Ποιος προσέχει το “Π.Ε.Δ.Υ.”;

Του Δημήτρη Ν. Πατσάκη. 

Η για πρώτη φορά δημοσιοποίηση της δραστηριότητας του δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, γνωστού ως «Π.Ε.Δ.Υ» για τα πεπραγμένα του 2015, παρέχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ποσότητα σε δομές, την κάλυψη του πληθυσμού αναφοράς (Π.Α) και την πληρότητα των παρεχομένων υπηρεσιών.

Το σκεπτικό της ενοποίησης των Πολυϊατρείων του τ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ. (πρ.Ι.Κ.Α) και των αντίστοιχων των τ.Ο.Α.Π/Δ.Ε.Η & λοιπών υγειονομικών δομών άλλων ασφαλιστικών φορέων, των Κέντρων Υγείας και των –Πολυδύναμων- Περιφερειακών (πρ. «αγροτικών» Ιατρείων) με στόχο την αποσυμφόρηση των –Τακτικών- Εξωτερικών Ιατρείων του Ε.Σ.Υ, την αμεσότερη και πληρέστερη κάλυψη της πρωταρχικής, δηλαδή μη χρήζουσας νοσηλεία περίθαλψης και την οικονομικότερη από πλευράς ιδιωτικής δαπάνης εξυπηρέτηση του 100% σχεδόν του πληθυσμού, εξακολουθεί να παραμένει «διακύβευμα».

Η αναφορά των επισκέψεων και η κατανομή τους σε Τακτικά, Επείγοντα, απλή Συνταγογράφηση & «άλλα» δίνει, ωστόσο, σημαντικές πληροφορίες.

Σε γενικές γραμμές, όσο τουλάχιστον αφορά την διασπορά ανά την επικράτεια και την κάλυψη του οικείου πληθυσμού «αναφοράς» (με βάση την Απογραφή του 2011), η κατάσταση εμφανίζεται ως ικανοποιητική.

Σε σύγκριση με την «συχνότητα» ανά 10.000 πληθυσμού/έτος, τα δεδομένα διακρίνονται για την ευρύτητά τους. Με την επιφύλαξη του lapsus calami, εμφανίζονται αποκλίσεις που, αν μη τι άλλο, παρέχουν το δικαίωμα ανασχεδιασμού, με ενισχύσεις σε τεχνολογική υποδομή και έμψυχο ιατρονοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό ή και την διακοπή λειτουργίας μονάδων με ανακατεύθυνση του πληθυσμού σε άλλες, σε μικρή οπωσδήποτε απόσταση αλλά κυρίως σε πλήρη λειτουργία «7/24».

Οπωσδήποτε, τα δεδομένα δεν έχουν σημασία σε μικρά νησιά ή απομονωμένους οικισμούς, ιδιαίτερα με αυξημένο πληθυσμό 3ης ηλικίας .συχνά πολύ-ασθενή.

Σε ουδεμία όμως περίπτωση δεν είναι ευχάριστη (αν όχι απαράδεκτη) η σπατάλη πόρων για δομές με 70-80% συνταγογράφηση ως κύρια λειτουργία, με προφανή την απορρόφηση από περισσότερο οργανωμένες. Άλλωστε, η σημασία της βεβαιότητας της διασφάλισης ορθής και άμεσης διάγνωσης είναι επιδιώξιμη από ασθενείς & τους συγγενείς τους.

Η πληροφόρηση σε δεδομένα συνολικής κίνησης, διάρθρωσής της και επισκεψιμότητας vs Π.Α («συχνότητα»), εφόσον είναι συνεχής , συγκρίσιμη, και ταυτόχρονα εμπλουτισμένη με δεδομένα και εξαγόμενους δείκτες «ποιότητας» & ικανοποίησης του πληθυσμού, είναι επιτεύξιμη και χρήσιμη, με την προϋπόθεση της «δυσαρέσκειας» πολλών τοπικών, πολιτικών και συνδικαλιστικών παραγόντων, δεχόμενοι a priori πως η αλήθεια δεν έβλαψε τελικά κανένα, εκτός από όσους έχουν προσωπικό ή επαγγελματικό συμφέρον από το «ρετουσάρισμα» ή την απόκρυψή της.

Οι συνημμένοι πίνακες, περιοριζόμενοι σε «μείζονες» και «ελάσσονες» δομές, όσο αφορά στην κατανομή της κίνησης & τον πληθυσμό «αναφοράς», είναι ενδεικτικοί (διαθέσιμα στοιχεία στο 100% του Π.Ε.Δ.Υ).

