόκοκκου, του μηνιγγιτιδόκοκκου, του αιμόφιλου, της ηπατίτιδας Α και Β και το αδρανοποιημένο εμβόλιο γρίπης), ενώ τα εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους ιούς ή βακτήρια πρέπει να αποφεύγονται.

Ελλείψεις παιδιατρικών εμβολίων

Από το καλοκαίρι του 2015 και μετά, παρατηρείται έντονο πρόβλημα έλλειψης ορισμένων εμβολίων για παιδιά στην ελληνική αγορά, κυρίως των πολυδύναμων (5δύναμο, 4δύναμο, αλλά και 3δύναμο) που περιέχουν το αντιγόνο του κοκκύτη. Ανάλογο πρόβλημα σημειώνεται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Η έλλειψη, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, οφείλεται στην απότομη αύξηση των αναγκών για εμβολιασμό σε χώρες στις οποίες εκδηλώθηκαν επιδημικές εξάρσεις κοκκύτη, καθώς και στην επέκταση του αντικοκκυτικού εμβολιασμού και σε άλλες ηλικίες εκτός από τα παιδιά (εφήβους, εγκύους, ενήλικες). Δυστυχώς, οι ελλείψεις αυτές έρχονται να βάλουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο το πρόγραμμα εμβολιασμών.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΠΟΥ, η αποκατάσταση της αγοράς στα εμβόλια αυτά θα απαιτήσει χρόνο αρκετών μηνών, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο έλεγχος για την ποιότητα και την ασφάλειά τους είναι εξαιρετικά χρονοβόρος. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, για το διάστημα της έλλειψης, και προκειμένου να διατηρηθεί ικανοποιητικός ο βαθμός εμβολιαστικής κάλυψης για τα αντίστοιχα λοιμώδη νοσήματα, το χρονοδιάγραμμα του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών τροποποιήθηκε ως εξής:

• Η 4^η δόση του 5δύναμου εμβολίου (διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη, αιμόφιλου ινφλουέντζας, πολιομυελίτιδας), που χορηγείται στην ηλικία των 15-18 μηνών, αντικαθίσταται με 6δύναμο (διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη, πολιομυελίτιδας, αιμόφιλου ινφλουέντζας, ηπατίτιδας Β).
• Για τον βασικό εμβολιασμό στους 2, 4 και 6 μήνες ζωής, θα πρέπει να χρησιμοποιείται το ίδιο ιδιοσκεύασμα από τα κυκλοφορούντα 6δύναμα, ενώ στην αναμνηστική δόση είναι δυνατή και η εναλλαγή τους.
• Σχετικά, τέλος, με τον εμβολιασμό στην προσχολική ηλικία (4-6 ετών), προτείνεται η καθυστέρησή του ή η χορήγηση του 4δύναμου εμβολίου Boostrix-polio.

«Το πρόβλημα έχει κυρίως προκύψει για το 4απλό εμβόλιο για διφθερίτιδα-τέτανο-κοκκύτη-πολιομυελίτιδα, το οποίο χορηγείται ως επαναληπτική δόση για τα νοσήματα αυτά στην ηλικία μεταξύ 4,5 έως 5 ετών. Επομένως, για τα παιδιά που είναι ηλικίας 4 ή 4,5 ετών υπάρχει περιθώριο αναμονής για εμβολιασμό όταν και εφόσον έρθει το εμβόλιο στο διάστημα αυτό. Για τα παιδιά που έχουν ξεπεράσει τα 5 χρόνια ή που έχουν καθυστερήσει τον εμβολιασμό για διαφόρους λόγους, το πρόβλημα γίνεται σοβαρό και η ανάγκη επιτακτική για να εμβολιαστούν άμεσα» επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Νταλούκας, πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής.

«Η μόνη εναλλακτική που μπορεί να εφαρμοστεί τη στιγμή αυτή για τα παιδιά που πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα είναι να γίνει το 4απλό για τη διφθερίτιδα-τέτανο-κοκκύτη-πολιομυελίτιδα, αλλά αυτό που αφορά τους ενήλικες. Η διαφορά στα δύο αυτά εμβόλια είναι ότι αυτό των ενηλίκων περιέχει μειωμένες ποσότητες αντιγόνου και επομένως ο εμβολιασμός δεν θεωρείται απόλυτα σωστός. Αποτελεί όμως μια λύση ανάγκης στο πολύ σοβαρό αυτό πρόβλημα που παρουσιάστηκε και μερικώς “μπαλώνει” την κατάσταση» συμπληρώνει. «Ας ελπίσουμε ότι η κατάσταση θα εξομαλυνθεί σύντομα, αν και δεν προβλέπεται να γίνει συντομότερα από το τέλος του πρώτου ή και του δεύτερου εξαμήνου του 2016» καταλήγει.

Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου Β

Η μηνιγγίτιδα από τον μηνιγγιτιδόκοκκο ήταν και παραμένει μια εξαιρετικά σοβαρή και επικίνδυνη νόσος, με αυξημένη θνητότητα και σοβαρές αναπηρίες.

Μετά την εφαρμογή του εμβολίου για τον μηνιγγιτιδόκοκκο C στη χώρα μας, πριν από αρκετά χρόνια, η νόσηση από το στέλεχος αυτό έχει σχεδόν εκμηδενιστεί. Έτσι, τα κρούσματα μηνιγγίτιδας από μηνιγγιτιδόκοκκο πλέον αφορούν κυρίως το στέλεχος Β. Ετησίως τα κρούσματα είναι περίπου 60 και ένα ποσοστό κοντά στο 10% καταλήγει.

Αν και πρόσφατα εγκριθέν από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), το εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο οροομάδας B δεν εισήχθη στα τελευταία Εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμού, ώστε να αποζημιώνεται από το Δημόσιο, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Το σκεπτικό της αρμόδιας επιτροπής ήταν ότι «στη χώρα μας, στην οποία υπάρχει αυστηρή επιδημιολογική επιτήρηση της μηνιγγιτιδοκοκκικής λοίμωξης η επίπτωση της νόσου είναι σταθερά χαμηλή. Επισημαίνεται ότι ακόμα και σε χώρες με υψηλότερη επίπτωση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου δεν έχει εφαρμοστεί ο εμβολιασμός κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β μαζικά με ένταξη του εμβολίου στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών».

Όπως παραδέχεται ωστόσο η επιτροπή, το εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β, «σύμφωνα με τις αρχικές μελέτες, προκαλεί ανοσία και για το σύντομο διάστημα κυκλοφορίας του είναι ασφαλές». Πόσοι γονείς όμως μπορούν να αγοράσουν το εμβόλιο όταν κάθε δόση κοστίζει 105 ευρώ; Σημειωτέον, ότι απαιτούνται από 2 έως 4 δόσεις ανάλογα με την ηλικία. Έτσι, δημιουργούνται παιδιά δύο ταχυτήτων: αυτά που θα το κάνουν, γιατί οι γονείς τους θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να το αγοράσουν, και αυτά που δεν θα το κάνουν.

Εμβόλιο HPV

Ο ιός HPV προκαλεί κατ’ αρχάς καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος στις νέες γυναίκες 15-44 ετών, με 500.000 νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου μήτρας ετησίως και 274.000 θανάτους σε παγκόσμιο επίπεδο ετησίως. Επίσης, ο HPV ευθύνεται και για άλλα σοβαρά νοσήματα, όπως καρκίνο του αιδοίου, του κόλπου, του πέους, του πρωκτού και γεννητικά κονδυλώματα, ενώ επιπλέον ευθύνεται για ορισμένες μορφές καρκίνου του στοματοφάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας και του λάρυγγα.

Η λοίμωξη από τον ιό δεν μπορεί να αποφευχθεί με κανέναν άλλο τρόπο εκτός από τον εμβολιασμό. Προλαμβάνοντας τη λοίμωξη, τα εμβόλια παρέχουν πρόληψη έναντι των νοσημάτων που προκαλούνται από τον ΗPV.

Σήμερα κυκλοφορούν 2 εμβόλια έναντι του HPV: ένα 2δύναμο που περιέχει αντιγόνα από τους τύπους 16 και 18 και ένα 4δύναμο που περιέχει αντιγόνα από τους τύπους 16, 18, 6 και 11. Το πρώτο έχει λάβει έγκριση για την πρόληψη των προκαρκινικών τραχηλικών βλαβών και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας από συγκεκριμένους τύπους HPV, ενώ το δεύτερο έχει λάβει έγκριση για την πρόληψη των προκαρκινικών τραχηλικών βλαβών και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς και άλλων νοσημάτων που εμφανίζονται σε άλλα όργανα του γεννητικού συστήματος, δηλαδή προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου, του κόλπου και των γεννητικών κονδυλωμάτων από συγκεκριμένους τύπους HPV.

