Ποια η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι των μεταλλάξεων

Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου έναντι του SARS-CoV-2 φθίνει σε βάθος χρόνου τόσο έναντι της λοίμωξης όσο και έναντι νοσηλειών.  Η εμβολιαστική άμυνα έναντι της μετάλλαξης Όμικρον καταδείχθηκε  πιο εύθραυστη σε σύγκριση με άλλες παραλλαγές. 

Προσοχή συνιστούν οι συγγραφείς επισημαίνοντας την αξία των προληπτικών μέτρων όπως είναι η χρήση μάσκας προσώπου και η φυσική απόσταση. Αυτά τα μέτρα μπορούν να λειτουργήσουν ως απαραίτητα εργαλεία για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση της πανδημίας. 

Τα στοιχεία ανακοινώθηκαν σε πρόσφατη δημοσίευση των Nana Wu και συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση The Lancet με θέμα την μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των εμβολίων COVID-19 έναντι λοιμώξεων, νοσηλειών και θανάτου σε ενήλικες. Τα στοιχεία παρουσιάζουν περιληπτικά οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ροδάνθη ΕλένηΣυρίγου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης, και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Ειδικότερα, οι αναλυτές προχώρησαν σε συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων για τα εμβόλια BNT162b2 [Pfizer–BioNTech], mRNA-1273 [Moderna], ChAdOx1 nCoV-19 [AZD1222; Oxford–AstraZeneca] και Ad26.COV2 έως τον Δεκέμβριο του 2022. Οι ερευνητές αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου αμέσως και τουλάχιστον 112 ημέρες μετά από τα δύο πρωταρχικά εμβόλια ή τουλάχιστον 84 ημέρες μετά από μια αναμνηστική δόση.

Συγκεκριμένα οι ερευνητές εντόπισαν  16.696 αποτελέσματα σε  αναζήτηση τους και από αυτές συμπεριέλαβαν τελικά 73 (0,4%) μελέτες. Από αυτές, αποκλείστηκαν πέντε (7%) μελέτες λόγω του υψηλού κινδύνου συστηματικού σφάλματος, αφήνοντας 68 (93%) μελέτες για ανάλυση. 

Σχετικά με τη προστασία από λοιμώξεις που προκαλούνται από οποιοδήποτε στέλεχος SARS-CoV-2,  παρατηρήθηκε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου μετά την πρωταρχική σειρά εμβολιασμού μειώθηκε από το 83% 14-42 ημέρες σε 62% στις 112–139 ημέρες μετά τον εμβολιασμό. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ως προς την προστασία από νοσηλεία ήταν 92% και ως προς τον κίνδυνο θανάτου 91%, ενώ μειώθηκε στο 79% στις 224-251 ημέρες μετά τον πρωταρχικό εμβολιασμό για νοσηλεία και 86% στις 168–195 ημέρες για προστασία από θάνατο. 

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι  η εκτιμώμενη αποτελεσματικότητα του εμβολίου ήταν χαμηλότερη για το στέλεχος Όμικρον ως προς την προστασία από λοιμώξεις, νοσηλεία και θάνατο αμέσως μετά τον εμβολιασμό συγκριτικά με προηγούμενα στελέχη. Οι αναμνηστικές δόσεις αφορούσαν ως επί το πλείστον μελέτες για τη μετάλλαξη Όμικρον. Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου αμέσως μετά την αναμνηστική δόση ήταν 70% έναντι λοιμώξεων και 89% έναντι νοσηλειών. Ακολούθως, η αποτελεσματικότητα μειώθηκε σε 43% έναντι λοιμώξεων και 71% έναντι νοσηλειών 112 ημέρες μετά τον αναμνηστικό εμβολιασμό ή αργότερα.