1. Τα Επείγοντα περιστατικά (με κριτήριο την «συχνότητα»)

Με την επιφύλαξη της ορθότητας των στοιχείων του Π.Π.Ι. Ανάφης, το 40% των 10 πρώτων δομών του Π.Ε.Δ.Υ. εντοπίζεται στην περιοχή της πρωτεύουσας.Υπάρχουν όμως αρκετές όπου, για λόγους που δεν είναι του παρόντος, η πρωταρχική –και μέγιστης σημασίας- φροντίδα δεν φαίνεται να χαίρει εμπιστοσύνης από την περιοχή εγκατάστασης (βλ. Πίνακα 1)

2. Τα Τακτικά περιστατικά

Στις 10 πρώτες από άποψη συχνότητας δομές, η επαφή του πληθυσμού προσεγγίζει μέχρι και τις 5 φορές ετησίως κατά μ.ο. Αυτό ίσως σημαίνει είτε πολλαπλή νοσηρότητα είτε αδυναμία εναλλακτικής πρόσβασης. Στον αντίποδα, η λειτουργία και το επακόλουθο σταθερό κόστος της δεν δικαιολογεί δομές όπου η σημασία τους –εκ του αποτελέσματος της επεξεργασίας των δεδομένων του ESYnet- δεν είναι αποφασιστική (βλ. Πίνακα 2).

3. Η Συνταγογράφηση

Οπωσδήποτε, μία από τις λειτουργίες των τοπικών δομών περίθαλψης, είναι και η διαδικασία της φαρμακευτικής αγωγής του πληθυσμού. Με 1 συνταγή/μήνα στην ακραία περίπτωση της Ανάφης (μ.ο) φθάνουμε στην πλήρη απουσία (;) ακόμη και σε «ιστορικές» δομές (πρ.ΙΚΑ-ΕΟΠΥΥ) της πρωτεύουσας όπου ,εάν τα δεδομένα είναι ακριβή, η δράση τους αφορά σε καθαρά εξεταστική και εργαστηριακή λειτουργία. Εξεταστέο είναι το ερώτημα εάν και σε ποιο βαθμό στις τελευταίες οι συμβεβλημένοι ιατροί καλύπτουν την συμβατική τους υποχρέωση κυρίως με συνταγογράφηση (βλ.Πίνακα 3).

4. Επείγοντα-Τακτικά-Συνταγογράφηση % συνολικής κίνησης

(βλ.Πίνακες 5,6 & 7)

5. Χωροθέτηση βάσει π.α.

Εύλογη είναι η ανάγκη ύπαρξης δομών –σε πλήρη λειτουργία- σε ολιγάριθμες και απομονωμένες περιοχές, όπως της νησιωτικής Ελλάδας. Αντίθετα, υπάρχουν πόλεις & περιοχές όπου δομές κυρίως των Πολυϊατρείων του πρ.ΙΚΑ-ΕΟΠΠΥ, είναι «χρεωμένες» με περισσότερες από 100.000 πληθυσμό, ασφαλισμένους, ανασφάλιστους, απόρους, αλλοδαπούς κ.τ.λ. (βλ.Πίνακα 8).

Υ.Γ.1:Για την διευκόλυνση του αναγνώστη, ως «συχνότητα» λαμβάνεται το αποτέλεσμα της διαίρεσης επισκέψεων με τον π.α. ανά 10.000 κατοίκους (Απογραφές -de facto- 1991-2001-2011).

Υ.Γ.2: Στο πλαίσιο του 7ου Συνεδρίου «Pharma & Health» προ ημερών, ο αν.Γ.Γ, επιφορτισμένος με την Πρωτοβάθμια Υγεία κ. Βαρδαρός, αναφερόμενος στο φιλόδοξο σχέδιο των Ιατρείων «Γειτονιάς», συμπλήρωσε πως, στην α΄φάση, δεν θα εφαρμοσθεί το «gatekeeping», για το οποίο υπάρχουν και (ιδεολογικές;) επιφυλάξεις. Η ταπεινότητά μου πιστεύει πως, αν ισχύσει κάτι τέτοιο, η χρησιμότητα του νέου συστήματος θα εξαντληθεί σε διορισμούς ιατρών, νοσηλευτών και λοιπού προσωπικού. Από την άλλη, σύμφωνα με τις απόψεις των πλέον αρμοδίων να εκφράσουν άποψη, ανακύπτει ζήτημα επιστημονικής/επαγγελματικής επάρκειας όσων προσέλθουν και τελικά επιλεγούν για την στελέχωση των Ι.Γ, δεδομένων των αμοιβών και της αποκλειστικής απασχόλησής τους. Θα μπορούσε ίσως να επιλεγεί η αρχική πλήρης λειτουργία π.χ. 5 Ι.Γ. στην βάση «16/7» (δηλ. 6π.μ-10 μ.μ) με «χρέωση» του πληθυσμού αναφοράς βάσει του Α.Μ.Κ.Α και η πρόβλεψη χρέωσης των περιστατικών των Τ.Ε.Ι. εφόσον δεν προϋπάρχει καταγραφή επίσκεψης/διάγνωση στα –πλήρως στελεχωμένα- Ι.Γ.