Ποια η επίδραση της μετφορμίνης σε ασθενείς με COVID-19

Aισιόδοξα μηνύματα στέλνει μελέτη της μετφορμίνης με στόχο την αντιμετώπιση της COVID-19. Μέχρι τώρα η μετφορμίνη θεωρούντσν ένα ασφαλές και χαμηλού κόστους φάρμακο για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Πρόκειται για ένα ευρέως συνταγογραφούμενο φάρμακο για ασθενείς σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, που πλήττει περίπου 10% του γενικού ενήλικου πληθυσμού των δυτικών κοινωνιών. «Η μετφορμίνη μειώνει την ενδογενή νεογλυκογένεση και αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι μπορεί να παρουσιάζει και  αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες» σημειώνοουν οι επιστήμονες.

Ο μοριακός μηχανισμός αντιφλεγμονώδους δράσης της μετφορμίνης επισημάνθηκε σε μια πειραματική μελέτη σε ποντικούς που δημοσιεύτηκε πρόσφατα (διαβάστε εδώ),  καθώς και  η επίδραση  του στην μείωση της φλεγμονής από SARS-CoV-2.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Προληπτικής Ιατρικής), Ευάγγελος Τέρπος (Καθηγητής Αιματολογίας) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ)  παρουσιάζουν συνοπτικά τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής.

Οι ερευνητές  μελέτησαν ένα πειραματικό μοντέλο συνδρόμου οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS) σε ποντικούς. Σε αυτή την περίπτωση εισρέουν υγρά στους πνεύμονες, περιορίζοντας την παροχή οξυγόνου σε ζωτικά όργανα και καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή.  Αιτία μπορεί να είναι βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις ή άλλα αίτια και είναι συχνή αιτία θανάτου σε ασθενείς που νοσηλεύονται με COVID-19.

Μετά την χορήγηση μετφορμίνης στους ποντικούς πριν ή μετά την έκθεση σε βακτηριακή ενδοτοξίνη ή στον ιό SARS-CoV-2,  διαπιστώθηκε αναστολή της έναρξης του ARDS και τη μείωση των συμπτωμάτων του.  Επιπρόσθετα, καταγράφηκε σημαντική μείωση της θνητότητας των ποντικών. Ακόμη, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι ανέστειλε την παραγωγή κυτταροκινών, όπως IL-1 και IL-6, και τη δημιουργία ενός ανοσολογικού συμπλέγματος που είναι γνωστό διεθνώς στη βιβλιογραφία ως inflamassome. Οι συγκεντρώσεις αυτού το συμπλέγματος έχουν βρεθεί πολύ αυξημένες στους πνεύμονες ασθενών που έχουν αποβιώσει από COVID-19.

Άξιο λόγου είναι ότι κυτταροκαλλιέργειες αποκάλυψαν ότι ο υποκείμενος μηχανισμός με τον οποίο η μετφορμίνη ασκεί την αντιφλεγμονώδη δράση της είναι η μειωμένη παραγωγή ΑΤΡ στα μιτοχόνδρια. Οι επιστήμονες εξηγούν ότι είναι το «μόριο που χρησιμοποιούν τα μιτοχόνδρια για την αποθήκευση ενέργειας και είναι απαραίτητο για όλες τις κυτταρικές διεργασίες. Χαμηλότερες ποσότητες ΑΤΡ οδηγούν στην αναστολή της σύνθεσης μιτοχονδριακού DNA, που αποτελεί κρίσιμο βήμα για την ενεργοποίηση του  inflamassome και την παραγωγή κυτταροκινών».

Συνεπώς, η  μετφορμίνη διαθέτει  θεραπευτικές δυνατότητες στην COVID-19, σε άλλες καταστάσεις που οδηγούν σε ARDS, αλλά και σε ποικίλα νοσήματα με φλεγμονώδης ενεργοποίηση.

Δεν θεωρείται τυχαίο ότι τη διάρκεια του τελευταίου έτους, αρκετές αναδρομικές κλινικές μελέτες είχαν αναφέρει ότι η χρήση μετφορμίνης από διαβητικούς και παχύσαρκους ασθενείς (παράγοντες κινδύνου) πριν από την εισαγωγή στο νοσοκομείο για COVID-19 συσχετίστηκε με μειωμένη σοβαρότητα και θνησιμότητα.