Ποια η αντίσταση του εμβολίου των Pfizer/BioNtech στις παραλλαγές του SARS-CoV-2

Την σημασία του μαζικού εμβολιασμού ως στρατηγικής για να μπει τέλος στην πανδημία COVID-19 καταδεικνύουν τα δεδομένα  διερεύνησης για τις νεοεμφανιζόμενες παραλλαγές B.1.526, B.1.429 και B.1.1.7 + E484K.

Συγκεκριμένα, σε επιστολή που δημοσιεύθηκε χθες στο περιοδικό New England Journal of Medicine, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τέξας των ΗΠΑ, σε συνεργασία με την Pfizer και την BioNTech εξέτασαν το ενδεχόμενο «οι παραλλαγές του ιού που έχουν εμφανιστεί πιο πρόσφατα είναι επίσης ευαίσθητες στην εξουδετέρωση από αντισώματα που παράγονται μετά τον εμβολιασμό με το BNT162b2».

Οι καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευστάθιος Καστρίτης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζουν αυτά τα δεδομένα.

Στο πλαίσιο της έρευνας, δημιούργησαν τρεις παραλλαγές του ιού: έναν με το γονίδιο B.1.429 (παραλλαγή της Καλιφόρνια), ένα δεύτερο με το γονίδιο B.1.526 S (παραλλαγή της Νέας Υόρκης) και ένα τρίτο με το γονίδιο B.1.1.7 (η Βρετανική παραλλαγή) συν την υποκατάσταση E484K.

Αφού μόλυναν τα κύτταρα με τον SARS-CoV-2 και μέτρησαν την ικανότητα εξουδετέρωσης του ιού οι ερευνητές εξέτασαν την αποτελεσματικότητα ορών που συλλέχθηκαν από 15 άτομα,  2 ή 4 εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση του  BNT162b2.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι:

• «όλα τα δείγματα ορού εξουδετέρωναν την παραλλαγή USA-WA1 / 2020 και τις άλλες παραλλαγές του ιού σε τίτλους 1:80 ή υψηλότερους. Οι μέσοι τίτλοι εξουδετέρωσης έναντι των ιών USA-WA1 / 2020, B.1.429 (Καλιφόρνια), B.1.526 (Νέα Υόρκη) και B.1.1.7 + E484K (Βρετανική παραλλαγή) ήταν 520, 394, 469 και 597, αντίστοιχα.
• σε σύγκριση με την εξουδετέρωση της παραλλαγής USA-WA1 / 2020, η εξουδετέρωση των ιών B.1.1.7 + E484K και B.1.526 ήταν περίπου ισοδύναμη και η εξουδετέρωση του B.1.429 ήταν ελαφρώς χαμηλότερη. Το τελευταίο, πιθανώς αντανακλά την επίδραση της μετάλλαξης L452R, η οποία φαίνεται να βρίσκεται υπό θετική επιλεκτική πίεση.
• σε σύγκριση με την ικανότητα της εξουδετέρωση της παραλλαγής B.1.1.7 (Βρετανική), η πρόσθετη μετάλλαξη E484K, η οποία βρίσκεται επίσης στις παραλλαγές B.1.351 και B.1.526, φαίνεται να έχει μικρή επίδραση στην αντοχή στην εξουδετέρωση από τα αντισώματα μετά από εμβολιασμό».

Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν εφησυχάζουν καθώς νέες παραλλαγές SARS-CoV-2 «ξεπηδούν» συνεχώς. Άξιο αναφοράς είναι ότι η μετάλλαξη E484K προέκυψε πολλές φορές, σε διαφορετικές παραλλαγές του ιού. Ένας δεύτερος περιορισμός είναι η πιθανότητα οι μεταλλάξεις να μεταβάλλουν την εξουδετέρωση επηρεάζοντας τη λειτουργία της πρωτεΐνης-ακίδας και όχι την αντιγονικότητα.

Σημειώνεται ότι το εμβόλιο BNT162b2 ενεργοποιεί πολλαπλούς ανοσολογικούς μηχανισμούς, δηλαδή και τα ειδικά Τ-λεμφοκύτταρα CD4 + και CD8 + έναντι της ακίδας του  SARS-CoV-2 καθώς και μη εξουδετερωτικά αντισώματα που μεσολαβούν σε εξαρτώμενη από αντισώματα κυτταροτοξικότητα.

Συνεπώς, είναι δυνατόν μια παραλλαγή του SARS-CoV-2 να παραμένει  ευαίσθητη και σε άλλους μηχανισμούς προστασίας που ενεργοποιούνται μέσω του εμβολίου, οι οποίοι μπορούν να εκτιμηθούν μόνο από κλινικές ενδείξεις και κλινικές μελέτες αποτελεσματικότητας.