Οι κλινικές μελέτες των εμβολίων έναντι του HPV έδειξαν ότι η αποτελεσματικότητα προσεγγίζει το 100% στην πρόληψη ανάπτυξης προκαρκινικών βλαβών και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Επίσης, από τις κλινικές μελέτες του 4δύναμου εμβολίου αναδεικνύεται πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα στην πρόληψη των προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου και του κόλπου, καθώς και των γεννητικών κονδυλωμάτων.

Τα δύο διαθέσιμα εμβόλια, παρέχοντας μερική προστασία και για άλλους τύπους HPV πλην αυτών που περιέχουν, προλαμβάνουν πάνω από το 75% του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Επιπλέον, το 4δύναμο εμβόλιο, καλύπτοντας του τύπους HPV 6 και 11, προλαμβάνει πάνω από το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων. Σημειωτέον, πως οι τύποι 16 και 18 ευθύνονται για τις περισσότερες περιπτώσεις των άλλων μορφών καρκίνου που προκαλεί ο ιός.

Προσοχή: Το εμβόλιο θα χορηγείται δωρεάν για τους νεαρούς ενήλικες μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2016.

Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου ενηλίκων

Η πνευμονιοκοκκική νόσος, δηλαδή η λοίμωξη που προκαλείται από τον στρεπτόκοκκο της πνευμονίας, προκαλεί μεγάλη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Ο όρος αφορά μια ομάδα λοιμώξεων στις οποίες περιλαμβάνονται: α) διεισδυτικές λοιμώξεις, όπως η βακτηριαιμία (λοίμωξη του αίματος), η μηνιγγίτιδα και η βακτηριαιμική πνευμονία (μικτή λοίμωξη πνευμόνων και αίματος) και β) μη διεισδυτικές πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις, όπως η οξεία μέση ωτίτιδα, η πνευμονία χωρίς βακτηριαιμία και η παραρρινοκολπίτιδα.

Ο πνευμονιόκοκκος είναι η συχνότερη αιτία βακτηριακής πνευμονίας παγκοσμίως, η οποία με τη σειρά της αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα αίτια θανάτου από λοιμώδη νοσήματα. Αξίζει να σημειωθεί πως ενώ η συχνότητα για διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο για τις ηλικίες 18-49 χρόνων είναι 8 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού, για τις ηλικίες 50-64 χρόνων αυξάνεται κατά 2,5 φορές, για τις ηλικίες 65-69 αυξάνεται κατά 3,5 φορές και για τις ηλικίες 80-84 χρόνων εξαπλασιάζεται.

Η απειλή της νόσησης και του θανάτου γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν συνυπάρχουν υποκείμενες νόσοι, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα, σακχαρώδης διαβήτης, χρόνιος αλκοολισμός, κάπνισμα κ.λπ. Για τα άτομα ηλικίας 18-64 χρόνων με τα προαναφερθέντα υποκείμενα νοσήματα, ο κίνδυνος για διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο αυξάνεται κατά 3 έως 7 φορές και 20πλασιάζεται για τα άτομα με κακοήθη νοσήματα.

Η μεγάλη επίπτωση της πνευμονιοκοκκικής νόσου, η αποδεδειγμένη υψηλή αντοχή του πνευμονιοκόκκου στα αντιβιοτικά και το υψηλό κόστος της πνευμονίας κάθε αιτιολογίας (10 δισ. ευρώ/έτος στην Ευρώπη), έχουν οδηγήσει τον ΠΟΥ στο σημείο να αναδείξει την πνευμονιοκοκκική νόσο ως την πρώτη σε συχνότητα αιτία θανάτου παγκοσμίως που μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό.

Για τους ενήλικες υπάρχει το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο και το 23δύναμο πολυσακχαριδικό. Το 13δύναμο εμβόλιο ενδείκνυται για την προστασία από τη διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο, την πνευμονία και την οξεία μέση ωτίτιδα, που προκαλούνται από τους 13 ορότυπους που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο. Το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο είναι το μόνο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο που περιλαμβάνει τους ορότυπους 3, 6Α και 19Α. Το 23δύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο, το οποίο έχει ένδειξη να γίνεται επιπλέον του συζευγμένου, περιλαμβάνει τους ορότυπους 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A, 19F, 20, 22F, 23F και 33F. Τα δύο εμβόλια συστήνονται για άτομα με ανοσοκαταστολή, ασπληνία, δρεπανοκυτταρική αναιμία, νεφρωσικό σύνδρομο, καταστάσεις με διαρροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού και ηλικία άνω των 65 ετών.