Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης γλαυκώματος

«Κλειδί» για την αντιμετώπιση του γλαυκώματος αποτελεί η έγκαιρη διάγνωση. Με στόχο την προστασία της όρασης  ο Ιανουάριος είναι μήνας ενημέρωσης για το γλαύκωμα και προσοχή συνιστάται σε όσους εμφανίζουν παράγοντες κινδύνου.

Για την αποφυγή της τύφλωσης, η σωστή οδός είναι η έγκαιρη αντιμετώπιση καθώς ακόμη και με την κατάλληλη θεραπεία, ποσοστό 10-15% των ασθενών βιώνουν κάποια απώλεια όρασης. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως σχεδόν οι μισοί πάσχοντες έχουν χάσει την όρασή τους εξαιτίας του.

 «Μολονότι όμως είναι τόσο συχνό, πολλοί δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητά του,  ούτε γνωρίζουν εάν κινδυνεύουν. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι ένας στους δύο ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτό», επισημαίνει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός – Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ο οποίος εξηγεί ποια βασικά δεδομένα πρέπει όλοι να γνωρίζουμε.

Σημειώνεται ότι παρά το γεγονός ότι η ιατρική κοινότητα εφαρμόζει φαρμακευτικές και χειρουργικές μεθόδους που επιβραδύνουν την εξέλιξή του, το γλαύκωμα δεν μπορεί να ιαθεί.  «Φρένο» μπορεί να τεθεί στην περαιτέρω βλάβη της όρασης. Με δεδομένο ότι πρόκειται για χρόνια νόσο, χρειάζεται δια βίου παρακολούθηση.

Παράγοντες κινδύνου

• Κληρονομικότητα: άτομα με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος διατρέχουν τέσσερις έως εννέα φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να το αναπτύξουν και οι ίδιοι, σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους χωρίς συγγενείς με τη νόσο.
• Αυξάνεται μετά την ηλικία των 45 ετών, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις παρατηρείται και σε βρέφη (περίπου 1 στα 10.000 γεννιέται με γλαύκωμα) ή μικρά παιδιά.
• όσοι έχουν υψηλή ενδοφθάλμια πίεση,
• όσοι κάνουν μακροχρόνια χρήση στεροειδών (κορτιζόνης) ακόμα κι αν είναι εισπνεόμενη (π.χ. για το άσθμα),
• τα άτομα με ιστορικό τραυματισμού ή εγχείρησης στο μάτι (μπορεί να παρουσιάσουν δευτεροπαθές γλαύκωμα),
• όσοι έχουν υψηλή μυωπία (αυξάνει κατά 60% τον κίνδυνο, σε σύγκριση με τα άτομα με φυσιολογική όραση) και
• οι πάσχοντες από νοσήματα: Σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, ημικρανίες, δρεπανοκυτταρική νόσο.

Χωρίς προειδοποίηση

Η πλειονότητα των ασθενών πάσχει από γλαύκωμα ανοικτής γωνίας στα αρχικά στάδια του δεν προκαλεί συμπτώματα, αλλά είναι αντιληπτά όταν είναι ανήκεστες οι βλάβες το οπτικό νεύρο. Ουσιαστικά πρόκειται για μείωση/απώλεια της περιφερειακής όρασης, που αναγκάζει τον πάσχοντα να στρέφει ακούσια το κεφάλι του στο πλάι όταν θέλει να δει κάτι που δεν βρίσκεται ευθεία μπροστά του. Ο ασθενής μπορεί επίσης να αποκτήσει «τυφλά» σημεία στο οπτικό πεδίο του. Στα πιο προχωρημένα στάδιά του επηρεάζεται και η κεντρική όραση.

Τακτικός έλεγχος

Για την έγκαιρη διάγνωση χρειάζεται μέτρηση, μεταξύ άλλων, της ενδοφθάλμιας πίεσης (τονομέτρηση), κάθε 1-2 χρόνια σε όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Στα άτομα υψηλού κινδύνου για γλαύκωμα (π.χ. με οικογενειακό ιστορικό, μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης, υψηλή μυωπία, διαβήτη κ.λπ.) συνιστάται έλεγχος κάθε 2-4 χρόνια στις ηλικίες κάτω των 40 ετών, κάθε 1-3 χρόνια μεταξύ 40 και 54 ετών και κάθε 1-2 χρόνια μετά τα 55 έτη.