Ποια η σύνδεση της πολλαπλής σκλήρυνσης και  της λοίμωξης από τον ιό Epstein-Barr

Ένα ποσοστό της πολλαπλής σκλήρυνσης μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί μέσω θεραπευτικών προσεγγίσεων έναντι του ιού EBV, σύμφωνα με μελέτη. Συγκεκριμένα, αξιολογήθηκε η  επαφή με τον ιό Epstein-Barr (EBV) ασθενών που εκδήλωσαν σκλήρυνση κατά πλάκας.

Η  ομάδα του καθηγητή Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Harvard Alberto Ascherio μελέτησε προοπτικά πάνω από 10 εκατομμύρια εργαζόμενους στον αμερικανικό στρατό, για τους οποίους μάλιστα υπήρχαν διαθέσιμα περίπου 72 εκατομμύρια δείγματα αίματος. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science. Τα ευρήματα σχολιάζουν ο καθηγητής Νευρολογίας και Διευθυντή της Β’ Νευρολογικής Κλινικής, Γεώργιος Τσιβγούλης, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Νευρολογίας-Νευροανοσολογίας Ιωάννης Τζάρτος, ο καθηγητής Νευρολογίας Κωνσταντίνος Βουμβουράκης και η Νευρολόγος Λίνα Παλαιοδήμου.

Υπενθυμίζεται ότι ο ιός Epstein-Barr (EBV) ανήκει στην ομάδα των Ερπητοϊών (Human Herpes Virus 4, HHV 4) και είναι ο αιτιολογικός παράγοντας της λοιμώδους μονοπυρήνωσης. Επίσης μπορεί να βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση μέσα στα Β λεμφοκύτταρα και μπορεί να μετατρέψει ακόμη και σε καρκινικά. Ακόμη σε αυτόν έχει αποδοθεί η εμφάνιση λεμφωμάτων και ρινοφαρυγγικών καρκινωμάτων.

Κατά την 20ετή μελέτη διαγνώστηκαν συνολικά 955 ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση.  Χάρη στην ανάλυση των αρχικών δειγμάτων αίματος εντοπίστηκε ότι οι 35 εξ’ αυτών δεν είχαν έρθει σε προηγούμενη επαφή με τον ιό Epstein-Barr (EBV) πριν την έναρξη της θητείας τους στο στρατό. Εκτός από έναν ασθενή, οι υπόλοιποι 34 μολύνθηκαν από τον EBV σε κάποια χρονική στιγμή από την έναρξη της θητείας τους έως την εκδήλωση της πολλαπλής σκλήρυνσης, κάτι που αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό EBV-πρωτολοίμωξης της τάξης του 97% μεταξύ των ασθενών που εκδήλωσαν πολλαπλή σκλήρυνση.

Αντίθετα, μεταξύ των υπόλοιπων υγιών συμμετεχόντων, το αντίστοιχο ποσοστό EBV-πρωτολοίμωξης ήταν 57%.Συνεπώς διαπιστώθηκε, μία 32-πλάσια αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης πολλαπλής σκλήρυνσης στους ασθενείς με EBV-λοίμωξη. Επίσης, παρατηρήθηκε η αύξηση των νεύρο-ινιδίων στον ορό (που χρησιμοποιούνται ως βιοδείκτης νευρωνικής εκφύλισης) μετά τη λοίμωξη EBV στους ασθενείς που εκδήλωσαν μετέπειτα πολλαπλή σκλήρυνση έναντι αυτών που δεν εκδήλωσαν. Επιπλέον, όταν οι ερευνητές έλεγξαν την επίπτωση άλλων κοινών ιογενών παθογόνων, όπως είναι ο κυτταρομεγαλοιός, δεν αναδείχθηκε κάποια συσχέτιση μεταξύ της επίπτωσή τους και της εκδήλωσης πολλαπλής σκλήρυνσης.

Από την πλευρά του, ο καθηγητής Ανοσολογίας και Ρευματολογίας από το Πανεπιστήμιο Stanford, Bill Robinson, διερεύνησε ενδεχόμενη και αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ λοίμωξης EBV και εκδήλωσης πολλαπλής σκλήρυνσης, ιδίως αναλογιζόμενος πόση συχνή είναι ούτως ή άλλως η επίπτωση του EBV στο γενικό πληθυσμό. Πρόκειται για μία παθογενετική προσέγγιση στη σχέση EBV και πολλαπλής σκλήρυνσης. Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature καταγράφηκε ότι μετά τη λοίμωξη με EBV, ενεργοποιούνται τα B-λεμφοκύτταρα του οργανισμού και παράγονται ειδικά αντισώματα που στοχεύουν την πρωτεΐνη EBNA1. Η συγκεκριμένη ιϊκή πρωτεΐνη, ωστόσο, έχει ορισμένα κοινά δομικά χαρακτηριστικά με την πρωτεΐνη GlialCAM που βρίσκεται φυσιολογικά στους νευρώνες. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα αντισώματα που παράγονται για τον EBV μπορεί να στοχεύουν, ως παράπλευρη απώλεια, και έναντι της φυσιολογική πρωτεΐνης των νευρώνων μέσω της μοριακής μίμησης. Δε είναι τυχαίο ότι 20-25% των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση φέρουν τα εν λόγω αντισώματα, όπως φάνηκε από τη μελέτη του Καθηγητή Robinson.