Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες θανάτων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν;

Η υψηλή αρτηριακή πίεση, το κάπνισμα και η παχυσαρκία εξαιτίας της ανθυγιεινής διατροφής συνιστούν το «τρίγωνο του κακού τρόπου ζωής», καθώς αποτελούν τις τρεις κυριότερες αιτίες θανάτων παγκοσμίως, που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με την αλλαγή των συνηθειών και συμπεριφορών.
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον δρα Κρίστοφερ Μάρεϊ, διευθυντή του Ινστιτούτου Στατιστικών Υγείας του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον του Σιάτλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet», αξιολόγησαν 79 διαφορετικούς κινδύνους θανάτου σε 188 χώρες.
Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι αποφεύξιμοι παράγοντες κινδύνου -από τη ρύπανση του αέρα έως το ανασφαλές νερό- ευθύνονται για ολοένα περισσότερους θανάτους και ασθένειες στον πλανήτη.
Η υπέρταση κατατάσσεται ως ο Νο 1 «δολοφόνος», θεωρούμενη υπεύθυνη για 10,4 εκατ. θανάτους διεθνώς το 2013. Το ειδικό βάρος της στη θνησιμότητα αυξήθηκε κατά 49% από το 1990 έως σήμερα. Η υπέρταση είναι πιο επικίνδυνη για τους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες.
Συνολικά οι θάνατοι που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, αν οι άνθρωποι ζούσαν πιο προσεκτικά και υγιεινά, εκτιμώνται σε σχεδόν 31 εκατομμύρια το 2013 έναντι 25 εκατ. το 1990. Περίπου ένας στους πέντε θανάτους παγκοσμίως (21%) αποδίδεται σε κινδύνους που σχετίζονται με την κακή διατροφή (πολλά κρέατα και λίπη, λίγα φρούτα και λαχανικά κλπ).
«Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες να βελτιώσουμε την υγεία των ανθρώπων, αποφεύγοντας ορισμένους κινδύνους όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή ή η ρύπανση του αέρα», δήλωσε ο Μάρεϊ.
Το μίγμα των αποφεύξιμων κινδύνων αλλάζει διαχρονικά. Έτσι, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, στην λίστα των δέκα κυριότερων κινδύνων υπήρχαν ο υποσιτισμός των παιδιών και το μη πόσιμο νερό, σήμερα αυτά έχουν βγει από το Top 10, έχοντας πια αντικασταθεί από την υψηλή χοληστερόλη και την κατάχρηση του αλκοόλ.
Οι θανάσιμοι κίνδυνοι που μπορούν να αποφευχθούν διαφέρουν σήμερα αρκετά μεταξύ των δύο φύλων. Το κάπνισμα είναι μεγαλύτερο πρόβλημα για τους άνδρες (Νο 2 κίνδυνος, σχετιζόμενος με 4,4 εκατ. θανάτους), από ό,τι για τις γυναίκες (Νο 6 κίνδυνος, με 1,4 εκατ. θανάτους). Το αλκοόλ βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα κινδύνων για τους άνδρες (Νο 6), αλλά όχι για τις γυναίκες.
Τα παιδιά αντιμετωπίζουν διαφορετικούς κινδύνους έναντι των ενηλίκων. Για τα παιδιά κάτω των πέντε ετών ο υποσιτισμός παραμένει η Νο 1 αιτία θανάτου (1,3 εκατ. θάνατοι το 2013).
Όσον αφορά τους κυριότερους παράγοντες απώλειας της υγείας στους ενηλίκους, είναι ανάλογοι με τους κινδύνους πρόωρου θανάτου. Η πρώτη τριάδα είναι η υπέρταση, το κάπνισμα και ο μεγάλος δείκτης σωματικής μάζας (παχυσαρκία).
Οι κίνδυνοι εμφανίζουν γεωγραφική διαφοροποίηση: για παράδειγμα, στη Μ. Ανατολή και τη Ν. Αμερική η παχυσαρκία βρίσκεται στην κορυφή των κινδύνων, στην Ασία η ρύπανση του αέρα είναι Νο 1, ενώ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες το κάπνισμα.